Đau khớp gối sau sinh là vấn đề khá phổ biến mà nhiều mẹ bỉm sữa gặp phải, nhất là khi cúi xuống, bế con hay nâng đồ nặng. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến khả năng vận động hàng ngày của các mẹ và khi chăm sóc bé. Vậy làm cách nào để kiểm soát và điều trị đau khớp gối sau sinh hiệu quả? Cùng BVĐK Tâm Anh tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Hoàng Thị Quỳnh Anh – Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM
Đau khớp gối sau sinh là tình trạng phổ biến nhiều phụ nữ gặp phải sau sinh, xảy ra khi cơ thể thích nghi với những căng thẳng về thể chất và những thay đổi do quá trình mang thai và sinh nở. Cơn đau khớp gối sau sinh có thể từ khó chịu nhẹ đến đau dữ dội, ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày như đi bộ, ngồi, bế em bé. Thời gian cơn đau có thể chỉ thoáng qua nhưng cũng có thể kéo dài từ vài tuần hoặc đau dai dẳng trong nhiều tháng.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng sau khi sinh bị đau khớp gối như: (*)
Đau khớp gối sau sinh có thể xảy ra do sự thay đổi nội tiết tố trong quá trình mang thai và sinh con. Buồng trứng và nhau thai sản xuất hormone relaxin để thư giãn các dây chằng của xương chậu, hỗ trợ quá trình sinh nở dễ dàng, nhưng mặt khác làm lỏng các cơ và dây chằng trong cơ thể, khiến các khớp trở nên không ổn định, dễ tăng nguy cơ đau và chấn thương sau sinh.
Lượng hormone này sẽ giảm dần sau sinh nhưng với tốc độ chậm, do đó, sau sinh nhiều tháng chị em vẫn cảm thấy bị đau khớp gối.
Cân nặng tăng trong thời gian mang thai, đặc biệt 3 tháng cuối làm tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối. Cân nặng dư thừa này có thể gây căng thẳng cho khớp, dẫn đến khó chịu trong quá trình hồi phục cơ thể sau sinh.
Giữ nước là hiện tượng sinh lý phổ biến trong thai kỳ do sự thay đổi của nội tiết tố trong quá trình mang thai gây tăng cân, tăng áp láp lực lên khớp và đau lưng sau sinh. Đồng thời hiện tượng này cũng gây phù nề tại các khớp, trong đó có khớp gối khiến chị em sau sinh cảm thấy đau nhức, cứng khớp khi vận động.
Trong thời kỳ mang thai và cho con bú sau sinh, cơ thể người mẹ cần nhiều canxi để nuôi thai nhi và tạo sữa. Nếu cơ thể không được bổ sung canxi và vitamin D giúp hấp thu canxi đầy đủ, canxi sẽ bị rút từ xương, khiến xương yếu và đau nhức. Thiếu vitamin D cũng làm giảm khả năng hấp thụ canxi, dẫn đến đau khớp, bao gồm đau khớp gối sau sinh.
Tư thế không đúng khi bế hoặc cho con bú làm căng cơ ở vùng lưng và cổ, làm mất đường cong sinh lý cột sống. Nếu tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến đau nhức cơ xương khớp, đặc biệt vùng lưng dưới và vùng khớp gối.
Sau sinh mổ nhiều chị em có thói quen khom lưng để tránh kéo căng vết mổ, làm thay đổi trọng tâm của cơ thể, tạo gánh nặng lên các khớp chịu lực trong đó có khớp cột sống và khớp đầu gối, dẫn đến bị quá tải, đau khớp gối sau sinh.
Phụ nữ sau khi sinh bị đau khớp gối do căng thẳng, stress kéo dài. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần mà còn tác động tiêu cực thể chất, trong đó có các khớp. Khi căng thẳng, cơ thể tăng sản xuất hormone cortisol gây rối loạn chuyển hóa, làm giảm hấp thu canxi và tăng phản ứng viêm trong cơ thể, khiến khớp gối dễ bị đau mỏi và nhạy cảm hơn với áp lực. Stress kéo dài cũng làm tăng phản ứng co cứng của cơ bắp, làm tăng áp lực lên các khớp gây đau nhức.
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị đau khớp gối sau khi sinh như:
Phụ nữ từng mắc bệnh xương khớp trước khi mang thai như viêm khớp, thoái hóa khớp, nguy cơ đau khớp gối sau sinh có thể cao hơn. Cơn đau có thể nghiêm trọng và kéo dài hơn sau sinh do cơ thể chưa hồi phục hoàn toàn.
Tăng cân trong thai kỳ là điều khó tránh khỏi. Cân nặng quá lớn có thể gây áp lực lên các khớp trong đó có khớp gối, gây đau nhức, ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và vận động.
Việc ít vận động khi mang thai hoặc sau sinh khiến cơ bắp quanh khớp gối như cơ tứ đầu đùi, cơ gân kheo yếu đi, giảm sức mạnh cơ bắp. Điều này làm giảm khả năng nâng đỡ khớp và độ ổn định của khớp gối. Kết quả là khớp gối dễ bị quá tải, tăng nguy cơ đau nhức khớp gối sau sinh.
Chế độ ăn thiếu canxi, vitamin D và các dưỡng chất cần thiết cho cơ xương khớp khiến cơ xương khớp dễ bị tổn thương, làm tăng nguy cơ đau khớp gối sau khi sinh.
Sau khi sinh bị đau khớp gối là tình trạng phổ biến và không quá nguy hiểm nếu mức độ đau từ nhẹ đến trung bình. Khi cơ thể cân bằng lại nồng độ nội tiết tố và các tình trạng tích nước, cân nặng được cải thiện, cơn đau có thể thuyên giảm và hết sau đó.
Tuy nhiên trong một số trường hợp, đau khớp gối sau sinh có thể cản trở các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, thậm chí gây căng thẳng, mệt mỏi, đặc biệt khi phụ nữ phải chăm sóc con nhỏ.
Nếu cơn đau kéo dài kèm theo sưng đỏ, nóng khớp, vận động, đi lại khó khăn, chị em cần thăm khám và điều trị sớm tại các địa chỉ như BV Tâm Anh hoặc các cơ sở y tế, bệnh viện uy tín để tránh gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Sau sinh bị đau khớp gối không chỉ gây khó chịu về thể chất mà còn ảnh hưởng đến tinh thần, tâm lý của không ít chị em phụ nữ. Một số ảnh hưởng của đau khớp gối sau sinh như:
Sau sinh, tâm lý của chị em rất nhạy cảm, dễ bị mệt mỏi và ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Nếu cơn đau khớp gối kéo dài và dai dẳng có thể khiến nhiều chị em cảm thấy mệt mỏi, bất lực, từ đó dẫn đến tình trạng trầm cảm sau sinh.
Đau nhức khớp gối sau sinh kéo dài gây gián đoạn giấc ngủ do các cơn đau xảy ra vào ban đêm hoặc đau do thay đổi tư thế nằm. Nếu không ngủ đủ giấc sẽ ảnh hưởng đến tâm lý, khiến nhiều mẹ bỉm trở nên mệt mỏi, cáu gắt. Cơ thể không được phục hồi hoàn toàn còn làm giảm ngưỡng chịu đau, khiến cảm giác đau trở nên nghiêm trọng hơn.
Khớp gối bị đau hoặc yếu làm giảm khả năng giữ thăng bằng, vận động, di chuyển không vững vàng. Nếu không kiểm soát cơn đau, việc đi lại, sinh hoạt bị ảnh hưởng, làm tăng nguy cơ té ngã, chấn thương, đặc biệt khi bế hoặc chăm sóc em bé, làm việc nhà.
Nếu cơn đau kéo dài dai dẳng, chị em cần chủ động đến các chuyên khoa cơ xương khớp để kiểm tra như:
Chẩn đoán đau khớp gối sau sinh nhằm xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị phù hợp, đặc biệt với chị em phụ nữ đang nuôi con nhỏ.
Giảm đau khớp gối sau sinh cần áp dụng nhiều chiến lược khác nhau. Các phương pháp này có thể bao gồm điều chỉnh về mặt thể chất và lối sống phù hợp với nhu cầu cá nhân.
Để giảm đau khớp gối sau sinh, chị em có thể áp dụng một số cách như:
Nghỉ ngơi và tránh căng thẳng là cách cần thiết để giảm đau khớp gối sau sinh. Việc bế trẻ trên hông trong thời gian dài có thể làm tổn thương cơ lưng và khớp gối. Chị em có thể ngồi bế trẻ để giảm áp lực lên khớp gối.
Nếu tình trạng đau khớp gối ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày đừng ngại tìm kiếm sự trợ giúp. Nên đảm bảo cơ thể có đủ thời gian để nghỉ ngơi, không chỉ lấy lại sức khỏe sau sinh mà còn giảm áp lực lên các khớp.
Xoa bóp massage nhẹ nhàng khớp gối giúp thư giãn khớp, tăng cường lưu thông máu và kích thích cơ thể sản xuất dịch khớp giúp bôi trơn khớp, giảm đau khớp gối tại nhà hiệu quả. Chị em có thể xoa bóp gối buổi sáng khi thức dậy hoặc khi ngồi nghỉ ngơi.
Khi xoa và massage nên thực hiện xoa đầu gối theo hình tròn và massage, ấn nhẹ các cơ quanh đầu gối để tăng cường sức mạnh cơ quanh khớp.
Chườm lạnh giúp làm tê khớp gối bị đau và giảm các cơn sưng, viêm tại khớp. Đối với các khớp gối bị sưng và đau, chị em nên thực hiện chườm lạnh để làm co mạch máu, giảm tốc độ truyền tín hiệu đau của dây thần kinh.
Chườm nóng giúp tăng cường lưu thông máu trong khớp, giúp thư giãn khớp, thường áp dụng sau khi kết thúc đợt đau cấp. Nếu cơn đau khớp không có dấu hiệu sưng viêm, chị em có thể túi chườm nóng chườm quanh khớp trong 10-15 phút, 2-3 lần mỗi ngày.
Ngoài chườm nóng, để giảm đau khớp gối sau khi sinh, chị em có thể áp dụng phương pháp tắm nước ấm, ngâm chân trong nước ấm để tăng cường lưu thông máu đối với cơn đau mạn tính.
Trường hợp áp dụng các biện pháp giảm đau tại nhà không thuyên giảm, chị em phụ nữ nên đến các cơ sở y tế chuyên về cơ xương khớp để thăm khám. Bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, các loại thuốc giảm đau khớp gối và tránh ảnh hưởng đến việc chăm sóc và cho con bú nếu người bệnh đang nuôi con bằng sữa mẹ. Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Duy trì cân nặng khi mang thai và sau sinh có thể giảm áp lực lên khớp gối. Chị em nên áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh và các hoạt động thể chất thường xuyên để hỗ trợ mục tiêu giảm cân phù hợp.
Giữ tư thế đúng khi cho con bú, bế em bé hoặc làm việc nhà có thể giảm căng thẳng cho khớp và ngăn ngừa đau khớp hiệu quả. Chị em có thể ngồi để bế trẻ hoặc cho con bú khi ngồi để giảm áp lực lên khớp hoặc dùng địu hỗ trợ, xe đẩy, nôi cho bé để giảm tải sức nặng cho lưng và khớp gối.
Một trong những cách hiệu quả để kiểm soát cơn đau khớp gối sau sinh là tập các bài tập tốt cho khớp gối. Chị em phụ nữ có thể đi bộ nhẹ nhàng, tập yoga hoặc bơi lội cải thiện sức mạnh của khớp mà không tăng nhiều áp lực lên khớp.
Nếu không có nhiều thời gian có thể tập các bài tập tăng cường sức mạnh cho gân, cơ, dây chằng quanh khớp gối, giảm căng cơ và nguy cơ chấn thương như:
Chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất và khoáng chất thiết yếu giúp cơ thể nhanh hồi phục sau sinh. Chị em nên bổ sung nhiều thực phẩm như protein từ thịt nạc, cá béo giàu omega-3, ăn đa dạng các loại rau xanh, củ, hoa quả nhiều màu sắc giàu chất chống oxy hóa và vitamin, khoáng chất.
Chăm sóc sức khỏe tinh thần là điều quan trọng cho phụ nữ sau sinh. Ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục nhẹ nhàng, chia sẻ những khó khăn khi chăm sóc con cái sau sinh có thể giảm căng thẳng, tạo tâm lý thoải mái hơn cho chị em. Từ đó cải thiện tâm trạng và ngăn ngừa đau khớp gối do căng thẳng kéo dài.
Bài liên quan: Đau khớp gối khi trời lạnh cần làm gì để cải thiện
Đau khớp gối sau sinh là hiện tượng phổ biến. Nếu có dấu hiệu đau nhức, gây khó khăn khi đi lại, làm việc, chăm sóc con cái, chị em nên chủ động đến bệnh viện để thăm khám.
Khoa Cơ Xương Khớp, BVĐK Tâm Anh Hà Nội là địa chỉ khám và điều trị đau khớp gối sau sinh uy tín. Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm, đã điều trình thành công cho hàng ngàn bệnh nhân, hồi phục khả năng vận động như TTƯT.PGS.TS.BSCC Đặng Hồng Hoa – Trưởng khoa Cơ Xương Khớp, TTƯT.PGS.TS.BS Vũ Thị Thanh Thủy, TS.BS.CKII Mai Thị Minh Tâm…
Bên cạnh điều trị đau khớp gối sau sinh, Khoa còn khám – tầm soát – điều trị và quản lý toàn diện các bệnh cơ xương khớp như loãng xương, thoái hóa khớp, thoái hóa cột sống, bệnh gân cơ, đau thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm, các bệnh chuyển hóa hoặc bệnh khớp tự miễn…
Để đặt lịch thăm khám và điều trị tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ theo phương thức:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Đau khớp gối sau sinh là hiện tượng phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng vận động và sinh hoạt của chị em phụ nữ. Nếu có dấu hiệu đau nhức kéo dài, chị em nên thăm khám và điều trị sớm, tránh những biến chứng nguy hiểm, đặc biệt trong giai đoạn chăm sóc trẻ sau sinh.
(*) Kandola, A. (2021, January 29). What is postpartum joint pain and why does it develop? https://www.medicalnewstoday.com/articles/postpartum-joint-pain#finger-pain
