Chẩn đoán cực “nhạy” u vú và u tuyến giáp, chữa khỏi u lành tính không cần phẫu thuật, điều trị triệt căn K vú và K giáp với tác dụng phụ ít nhất, là những tiến bộ vượt bậc được các chuyên gia tại BVĐK Tâm Anh Hà Nội cập nhật trong livestream ngày 3/12.
Hàng ngàn câu hỏi đã được độc giả gửi về trong chương trình tư vấn trực tuyến “Tiến bộ trong chẩn đoán, điều trị u vú và u tuyến giáp” do BVĐK Tâm Anh phối hợp với Đài truyền hình Việt Nam, BĐT VnExpress tổ chức. Độc giả có thể xem lại chương trình tại đây.
Rất nhiều thông tin bổ ích lần đầu tiên đã được chia sẻ bởi các chuyên gia đầu ngành tại BVĐK Tâm Anh HN: PGS.TS.BS Trịnh Tuấn Dũng, Giám đốc Trung tâm Giải phẫu bệnh và Tế bào; PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Hiền, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh & Điện quang can thiệp (CĐHA&ĐQCT); TTƯT.TS.BS Hoàng Kim Ước, Trưởng khoa Nội tiết – Đái tháo đường; TS.BS Vũ Hữu Khiêm, Trưởng khoa Ung bướu.
Là nhóm bệnh có tỷ lệ mắc cao nhất ở phụ nữ, u vú nhận được sự quan tâm đặc biệt của đông đảo độc giả. Nhiều người bày tỏ băn khoăn làm thế nào phát hiện, chẩn đoán sớm u vú là lành hay ác tính và phương pháp điều trị đối với từng trường hợp.
Giải đáp mối quan tâm này, PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Hiền cho biết nhìn chung, các phương pháp chẩn đoán hiện nay như siêu âm, chụp X quang vú, chọc hút tế bào kim nhỏ FNA đều có giá trị cao trong chẩn đoán u vú và u tuyến giáp. Mỗi phương pháp có một điểm mạnh khác nhau, do đó để xác định chính xác tính chất khối u cần sử dụng phối hợp linh hoạt giữa các kỹ thuật này.
Trong vài năm trở lại đây, chẩn đoán u vú đạt được bước tiến mới với kỹ thuật sinh thiết có hỗ trợ hút chân không (VABB), cho thấy những hiệu quả vượt trội so với các kỹ thuật chẩn đoán truyền thống. “VABB cho phép tiếp cận được ngay cả những tổn thương siêu nhỏ chỉ vài mm, lấy ra toàn bộ khối u gửi đến trung tâm giải phẫu bệnh để cắt lát từng tổn thương và soi kỹ, do đó không bỏ sót dấu hiệu ác tính. Phương pháp này có ý nghĩa cực kỳ lớn lao trong tầm soát, phát hiện sớm ung thư vú, giúp người bệnh có cơ hội điều trị hiệu quả, thậm chí khỏi bệnh, giảm gánh nặng sức khỏe và chi phí chữa trị”, PGS Hiền nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, PGS.TS. BS Trịnh Xuân Dũng khẳng định chất lượng mẫu mô sử dụng trong giải phẫu tế bào ảnh hưởng rất lớn đến tính chính xác của kết quả xét nghiệm.
“Xét nghiệm mô bệnh học là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán ung thư. Tuy nhiên để cho tiêu chuẩn vàng như vậy thì trước hết mẫu mô phải đạt yêu cầu. Có 3 tiêu chí đối với mẫu mô xét nghiệm, một là lấy trúng tổn thương, hai là lấy đúng cách, ba là lấy đủ lượng. Tổn thương ở các vị trí khác nhau thì kỹ thuật sinh thiết cũng khác nhau, đòi hỏi trình độ, kinh nghiệm của bác sĩ và phương tiện hiện đại dẫn đường tốt”.
Theo PGS Dũng, VABB đem lại mẫu mô tốt nhất để tiến hành các kỹ thuật xét nghiệm từ thường quy đến chuyên sâu, cho phép khẳng định chính xác 100% việc có u hay không, u lành tính hay ác tính.
Không dừng lại ở đó, thông qua phương pháp này bác sĩ còn đặt thêm một marker vào vị trí khối u vừa được lấy ra để đánh dấu, dự phòng cho 2 trường hợp: nếu kết quả xét nghiệm là lành tính, marker này sẽ giúp bác sĩ tiện theo dõi về sau xem có chuyển biến khác thường không; nếu kết quả xét nghiệm ác tính, bác sĩ phẫu thuật sẽ lấy đây là mốc để khoét rộng ra xung quanh và lấy các hết các tổn thương. Marker hỗ trợ rất hữu hiệu trong việc tầm soát, theo dõi và điều trị u vú.
PGS Hiền thông tin thêm, ngoài phương pháp VABB, sắp tới BVĐK Tâm Anh sẽ tiếp tục ứng dụng thêm những kỹ thuật chẩn đoán u vú hiện đại. Một trong số đó là kỹ thuật chụp X quang vú 2 mức năng lượng còn rất mới hiện nay. Dưới tác dụng của thuốc cản quang, máy chụp này sẽ xóa toàn bộ nhu mô vú, chỉ những vùng có tổn thương, có ác tính mới ngấm thuốc và đọng lại. Chụp X quang 2 mức năng lượng cho kết quả chẩn đoán chính xác cao trong thời gian rất ngắn, được kỳ vọng sẽ là phương tiện tầm soát u vú hiệu quả trong tương lai.
Theo TTƯT.TS.BS Hoàng Kim Ước, lĩnh vực chẩn đoán u tuyến giáp cũng có những tiến bộ đáng kể, giúp bệnh nhân phát hiện dấu hiệu ung thư ở giai đoạn rất sớm, thậm chí chưa gây ra triệu chứng. Bằng việc phối hợp giữa những kỹ thuật siêu âm, chọc hút tế bào kim nhỏ FNA và sinh thiết tuyến giáp và sự trợ giúp của các thiết bị máy móc hiện đại, tỷ lệ chẩn đoán chính xác u tuyến giáp gần như tuyệt đối. Phát hiện sớm là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ bệnh nhân K giáp được chữa khỏi ngày càng cao trong cộng đồng.
Ảnh
Ngoài ra, để đảm bảo hiệu quả chẩn đoán ung thư không thể thiếu yếu tố con người. Theo TS.BS Vũ Hữu Khiêm, sự phối hợp linh hoạt và chặt chẽ giữa 3 chuyên khoa Ung bướu – Chẩn đoán hình ảnh – Giải phẫu bệnh & Tế bào chính là chìa khóa để không bỏ sót dấu hiệu ung thư. Bác sĩ lâm sàng cần sáng suốt và cẩn trọng khi chỉ định các phương pháp chẩn đoán cho người bệnh, không chủ quan ngay cả khi các kết quả ban đầu lành tính. Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh cần thao tác chuẩn xác với các kỹ thuật hiện đại để lấy được mẫu mô chất lượng. Từ đó, bác sĩ giải phẫu tế bào phân tích mẫu mô tỉ mỉ dưới các thiết bị soi và khẳng định kết quả chính xác.
TS Khiêm dẫn chứng thực tế đã có trường hợp bệnh nhân u vú đi nhiều nơi khám không ra bệnh, nhưng khi đến BVĐK Tâm Anh, mặc dù tất cả các chẩn đoán thường quy đều cho kết quả lành tính nhưng bằng kinh nghiệm dày dặn, bác sĩ đã chỉ định người bệnh thực hiện thêm VABB và cho kết quả chính xác là ung thư. Do đó, sự phối hợp đa khoa là rất quan trọng.
Với 80% trường hợp u vú là lành tính, nhiều độc giả đặt câu hỏi làm thế nào điều trị triệt để khối u mà vẫn bảo tồn tuyến vú và giữ được thẩm mỹ. Theo PGS Hiền, trước đây lựa chọn điều trị kinh điển cho các khối u vú lành tính là phẫu thuật bóc tách u, hiệu quả điều trị tương đối tốt nhưng người phụ nữ phải mang sẹo xấu suốt đời, thậm chí ảnh hưởng đến chức năng tuyến vú. Những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực can thiệp điện quang thời gian gần đây, cụ thể là phương pháp VABB cho phép xử lý triệt để u vú lành tính kích thước lớn với xâm lấn tối thiểu, bảo tồn nguyên vẹn tuyến vú và đảm bảo thẩm mỹ sau điều trị.
VABB sử dụng một mũi kim đường kính 4-5mm, tiếp cận, cắt và hút khối u dưới hướng dẫn siêu âm. Chỉ cần 1 lần đưa kim, bác sĩ có thể tiếp cận và hút được cùng lúc nhiều khối u, trong khi nếu phẫu thuật sẽ phải rạch nhiều đường mổ và để lại sẹo lớn. Kết thúc can thiệp, người bệnh có thể ngồi dậy được ngay và xuất viện chỉ sau vài giờ.
Phương pháp VABB rất có ý nghĩa trong bảo tồn chức năng và thẩm mỹ của vú cho người phụ nữ, đặc biệt là những phụ nữ trẻ và có nguyện vọng sinh con. Với hiệu quả điều trị tương đương phẫu thuật nhưng không gây đau, ít biến chứng, không để lại sẹo, hồi phục nhanh, VABB được kỳ vọng sẽ là xu hướng điều trị u vú lành tính trong tương lai gần.
Một tiến bộ khác của can thiệp điện quang là điều trị u lành tuyến giáp bằng phương pháp đốt sóng cao tần (RFA). RFA sử dụng nguồn điện xoay chiều truyền từ kim đốt vào thẳng khối u, dưới tác dụng của nhiệt khối u bị hoại tử và dần thu nhỏ kích thước. Các triệu chứng lâm sàng như khó thở, nuốt nghẹn… theo đó giảm và chấm dứt hẳn, người bệnh vẫn giữ được nguyên tuyến giáp sau điều trị.
Nhiều độc giả băn khoăn liệu đốt sóng cao tần tuyến giáp có tiềm ẩn những biến chứng như khi thực hiện phẫu thuật không. PGS Hiền giải đáp: “RFA đòi hỏi rất cao tay nghề, sự cẩn trọng của bác sĩ để tránh đốt trúng 2 dây thần kinh quặt ngược ở vùng cổ. Bên cạnh đó, kỹ thuật cần thực hiện dưới sự hỗ trợ máy siêu âm thế hệ mới để thấy rõ các dây thần kinh, nâng cao độ chính xác của thao tác và hạn chế tai biến. Nhờ hội tụ đủ các yếu tố con người và máy móc, tại BVĐK Tâm Anh, tỷ lệ thực hiện thành công RFA trong điều trị nhân giáp lên tới 100%”.
Theo các chuyên gia, tỷ lệ phát hiện ung thư vú và ung thư tuyến giáp những năm gần đây tăng lên rõ rệt. Nhìn nhận ở mặt tích cực, nguyên nhân của sự gia tăng này là nhờ ngày càng có nhiều kỹ thuật hiện đại cho phép chẩn đoán, phát hiện ung thư từ rất sớm, với khối u siêu nhỏ, chỉ vài mm. Bên cạnh đó, ý thức khám sức khỏe định kỳ của người dân được nâng lên cũng giúp gia tăng phát hiện ung thư giai đoạn đầu, nhờ đó tăng tỷ lệ điều trị thành công.
Theo TS Khiêm, hiện nay có 3 nhóm điều trị ung thư chính, gồm điều trị tại chỗ (phẫu thuật), điều trị vùng (xạ trị) và điều trị toàn thân (hóa trị, liệu pháp miễn dịch, nhắm trúng đích). Bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng người bệnh mà sử dụng độc lập hoặc phối hợp giữa các phương pháp, tạo nên phác đồ điều trị cá thể hóa tối ưu nhất.
Đối với bệnh nhân ung thư vú, điều trị tại chỗ bằng phẫu thuật bảo tồn tuyến vú (với u nhỏ) hoặc cắt tuyến vú cải biên kết hợp vét hạch nách (với u lớn) vẫn là phương pháp hiệu quả và được áp dụng chủ yếu hiện nay. Điều trị toàn thân ung thư vú có những bước tiến mới khi ngày càng nhiều loại thuốc hóa trị, thuốc nội tiết, thuốc nhắm trúng đích thế hệ mới ra đời. Tại BVĐK Tâm Anh, nhiều loại thuốc đắt tiền nằm trong các chương trình hỗ trợ chi phí từ nước ngoài, góp phần giảm bớt gánh nặng kinh tế cho người bệnh.
Đặc biệt khoảng 5 năm trở lại đây, liệu pháp miễn dịch được FDA phê duyệt trong điều trị ung thư vú bộ ba âm tính và ung thư vú tiến triển tại vùng không thể cắt bỏ, mở ra cơ hội mới cho bệnh nhân ung thư vú giai đoạn muộn. Liệu pháp này huy động chính sức mạnh của hệ miễn dịch để điều trị ung thư, thay vì nhắm trực tiếp vào khối u như các phương pháp truyền thống xạ trị hay hóa trị. BVĐK Tâm Anh đã nhanh chóng tiếp nhận và ứng dụng thường quy liệu pháp này trong điều trị ung thư.
“Không chỉ đem lại hiệu quả triệt căn, liệu pháp miễn dịch còn nâng cao chất lượng cuộc sống sau điều trị – điều này rất có ý nghĩa với những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối”, TS Khiêm khẳng định.
Các phương pháp điều trị K giáp cũng được nhiều độc giả quan tâm. Theo TS Khiêm, kỹ thuật phổ biến trong điều trị ung thư tuyến giáp là phẫu thuật. Trường hợp u nhỏ khu trú một bên có thể cắt bán phần tuyến giáp, nếu u lan rộng cần cắt toàn bộ tuyến giáp và vét hạch cổ hai bên. Phẫu thuật cho phép điều trị dứt điểm K giáp với tỷ lệ tái phát thấp.
Bên cạnh đó một lựa chọn điều trị ung thư tuyến giáp khá mới hiện nay được TS Hoàng Kim Ước cập nhật, đó là đốt sóng cao tần RFA. Trên thế giới, hiện tại mới chỉ có Hàn Quốc, Nhật Bản là những quốc gia tiên phong ứng dụng phương pháp này trong điều trị K giáp. Nhiều kết quả nghiên cứu dài hạn cho thấy hiệu quả của nó tương đương với phẫu thuật. Trong thời gian tới, đốt RFA có thể là gợi ý điều trị mới cho ung thư tuyến giáp với khối u nhỏ và chưa di căn.
Với thế mạnh đa chuyên khoa, hội tụ các chuyên gia đầu ngành tại Việt Nam và khu vực cùng sự đầu tư đồng bộ thiết bị y tế, BVĐK Tâm Anh thực hiện được đầy đủ những kỹ thuật điều trị K vú, K giáp hiện đại trên thế giới, từ đại phẫu cắt khối u cho đến các kỹ thuật can thiệp như nút mạch, RFA, đặt hóa chất động mạch… đảm bảo hiệu quả điều trị và chất lượng cuộc sống sau này cho người bệnh. Các loại thuốc hóa trị, thuốc nội tiết, nhắm trúng đích thế hệ mới nhất đều được cập nhật và đưa về Bệnh viện một cách nhanh chóng, giúp người bệnh không còn phải ra nước ngoài điều trị với chi phí tốn kém.
Để đăng ký khám với các chuyên gia hàng đầu tại hệ thống BVĐK Tâm Anh, quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
