Gãy cổ xương đùi là một dạng gãy xương nặng, đe dọa đến tính mạng của người bệnh, đặc biệt là ở người cao tuổi. Khi không chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh đối mặt với nguy cơ tử vong rất cao do đau đớn và do những biến chứng khi phải nằm bất động lâu ngày.
Gãy cổ xương đùi là tình trạng gãy tại vị trí giữa chỏm xương đùi và khối mấu chuyển. Đây là dạng gãy xương thường gặp, đặc biệt ở người lớn tuổi. (1)
Cổ xương đùi có các đặc điểm về giải phẫu và chức năng khiến cho tình trạng gãy xương nơi đây được xem là nặng, khó điều trị, có thể để lại nhiều di chứng, cụ thể:
Người lớn tuổi chỉ cần một chấn thương nhẹ cũng có khả năng tiến triển thành tình trạng này. Trong khi đó, những người trẻ tuổi thường gặp ở bệnh cảnh chấn thương nặng, đa chấn thương. (2)
Những bệnh lý làm giảm chất lượng xương có khả năng gây gãy cổ xương đùi như loãng xương, viêm xương, u xương, ung thư di căn xương… Vì thế, khi mắc các bệnh lý này, người bệnh cần chú ý trong sinh hoạt, bổ sung đủ dưỡng chất cho xương, phòng tránh té ngã.
Khi chẩn đoán gãy cổ xương đùi, bác sĩ thường dựa trên bệnh sử, triệu chứng và các dấu hiệu ở vị trí khớp háng và chân của người bệnh. Khi khai thác bệnh sử, người bệnh có thể được bác sĩ yêu cầu trả lời một số câu hỏi như: (3)
Ngoài ra, người bệnh cũng được thăm khám lâm sàng. Bác sĩ sẽ xác định lại các tính chất đau, kiểm tra mức độ vận động hoặc biến dạng của khớp háng.
Sau khi thăm khám, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh tiến hành chụp X – quang. Kết quả X-quang giúp bác sĩ xác nhận chẩn đoán gãy xương, đồng thời xác định xem phần xương nào bị gãy.
Một số đường gãy nhỏ hay gãy không hoàn toàn có thể khó phát hiện trên kết quả chụp X – quang. Một số trường hợp gãy xương không nhìn thấy được trên X-quang nhưng người bệnh vẫn có triệu chứng nghi ngờ gãy xương, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện các chẩn đoán hình ảnh khác để xác định rõ hơn như chụp CT, chụp MRI…
Gãy cổ xương đùi nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng như:
Biến chứng sớm gồm những biến chứng cấp tính, xuất hiện ngay khi cổ xương đùi bị gãy và những biến chứng liên quan tới tình trạng nằm lâu và bất động lâu, cụ thể:
Những biến chứng cấp có thể xảy ra như sốc mất máu, sốc do đau, tắc mạch mỡ (do mỡ từ ổ gãy xương xâm nhập vào hệ tuần hoàn). Các biến chứng này có thể làm nghiêm trọng thêm các bệnh lý tim mạch, hô hấp có sẵn ở người bệnh.
Khi nằm lâu và bất động lâu do chấn thương cổ xương đùi, người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng như huyết khối tĩnh mạch chi dưới, huyết khối động mạch phổi, loét tỳ đè, nhiễm trùng (viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu..), teo cơ, suy dinh dưỡng…
Người bệnh thường được chỉ định dùng thuốc giảm đau, giúp làm dịu các cơn đau, thường sử dụng trong thời gian ngắn. Đó có thể là các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) hoặc những thuốc giảm đau cần kê đơn của bác sĩ như các opioid.
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kê các thuốc biophosphonate và các loại thuốc loãng xương khác, giúp tăng mật độ khoáng chất và độ vững chắc cho xương. Các thuốc này giúp giảm nguy cơ cho các gãy xương háng khác, tùy thuộc vào độ tuổi của người bệnh.
Đối với trường hợp đa chấn thương, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng các loại thuốc chống đông máu để đề phòng huyết khối tĩnh mạch ở chân.
Các trường hợp gãy cài ở độ 1 và độ 2, đây là tiên lượng tốt. Người bệnh có thể điều trị bảo tồn nhờ mang nẹp chống xoay, kéo liên tục trên giàn Braun. Tuy nhiên, do biến chứng nằm lâu nên ít sử dụng, thường áp dụng cho trẻ em. Các phương pháp điều trị bảo tồn với người bệnh gãy cổ xương đùi gồm bó bột, kéo liên tục, nẹp chống xoay.
Bệnh nhân nên được chuyển sớm tới bác sĩ phẫu thuật chấn thương chỉnh hình. Do phần lớn các trường hợp gãy cổ xương đùi đều cần can thiệp phẫu thuật. Thời điểm tiến hành mổ thường được chỉ định trong vài ngày sau chấn thương. Phẫu thuật giúp người bệnh vận động sớm, ngăn ngừa những biến chứng do nằm lâu, bất động lâu. (4)
Tình trạng này có gây tổn thương mạch máu không cũng góp phần xác định phương pháp phẫu thuật nào được thực hiện. Có 2 phương pháp thường được chỉ định tùy thuộc loại gãy xương và tình trạng sức khỏe của người bệnh, cụ thể:
Một trong các mũi nhọn nghiên cứu cải tiến kỹ thuật mổ thay khớp háng đó chính là lựa chọn một đường mổ tối ưu, đảm bảo những yếu tố như thao tác thuận lợi, ít tàn phá phần mềm, giảm đau tối đa, vẫn đạt được thẩm mỹ. Đường mổ truyền thống mà đa phần các bác sĩ đang áp dụng có vết mổ dài, thường trên 15cm, cắt qua nhiều cơ và gân. Điều này khiến lượng máu trong mổ mất nhiều, ảnh hưởng lớn tới kết quả phục hồi sau phẫu thuật.
Hiện nay, các bác sĩ ưu tiên lựa chọn những đường mổ xâm lấn tối thiểu để thay khớp háng cho người bệnh. Một trong các đường mổ với kỹ thuật hiện đại đang được áp dụng là SuperPath. Ưu điểm là chỉ mở và lách qua bao khớp phía trên, không cắt cơ và bao khớp để bộc lộ phẫu trường, đồng thời bảo tồn hoàn toàn hệ thống gân sau khớp háng. SuperPath được thiết kế nhằm tái tạo chính xác mà không cần cắt những gân quan trọng và kéo căng hay chấn thương các cơ quan trọng đối với chức năng khớp háng.
Kỹ thuật thay khớp háng SuperPath được phát triển như một bước tiến vượt trội so với phương pháp truyền thống. Đây là quy trình bảo tồn phần mềm xung quanh khớp với mục đích giúp người bệnh đứng vững trở lại trong vòng vài ngày (có thể vài giờ), thay vì vài tuần hay vài tháng. Vì thế, sau phẫu thuật, người bệnh thường phục hồi rất nhanh, ít đau đớn, có thể sớm thực hiện được những động tác “cấm kỵ” trong phẫu thuật thay khớp như ngồi xổm, vắt chân chữ ngũ…
Với các ưu điểm nổi bật trên, đường mổ SuperPath đang dần khẳng định tên tuổi và được nhiều phẫu thuật viên hàng đầu trên thế giới lựa chọn trong điều trị. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong số ít cơ sở tại khu vực Đông Nam Á đã triển khai thành công và thường quy kỹ thuật này.
Để giảm thiểu nguy cơ gãy cổ xương đùi, bạn cần lưu ý:
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Gãy cổ xương đùi là tình trạng nguy hiểm, cần có biện pháp can thiệp sớm. Vì thế, ngay khi phát hiện những triệu trứng trên, người bệnh nên nhanh chóng tới những cơ sở y tế uy tín để tiến hành điều trị, tránh các biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra.