Lựa chọn cách trị trật khớp háng phù hợp sẽ rút ngắn thời gian phục hồi và nhanh chóng lấy lại khả năng vận động của khớp háng. Ngược lại, nếu không điều trị đúng cách và kịp thời, trật khớp háng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.
Cách trị trật khớp háng hiệu quả nhất là đưa người bệnh đến khám với bác sĩ ngay khi phát hiện ra trật khớp háng, nhất là các trường hợp trật khớp háng do tai nạn, chấn thương khớp háng.
Những biểu hiện đầu tiên của tình trạng trật khớp háng là đau nhói ngay tại vùng háng bẹn, khớp háng rơi vào tình trạng bất động, hoặc khó khăn khi cử động chân. (1)
Khớp háng là khớp lớn, chịu trách nhiệm nâng đỡ cơ thể, chuyển động đi lại với phạm vi rộng. Trật khớp háng gây ra sự xáo trộn trong cấu trúc, khiến chỏm xương đùi bị trật ra khỏi ổ cối làm bệnh nhân không thể đi lại. Nặng hơn là chân không thể cử động, đồng thời có thể mất cảm giác tại mắt cá chân và bàn chân do thần kinh bị chèn ép.
Quan sát bên ngoài, chân có khớp háng trật sẽ bị xoay ra ngoài hoặc xoay vào trong và cố định tại vị trí đó. Thường gặp là trật khớp háng ra sau (tỷ lệ 90% ca bệnh trật khớp háng), chỏm xương đùi chệch ra phía sau ổ cối làm cho đầu gối và bàn chân người bệnh hướng vào bên trong. Hiện tượng bất đối xứng, chân bị trật khớp háng ngắn hơn chân còn lại, cũng có thể xảy ra ở một số trường hợp.
Do đó, cách chữa trật khớp háng hiệu quả là tiến hành điều trị sớm để được bác sĩ xử lý kịp thời, phòng tránh biến chứng.
Mặc dù trật khớp háng là trường hợp cấp cứu y tế nhưng phần lớn có tiên lượng tốt. Tùy vào mức độ phức tạp của tình trạng trật cũng như các yếu tố sức khỏe kèm theo mà bác sĩ sẽ cân nhắc phương pháp điều trị trật khớp háng phù hợp nhất. (2)
Hiện nay có nhiều phương pháp nắn chỉnh đưa khớp háng về đúng vị trí ổ cối hiệu quả. Nếu trật khớp háng là chấn thương duy nhất, bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác bằng cách quan sát vị trí của chân.
Tuy nhiên, để trật được khớp lớn như khớp háng thông thường sẽ do chấn thương năng lượng cao và do vậy sẽ đi kèm một số tổn thương khác, lúc này người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện chụp X-quang, chụp CT… để bác sĩ đánh giá chính xác vị trí khớp bị trật, có hay không tình trạng gãy xương đi kèm để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
Trật khớp háng không thể tự hết và hiệu quả điều trị trật khớp háng phụ thuộc phần lớn vào thời gian người bệnh được sơ cứu và cấp cứu ngay khi xảy ra chấn thương. Dù bị trật khớp hạng mức độ nhẹ thì việc trì hoãn điều trị cũng sẽ khiến người bệnh phải đối mặt với nhiều rủi ro, biến chứng liên quan đến chức năng đi lại sau này.
Có thể bạn quan tâm: Trật khớp háng bao lâu thì khỏi?
Nếu không điều trị trật khớp háng do chấn thương kịp thời, những biến chứng nguy hiểm đến khả năng đi lại của người bệnh có thể xảy ra.
Khớp háng bị trật có thể chèn ép, làm căng dây thần kinh tọa – Đây là dây thần kinh lớn nhất cơ thể, chi phối hoạt động toàn bộ phần chi dưới, xuất phát từ phần lưng dưới qua hông, xuống chân và phân nhánh vào bàn chân, ngón chân. Áp lực tác động lên dây thần kinh có thể gây ra cơn đau mạn tính, được gọi là đau thần kinh tọa. Nặng hơn có thể làm liệt toàn bộ chân bên bị tổn thương. (3)
Một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất của trật khớp háng là hoại tử chỏm xương đùi. Trật khớp háng có thể làm tổn thương mạch máu nuôi xương vùng chỏm. Điều này có thể gây chết mô xương và phá hủy cấu trúc toàn vẹn xương, lâu dài có thể dẫn đến hoại tử chỏm xương đùi.
Chỏm xương đùi trơn láng, khớp với ổ cối, giúp chúng ta cử động khớp háng bình thường, khi hoại tử, chỏm xương đùi biến dạng, méo mó làm bệnh nhân đau, khớp háng hư ngày càng nặng hơn và dần mất chức năng khiến người bệnh không đi lại được. Lúc này phẫu thuật thay khớp háng hầu như là cách trị trật khớp háng duy nhất.
Trật khớp có thể làm hỏng lớp sụn trong ổ cối và sụn viền bao quanh khớp, làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp háng và khả năng cao phải thay khớp háng trong tương lai.
Biến chứng này thường gặp ở các trường hợp không điều trị, bỏ quên như trật khớp háng bẩm sinh (DDH) ảnh hưởng đến chức năng và dáng đi
Khi xảy ra tai nạn trật khớp háng, cần nhanh chóng xử lý như:
Nếu nghi ngờ bị trật khớp háng, người bệnh nên hạn chế di chuyển và tác động đến khớp háng. Nên giữ khớp háng cố định, có thể nẹp nhẹ nhàng bằng vải để khớp háng không bị xô lệch, lủng lẳng trong quá trình di chuyển người bệnh. Không tự ý nắn bóp, hay cố gắng đẩy khớp háng về lại vị trí ban đầu. Điều này có thể làm các phần mềm xung quanh khớp háng bị tổn thương nhiều hơn và gây đau dữ dội đến bệnh nhân.
Bản thân người bệnh cũng cần nằm yên, không cố gắng ngồi lên hay cử động chân, làm tình trạng bệnh thêm phức tạp và tăng mức độ đau. Sau khi khớp háng đã được cố định, người bệnh cần được nhanh chóng đưa đến bệnh viện để được thăm khám và tiếp nhận điều trị trật khớp háng đúng, kịp thời.
Nắn chỉnh là phương pháp điều trị trật khớp háng nền tảng, được chỉ định cho những cho hầu hết những trường hợp trật khớp háng sau khi có chẩn đoán xác định. Không phải trường hợp nào cũng có thể điều trị khớp háng đơn thuần bằng nắn chỉnh xương. Bác sĩ cần phải kiểm tra lâm sàng toàn diện khớp háng, tầm vận động, triệu chứng hiện có để quyết định phương pháp nắn chỉnh có phù hợp và đem lại hiệu quả điều trị cao.
Thông thường để xử trí tình trạng cấp cứu, người bệnh sẽ được tiền mê, giãn cơ, sau đó bác sĩ chấn thương chỉnh hình sẽ dùng kỹ thuật nắn chỉnh đưa khớp trở về đúng vị trí nằm trong ổ cối. Tiếp theo bác sĩ sẽ test tầm vận động của khớp háng vừa nắn để xem mức độ vững chắc, khớp có dễ trật lại không? và nếu tái trật thì ở tư thế và tầm độ nào từ đó lên kế hoặc tiếp theo để khôi phục độ vững của khớp như phẫu thuật kết hợp xương gãy của ổ cối hoặc chỏm xương đùi đi kèm ,…
Kỹ thuật nắn chỉnh đưa khớp háng về đúng vị trí ổ cối cần được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn, được đào tạo nghiệp vụ để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người bệnh. Không nên tự ý thực hiện nắn chỉnh tại nhà, rủi ro cao không thể điều chỉnh khớp về đúng ổ cối và làm nặng thêm tình trạng trật khớp, gây nhiều biến chứng.
Điều trị trật khớp háng nội khoa sử dụng nhóm thuốc giảm đau, nhằm làm thuyên giảm cơn đau khớp và những triệu chứng sưng nóng đỏ khác tại khớp háng. Tác dụng của thuốc giúp làm giảm khó chịu, kiểm soát cơn đau và duy trì chất lượng sống. Điều trị khớp háng bằng thuốc được dùng trong phác đồ điều trị chữa trật khớp háng, hỗ trợ người bệnh đáp ứng tốt hơn.
Trường hợp trật khớp háng có kèm theo tổn thương các cấu trúc xung quanh khiến khớp háng mất vững, điều trị trễ hoặc trật khớp háng không nắn kín được sẽ được chỉ định phẫu thuật. Bác sĩ sẽ đưa khớp háng về đúng vị trí và xử lý những hệ lụy của trật khớp háng. (4)
Phẫu thuật khớp háng có thể hạn chế được tình trạng tái trật khớp háng nếu người bệnh tuân thủ phác đồ điều trị kết hợp với lối sống tích cực. Đặc biệt người bị trật khớp do chứng loạn sản xương.
Sau khi tháo đai nẹp khớp háng, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh tập theo chương trình phục hồi chức năng cho người bệnh. Từ đó giúp cho người bệnh lấy lại độ linh hoạt của khớp háng, phục hồi sức mạnh các nhóm cơ sau thời gian bất động khớp để điều trị. Người bệnh nên tuân thủ theo chương trình và các lưu ý của bác sĩ theo từng giai đoạn tập phục hồi chức năng để quá trình hồi phục đạt hiệu quả tốt nhất.
Để quá trình phục hồi sau điều trị khớp háng diễn ra hiệu quả, người bệnh nên lưu ý những điều sau:
Nguy cơ tái trật khớp sau điều trị trật khớp háng vẫn có thể xảy ra. Nguyên nhân có thể do người bệnh không tuân theo đúng chỉ định của bác sĩ trong thời gian hậu phẫu hay đeo nẹp định hình khớp háng. Quá trình hồi phục sau điều trị nếu không diễn ra tốt, khớp háng rất khó hồi phục hoàn toàn, không ổn định cấu trúc. Dễ xảy ra tình trạng mất vững, tái trật khớp háng sau này.
Cần đi tái khám với bác sĩ định kỳ để được kiểm tra và đánh giá tình trạng khớp háng theo từng giai đoạn hồi phục. Dựa theo kết quả tái khám, bác sĩ sẽ có lời khuyên cụ thể để việc lành thương diễn ra tốt hơn, phòng ngừa tình trạng tái trật khớp háng. Vào cuối giai đoạn điều trị, bác sĩ sẽ gợi ý một số loại hình thể thao phù hợp giúp người bệnh cải thiện độ linh hoạt của khớp háng, đảm bảo tính an toàn, hạn chế rủi ro chấn thương gây tái trật khớp háng.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Cách trị trật khớp háng như thế nào tùy vào mức độ trật khớp háng, nguyên nhân và những tổn thương kèm theo của từng người bệnh. Người bệnh có thể mất khoảng 2 -3 tháng để khớp háng được hồi phục hoàn toàn. Người bệnh cần tuân theo lời khuyên và chỉ định của bác sĩ, duy trì thời gian nghỉ ngơi để khớp háng ổn định cấu trúc.
