Đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm không phải là tình trạng hiếm gặp, có thể ảnh hưởng đến người bệnh ở nhiều lứa tuổi khác nhau, từ thanh niên đến người lớn tuổi. Tình trạng này thường xảy ra khi đĩa đệm trong cột sống bị lồi ra hoặc vỡ, chèn ép lên dây thần kinh hông, gây ra những cơn đau lan từ thắt lưng xuống chân.
Đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm là bệnh lý cơ xương khớp phổ biến trong các bệnh lý cột sống thắt lưng, gây ra nhiều đau đớn cho người bệnh. Bệnh xảy ra do sự tổn thương của dây thần kinh tọa – dây thần kinh lớn và dài nhất trong cơ thể.
Theo thống kê, có khoảng 90% trường hợp bị đau dây thần kinh tọa là do thoát vị đĩa đệm. Tuy rằng bệnh không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng tinh thần và đời sống người bệnh có thể bị ảnh hưởng nặng nề nếu không điều trị bệnh kịp thời và đúng cách. (1)
Dây thần kinh tọa trong cơ thể được tạo thành từ nhiều rễ thần kinh độc lập, bao gồm L4, L5, S1, S2 và S3, bắt đầu từ vùng thắt lưng chạy dọc đến mặt sau của hai chân. Các rễ thần kinh thoát khỏi tủy sống qua các lỗ nhỏ giữa các đốt sống. Trong số đó, L5 và S1 là hai rễ thần kinh quan trọng, có thể dẫn đến tình trạng đau dây thần kinh tọa nếu bị tổn thương.
Giữa mỗi đốt sống là đĩa đệm, được cấu tạo từ lớp bao xơ bên ngoài và nhân nhầy bên trong. Tình trạng thoát vị đĩa đệm xảy ra do bao xơ của đĩa đệm bị rách khiến nhân nhầy thoát ra ngoài hoặc đĩa đệm bị trượt ra khỏi cột sống gây chèn ép rễ thần kinh, khiến người bệnh bị đau dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm.
Tình trạng thoát vị đĩa đệm thường xảy ra ở đốt sống cổ hoặc vùng thắt lưng. Trong đó, vị trí thoát vị đĩa đệm phổ biến nhất có thể gây đau dây thần kinh tọa là ở cột sống thắt lưng, đặc biệt là tổn thương ở rễ thần kinh L4-L5 hoặc L5-S1.
Triệu chứng đau dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm ở mỗi người bệnh có thể khác nhau. Ở đa số trường hợp, người bệnh sẽ có cảm giác đau ở vùng thắt lưng lan xuống một bên mông, thậm chí đau lan đến chân và bàn chân. Một vài triệu chứng khác có thể xảy ra gồm có:
Trong chẩn đoán đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm, đầu tiên bác sĩ sẽ thăm hỏi tiền sử bệnh lý và xác định các triệu chứng hiện có ở người bệnh. Kế tiếp, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số bài kiểm tra như:
Thông qua kết quả khám lâm sàng, bác sĩ sẽ có đánh giá sơ bộ về tình trạng bệnh. Để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một vài phương pháp xét nghiệm hình ảnh:
Đau dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm có thể xảy ra ở bất cứ ai, thường gặp nhất ở người bệnh từ 25-65 tuổi. Các cơn đau cấp tính gây ra bởi đau thần kinh tọa ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, tinh thần và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, vì vậy cần điều trị càng sớm càng tốt.
Quá trình điều trị cần được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ sẽ dựa vào mức độ bệnh và thể trạng của người bệnh để xây dựng phác đồ điều trị thích hợp.
Điều trị đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm bằng vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường chức năng cơ bắp xung quanh cột sống. Các bài tập mang tính cá nhân hóa hướng đến mục tiêu giúp người bệnh cải thiện tính linh hoạt ở cơ bắp, xương khớp và hạn chế chấn thương thêm. Trong vật lý trị liệu, các bài tập kéo giãn có vai trò rất quan trọng trong việc giúp người bệnh phục hồi lâu dài.
Người bệnh có thể dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để giảm đau hoặc hỗ trợ giãn cơ, góp phần cải thiện triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, dùng thuốc giảm đau có thể mang lại hiệu quả tạm thời, không thể giải quyết tận gốc nguyên nhân gây đau dây thần kinh tọa. Vì vậy người bệnh không nên lạm dụng hoặc tự ý sử dụng thuốc khi chưa được bác sĩ hướng dẫn.
Liệu pháp nhiệt bao gồm chườm nóng và chườm lạnh, có thể giúp người bệnh giảm đau, thư giãn tinh thần. Trong 15-20 phút áp dụng liệu pháp nhiệt quanh thắt lưng, người bệnh sẽ cảm thấy dễ chịu hơn. Phương pháp này có thể thực hiện nhiều lần trong ngày.
Điều trị đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm bằng phương pháp tiêm steroid ngoài màng cứng có thể giúp người bệnh giảm đau và cải thiện khả năng vận động mà không cần phẫu thuật. Theo thống kê, tỷ lệ điều trị thành công bằng phương pháp này dao động khoảng 70-80%, trong số đó, có khoảng 75% trường hợp được giảm đau hiệu quả và khoảng 64% trường hợp có thể đi đứng trở lại sau 1 năm điều trị.
Thuốc giảm đau thần kinh ngoại biên dùng trong điều trị đau dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm nhằm mục đích giảm đau. Quá trình sử dụng thuốc cần tuân theo chỉ định về liều dùng, thời gian dùng của bác sĩ.
Trường hợp người bệnh gặp tình trạng nghiêm trọng, có triệu chứng teo cơ, hẹp ống sống… bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Tuy nhiên, phẫu thuật chỉ được thực hiện khi thể trạng của người bệnh có thể đáp ứng. Một số phương pháp phẫu thuật có thể được áp dụng như:
Bài liên quan: Đau thần kinh tọa có nguy hiểm không?
Kiểm soát tình trạng thoát vị đĩa đệm là một trong những cách hiệu quả để phòng ngừa đau dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm. Người bệnh cần điều trị thoát vị đĩa đệm theo chỉ định của bác sĩ để ngăn ngừa bệnh chuyển biến nặng làm ảnh hưởng đến dây thần kinh tọa.
Kiểm soát và duy trì tư thế đúng khi làm việc và sinh hoạt là cách phòng ngừa đau dây thần kinh tọa cơ bản và quan trọng nhất. Nên hạn chế tư thế ngồi xổm hoặc ngồi quá lâu để tránh gây áp lực lên dây thần kinh.
Vận động thường xuyên bằng những bài tập thích hợp có thể giúp rèn luyện sức mạnh và tăng tính linh hoạt cho cơ, xương, khớp và cột sống, từ đó giúp phòng ngừa bệnh một cách hiệu quả. Các bài tập thể chất cần kiên trì khi thực hiện để có thể mang lại lợi ích tích cực.
Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ đau dây thần kinh tọa do cột sống phải chịu áp lực lớn. Để phòng ngừa bệnh, mỗi người cần duy trì mức cân nặng phù hợp tùy theo thể trạng, giới tính và tính chất công việc. Điều chỉnh cân nặng phù hợp là sự kết hợp giữa rèn luyện thể chất và ăn uống khoa học bằng cách tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về thực đơn giảm cân phù hợp.
Hạn chế bưng bê vật nặng hoặc lao động sai tư thế cũng là phòng ngừa đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm cần lưu ý. Khi cần mang vác vật nặng tốt nhất nên có dụng cụ hỗ trợ hoặc đảm bảo giữ tư thế chuẩn khi làm việc.
Người bệnh đau dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm có thể thăm khám tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Đây là đơn vị uy tín trong lĩnh vực điều trị các bệnh lý cơ xương khớp, bao gồm cả đau dây thần kinh tọa.
Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh không chỉ quy tụ đội ngũ các chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong chẩn đoán và điều trị bệnh xương khớp, mà còn là nơi dẫn đầu về hệ thống trang thiết bị hiện đại nhập khẩu từ nước ngoài: Máy chụp CT 768 lát cắt, CT 1975 lát cắt, CT 100.000 lát cắt; Hệ thống máy chụp cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix… Với sự đầu tư toàn diện, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có thể mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất, đồng thời giúp người bệnh tối ưu chi phí và thời gian thăm khám.
Để thăm khám và điều trị bệnh cơ xương khớp, bạn hãy liên hệ Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 thông qua thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm cần được điều trị càng sớm càng tốt để giúp người bệnh trở lại với cuộc sống sinh hoạt bình thường ở mức tốt nhất có thể. Nếu phát hiện các triệu chứng nghi ngờ do đau dây thần kinh tọa, người bệnh nên đến bệnh viện ngay để bác sĩ thăm khám và điều trị (nếu cần).
