Việc mang thai và sinh nở đòi hỏi cơ thể phụ nữ phải trải qua nhiều biến đổi lớn. Thai nhi phát triển nhanh trong bụng, cùng với sự gia tăng cân nặng của người mẹ tạo áp lực đáng kể lên khu vực sàn chậu. Các cấu trúc như cơ, âm đạo bị giãn ra khiến phụ nữ dễ gặp phải các bệnh lý sàn chậu, sa tạng chậu, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Đó là chia sẻ của các chuyên gia tại Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM trong chương trình tư vấn trực tuyến “Dự phòng & điều trị bệnh lý sàn chậu – phụ khoa: Són tiểu, sa tử cung, sa bàng quang, sa trực tràng” được phát sóng vào 10/4 vừa qua.
Các chuyên gia trong chương trình tư vấn trực tuyến
Theo BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi – Giám đốc Trung tâm, sàn chậu là cơ quan có cấu tạo phức tạo với khối cân cơ, dây chằng căng ra như tấm lưới lò xo từ trước ra sau khung xương chậu, mục đích nâng đỡ cho các cơ quan vùng bụng chậu như ruột, bàng quang, tử cung, trực tràng. Sàn chậu khỏe mạnh sẽ giúp các cơ quan này không sa ra khỏi cửa mình người phụ nữ và ổ định chức năng của các cơ quan như sinh dục, đường tiểu dưới và tiêu hóa dưới hoạt động ổn định, đem lại cho chúng ta sự thoải mái trong mọi sinh hoạt, vận động và làm việc.
Để thực hiện thiên chức làm mẹ, chị em phải trải qua các yếu tố mang thai, sinh nở khiến nguy cơ mắc bệnh lý sàn chậu ở phụ nữ cao gấp 4 lần so với nam giới. Triệu chứng bệnh lý sàn chậu thường xuất hiện sớm, từ tuần thai 16-20. Quá trình mang thai trong 9 tháng, sự tăng trọng nhanh chóng của thai nhi trong tử cung và tạo áp lực lớn lên sàn chậu.
Vào những tháng cuối thai kỳ, thai nhi chuyển xuống vùng khung xương chậu, làm giãn toàn bộ cấu trúc cơ, âm đạo. Quá trình sinh nở càng làm tăng áp lực, giãn nở âm đạo.
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi cho biết phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh lý sàn chậu cao gấp 4 lần nam giới
Theo thống kê, khoảng 30% phụ nữ gặp tình trạng són tiểu khi mang thai, sau đó sẽ thuyên giảm tự nhiên trong vòng 3 tháng sau sinh. Cứ 3 phụ nữ từng sinh em bé thì có một người gặp tình trạng són tiểu và 90% trong số này tiến triển thành bệnh lý són tiểu thực sự sau 5 năm.
BS.CKI Trần Nguyễn Phương An cho hay, chị em phụ nữ đừng e ngại trong việc thăm khám và nên kiểm tra các tổn thương trên sàn chậu ngay trong quá trình mang thai để kịp thời được chẩn đoán, điều trị đúng, tránh tình trạng nặng và các biến chứng.
Tại Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, các bác sĩ sẽ khám và đánh giá kỹ mức độ tổn thương cơ sàn chậu của các thai phụ, nhất là triệu chứng són tiểu trong thời gian mang thai hoặc sa trì nặng bụng dưới, để phát hiện tổn thương các cơ bên dưới và đánh giá mức độ. Thai phụ được hướng dẫn các bài tập hỗ trợ điều trị són tiểu rất sớm trong thai kỳ.
Bên cạnh đó, đến 50 tuổi sẽ có 50% phụ nữ bị sa ít nhất một cơ quan vùng chậu như ruột, bàng quang, tử cung, trực tràng, và 70% phụ nữ trong số này bị sa phối hợp từ hai cơ quan trở lên khiến cho việc điều trị triệt để rất tốn kém và khó khăn gây ảnh hưởng lớn đến tinh thần, chất lượng cuộc sống, gây mặc cảm, thiếu tự tin trong giao tiếp và công việc của người bệnh.
BS.CKI Trần Nguyễn Phương An khuyên chị em nên đi thăm khám sớm tránh để bệnh tiến triển nặng
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm chia sẻ bệnh lý sa tạng chậu được chia làm ba mức độ gồm: nhẹ, trung bình và nặng (độ 1 – độ 2 – độ 3 và độ 4). Độ 1 và độ 2 có thể được điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật như tập vật lý trị liệu sàn chậu, đặt vòng nâng, đặc biệt là laser làm thu hẹp âm đạo và co rút khối sa vào phía trong, từ đó có thể điều trị, bảo tồn các cơ quan.
Với những trường hợp độ 3 và độ 4 là tình trạng nặng, thông thường những trường hợp này được khuyến nghị phẫu thuật vì mang đến hiệu quả trong điều trị. phương pháp phẫu thuật mang đến nhiều hiệu quả điều trị.
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm cho biết có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả đối với bệnh lý sàn chậu
Tại Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, tùy vào từng bệnh nhân sẽ có những chỉ định điều trị phù hợp. Với bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật, bác sĩ sẽ tuân theo tiêu chí phục hồi cấu trúc treo nâng thay vì cắt bỏ (trừ khi người bệnh có bệnh lý kèm theo về tử cung, cổ tử cung, buồng trứng, bệnh lý phụ khoa có chỉ định cắt bỏ các cơ quan đó).
Phẫu thuật treo nâng giúp sàn chậu được cố định vững chắc, giảm nguy cơ tái phát sau mổ. Phương pháp phẫu thuật nội soi có nhiều ưu điểm là an toàn, ít xâm lấn. Bệnh nhân sau phẫu thuật có thể hồi phục nhanh chóng và thời gian lưu viện ít.
Mai Huỳnh (34 tuổi)
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi giải đáp:
Các triệu chứng này có lẽ bạn đang bị nhiễm trùng tiết niệu, viêm đường tiểu. Tùy theo mức độ và triệu chứng, ví dụ như rát, buốt xảy ra ngay từ lúc mình đi tiểu hay nó xảy ra nhiều ở ở tại thời điểm mình đi tiểu xong, bác sĩ có thể dự đoán được nhiễm trùng này đang xảy ra ở đoạn này. Bởi hệ tiết niệu có thận, 2 niệu quản, và bàng quang. Thường niệu đạo của nữ giới ngắn khoảng 4 – 5 cm nên người phụ nữ dễ bị viêm đường tiểu, viêm bọng đái nhiều hơn nam giới.
Nếu viêm bàng quang, viêm bọng đái, viêm tiết niệu hay còn gọi là nhiễm trùng đường tiểu dưới sẽ có các triệu chứng rát, tiểu rát, tiểu buốt, cảm giác khó chịu, buốt óc, mắc tiểu trở lại khi vừa tiểu xong. Khi điều trị, bác sĩ sẽ cho kháng sinh phù hợp và hẹn tái khám. Nếu tình trạng này lặp đi lặp lại, bác sĩ sẽ làm kháng sinh đồ để tìm loại vi trùng cụ thể, chữa dứt điểm.
Tuy nhiên, đây cũng có thể là một bệnh lý liên quan đến sàn chậu có tình trạng ứ đọng nước tiểu liên tục trong bọng đái do sa tạng chậu hoặc do có túi thừa trong bọng đái, tiết niệu. Ở những phụ nữ sanh đẻ nhiều lần có thể làm thay đổi cổ bọng đái làm sa bàng quang, tình trạng ứ đọng nước tiểu này sẽ gây ra nhiễm trùng tái đi tái lại.
Thịnh Nguyên
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi giải đáp:
Tình trạng này có thể là bí tiểu, tức có một cái gì đó gập gấp trong đường ra của nước tiểu. Bạn nên đến bệnh viện Tâm Anh thăm khám để bác sĩ xem kỹ lại có bệnh lý ở bàng quang hay không? hay có sa bọng đái, làm thay đổi gấp của bọng đái? hay có bệnh lý ngoài đường tiểu, đè lên đường tiểu gây khó khăn khi đi tiểu hay không.
Tôi bị sa tử cung độ 3, phần tử cung trượt xuống và nhô ra ngoài âm đạo gây buốt đường tiểu, tiểu không tự chủ kéo dài 2 năm rồi. Tâm lý tôi rất sợ mổ xẻ, nhưng đi khám thì bác sĩ khuyên cắt tử cung. Hiện tôi ngoài 70 tuổi, chưa từng phải mổ xẻ lần nào. Xin hỏi bác sĩ trường hợp tôi có thể mổ nội soi hay không, với phương pháp nội soi sẽ nằm viện trong bao lâu. Vì tôi cũng không muốn phiền con cháu phải chăm sóc dài ngày.
Nhân Hạnh
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm giải đáp:
Khối sa bàng quang độ 3 là một khối sa nặng, có gây biến chứng trên đường tiểu, làm không đi tiểu được có thể kèm theo tình trạng viêm mạn tính đường tiểu cũng như có thể bị hư thận, ứ nước, cần được đánh giá theo mức độ từ nhẹ tới nặng. Trước khi quyết định phẫu thuật, bác sĩ sẽ đánh giá hết các biến chứng của khối sa bàng quang mức độ nặng xem là mình có mổ ngay hay sẽ điều trị cho bớt biến chứng rồi tiến hành mổ cho an toàn.
Thông thường, sa bàng quang độ nặng như vậy, phẫu thuật sẽ mang đến hiệu quả tốt nhất. Nhưng nếu bệnh nhân ngại phẫu thuật, chúng ta có thể thử bằng các phương pháp nội khoa đặt túi vòng nâng đẩy khối sa lên. Tỷ lệ thành công chỉ 40 – 50% nhưng nếu như không có hiệu quả, cần phải phẫu thuật điều trị.
Nếu sa bàng quang mà chỉ định phẫu thuật cắt tử cung thì chưa phù hợp với cơ chế sa và cơ quan bị sa, bạn nên đến bệnh viện Tâm Anh để thăm khám kỹ hơn. Tại BVĐK Tâm Anh, phẫu thuật sàn chậu, đặc biệt phẫu thuật nội soi – một phẫu thuật an toàn, không xâm lấn, người bệnh có thể hồi phục nhanh. Bác sĩ sẽ treo/nâng và đặt những lưới để nâng đỡ bàng quang, kéo cao lên, đưa bàng quang vào trong ổ bụng để giải phóng đường tiểu dưới, người bệnh có thể đi tiểu bình thường.
Phương pháp treo nâng này, TA sử dụng cấu trúc treo chắc nhất của cơ thể để giữ bàng quang về vị trí bình thường. Thông thường phẫu thuật nội soi, người bệnh chỉ nằm viện khoảng 2 ngày, tối đa 3 ngày là có thể xuất viện.
Thu Hà Nguyen
BS.CKI Trần Nguyễn Phương An giải đáp:
Sa bàng quang độ 1, độ 2 là mức độ nhẹ và trung bình, nếu không kèm theo triệu chứng hay bệnh lý nào khác, chúng ta sẽ tiếp tục điều trị nội khoa. Tuy nhiên nếu kèm theo cổ tử cung dài, sa tử cung nặng hay có triệu chứng són tiểu, tiểu khó, mình có thể thực hiện phẫu thuật để phục hồi.
Mục đích của phẫu thuật này là phục hồi, treo giữ các cơ quan để phần cơ đó được săn chắc hơn, trở về cấu trúc ban đầu chứ không phải cắt bỏ. Tại Tâm Anh, sa độ 1 độ 2, mình có thể điều trị bảo tồn, đặt vòng nâng, tập biofeedback, tập với máy tập cơ sàn chậu, dùng laser điều trị sa nhẹ hoặc rối loạn đường tiểu nhẹ. Để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và tối ưu nhất, bạn nên đến BVĐK Tâm Anh để bác sĩ thăm khám kỹ lưỡng hơn.
Như Ngọc
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi giải đáp:
Lạc nội mạc tử cung chiếm 50% số bệnh nhân đi khám phụ khoa có liên quan tới những bệnh lý gây đau vùng bụng. Bạn chưa nói rõ là trước đây bạn đi khám vì lí do gì, cơn đau như thế nào, có đau quá không, đau trước kỳ kinh hay sau kỳ kinh hay trong tháng luôn hay có ra huyết nhiều quá hay vừa ra huyết vừa đau luôn. Lạc nội mạc tử cung hầu như là lành tính nhưng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của chị em như gây đau, khó có thai, ra máu nhiều.
Ở người chưa có con, chưa cần phẫu thuật và chưa có điều trị gì cả thì điều trị đầu tiên để giảm đau, giảm máu ra nhiều thì dụng cụ tử cung, vòng nội tiết là một trong những lựa chọn đặt vào tử cung. Mục tiêu đặt vòng là làm giảm, tốt nhất là không có kinh để không đau và không mất máu nhưng nó cũng sẽ không có thai. Do vậy, ở những người chưa có con, bác sĩ sẽ khuyến khích làm sao để họ có con trước đã.
Đặt vòng thường áp dụng cho những người đã có con và không có ý định có con nữa. Bạn nên hiểu rõ đặt vòng là các bác sĩ đang giúp cho bạn tạm thời không có kinh, ngừng kinh chứ không phải làm bạn bị mãn kinh. Nếu bạn 48, 49 tuổi thì độ tuổi mãn kinh trung bình của VN là 50, 51 tuổi thì vòng lúc đó cũng hết thời hạn, mình có thể lấy nó ra được, xem như mình mãn kinh rồi sẽ không đau bụng, mất máu, không phải phẫu thuật. Do đó, bạn không phải quá lo lắng khi không có kinh.
Dương Hồ
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm giải đáp:
Bác năm nay 52 tuổi, u xơ tử cung gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, đặc biệt là khối u to gây biến chứng thiếu máu hay đã trải qua các kỳ điều trị nội khoa không đáp ứng, chúng ta sẽ xem xét phẫu thuật.
U xơ tử cung ở độ tuổi gần mãn kinh sẽ có nhiều vấn đề mình có thể cá thể hóa được ở một số trường hợp cụ thể ví dụ kích thước khối u xơ như thế nào? tình trạng bệnh lý kèm theo? biến chứng của khối u xơ? có điều trị bằng thuốc được không? Trường hợp có thể điều trị bằng thuốc, sau 1 2 năm, khi bước vào tuổi mãn kinh thì tình trạng mãn kinh này là cách điều trị tốt nhất để ngừng hẳn tình trạng mất máu
Tôi 65 tuổi, sa sinh dục độ 2, đã khám ở nhiều bệnh viện. Hiện tình trạng bệnh rất khó chịu. Khi đi tiểu nhiều có cảm giác bị nóng rát, mắc tiểu hoài, tiểu không kiểm soát được, nước tiểu tràn ra liên tục. Tình trạng này có cách nào điều trị dứt điểm không?
Hồ Huyền Ngọc
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm giải đáp:
Sa bàng quang độ 2, có thể đã diễn tiến nặng hơn, sa độ 3 có thể đã gây biến chứng trên đường tiểu khiến mình tiểu không hết hoặc nước tiểu tự són ra ngoài có thể là do chúng ta không thể tiểu hết ra ngoài, bị ứ đọng và tràn đầy hoặc thậm chí do quá trình lưu trữ nước tiểu lâu ngày do khối sa làm cho mình không tống xuất được hết nước tiểu có thể gây nhiễm trùng tiểu.
Bác nên đến BVĐK Tâm Anh để bác sĩ thăm khám kỹ hơn, đánh giá xem có phải là nhiễm trùng tiểu không, đo lại chức năng bàng quang bằng máy đo áp lực đồ bàng quang, đánh giá chức năng đường tiểu dưới để tìm nguyên nhân gây són tiểu, kiểm tra chức năng suy cơ thắt. Từ đó, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, có thể điều trị kết hợp cả nội khoa, ngoại khoa vật lý trị liệu.
Ngọc My
BS.CKI Trần Nguyễn Phương An giải đáp:
Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ sau sanh, hay ngại đi khám khiến bệnh diễn tiến nặng hơn buộc phải điều trị xâm lấn, can thiệp sâu hơn để đưa lại vị trí ban đầu. Ở tình trạng của Ngọc My, có thể là cơ sàn chậu sau sinh bị yếu đi không đáp ứng được với bài tập hoặc tập kegel sai phương pháp. Bạn chưa đi thăm khám và chưa xác định được nhóm cơ bị yếu thì khi tập sai nhóm cơ, sai mục đích có thể khiến tình trạng này nặng hơn.
Bạn nên đến bệnh viện Tâm Anh để thăm khám, bác sĩ có thể hướng dẫn tập vật lý trị liệu, sau đó bạn có thể tự tập tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu không có đáp ứng, bác sĩ có thể chỉ định tập kích thích điện cơ, laser giúp dày thành âm đạo, phục hồi chức năng sàn chậu, tình dục của phụ nữ.
Đoàn Quỳnh Anh
BS.CKI Trần Nguyễn Phương An giải đáp:
Biện pháp laser này có tác dụng giúp săn chắc, giúp phục hồi âm đạo, cải thiệu tiểu són, tiểu gấp của người phụ nữ nhất là sau khi sinh. Vì cơ chế của phương pháp này là khi tia laser làm tổn thương một xíu ở thành âm đạo, từ đó kích thích âm đạo dày thành lên, dày mô ở thành âm đạo, hỗ trợ nâng đỡ kéo cơ sàn chậu về vị trí bình thường. Phương pháp này phù hợp với trường hợp sa sàn chậu mức độ nhẹ từ độ 1 đến độ 2, cải thiện són tiểu nhẹ hoặc vừa, tiểu són độ 1 độ 2 sau sanh.
Tôi năm nay 40 tuổi, sinh 2 bé, 2 lần mang thai đề tăng 20 kg, sinh thường, cân nặng em bé lúc sinh gần 4kg. Sau sinh có tập luyện bài tập giúp co cơ âm đạo nhưng quan hệ vợ chồng vẫn không có cảm giác do âm đạo bị giãn rộng, đau, nên thấy tự ti và né tránh.
Võ Thu Hà
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi giải đáp:
Quá trình mang thai và sanh con, mình đã có tăng áp lực ổ bụng rất là nặng (em bé gần 4kg, khi mang thai tăng đến 20kg), sanh thường nên phần sàn chậu sẽ bị ảnh hưởng không ít. Khi em bé đi ra ngoài, ngang qua sàn chậu sẽ làm cho các sợi cơ đứt hết nên sẽ co thắt không tốt nữa. Khi cơ sàn chậu đã đứt rồi, cố gắng tập sớm sẽ giúp hồi phục lại một phần và sẽ không bao giờ hồi phục hoàn toàn cả.
Và bạn vẫn cần can thiệp bởi một số tác động khác ví dụ như laser hoặc phẫu thuật. Do vậy, bạn nên đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, đánh giá cụ thể những tổn thương ở sàn chậu đang ở mức độ nào, có thẻ kết hợp vừa phẫu thuật vừa tập sàn chậu hay vừa tập sàn chậu vừa dùng laser hoăc cả ba cùng lúc.
Nguyễn Thị Quỳnh Như
BS.CKI Trần Nguyễn Phương An giải đáp:
Mang thai và sanh 4 lần đã làm tổn thương nhiều đến các cơ sàn chậu, có thể làm giãn tầng sinh môn, sa nhẹ thành âm đạo trước và thành âm đạo sau. Từ đó gây mặc cảm trong quan hệ. Ngoài các phương pháp điều trị đã nói trên, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn có phương pháp phẫu thuật thẩm mỹ tái tạo lại thành âm đạo, tái tạo lại tầng sinh môn phục hồi sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. N
goài may sửa thẩm mỹ, tại Tâm Anh có nhiều kỹ thuật giúp gia cố lại âm đạo, giúp thành âm đạo săn chắc hơn. Nếu tình trạng sa, giãn nặng quá, sau phẫu thuật bác sĩ có thể chiếu tia laser để tăng quá trình hồi phục.
Mai Ngô
BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi giải đáp:
Sanh qua ngã âm đạo, vùng âm đạo sẽ bị giãn nở ra và có những chấn thương xung quanh gây cảm giác tiểu khó, giao hợp không có cảm giác, cảm thấy không săn chắc, thiếu tự tin, đi cầu khó khăn,… Sa thành trước âm đạo có thể kéo theo sa bọng đái nhưng nó nằm ở mức độ nào. Nếu ở độ 1, độ 2 thì chúng ta không cần can thiệp nhiều vì không gây ảnh hưởng đến chất lượng sống, không gây xáo trộn đường tiểu, không gây cọ xát bên ngoài, nhiễm trùng vì nó còn ở bên trong.
Lúc này, các bài tập giúp nâng đỡ cấu trúc là rất quan trọng. Giải pháp phụ khoa để điều trị sẽ không liên quan đến dao kéo. Laser có thể được thực hiện. Do đó, bạn nên đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và đánh giá cụ thể hơn.
Mẹ tôi 75 tuổi, Sóc Trăng, sa tử cung 10 năm chưa từng điều trị, khi bị viêm nhiễm thì tự ra tiệm thuốc mua kháng sinh uống. Gần đây, vết loét không tự lành, vùng kín có mùi, sốt, sụt khoảng 5kg.
Danh Trần
ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm giải đáp:
Bệnh kéo dài 10 năm, khối sa cũng đã có biến chứng loét, chảy máu, nhiễm trùng. Trường hợp này bắt buộc phải tới các cơ sở y tế, có chuyên khoa sàn chậu để có can thiệp kịp thời, dứt điểm. Việc kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến các cơ quan khác như gây hư thân. Đối với bệnh sàn chậu, không bao giờ quá trễ để bắt đầu điều trị. Do vậy, bạn cần đưa mẹ đến bệnh viện thăm khám sớm.
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH