Phát hiện sớm ung thư vú và điều trị ung thư bằng các phương pháp hiện đại là 2 trong số những chiến lược quan trọng nhất để giảm tỉ lệ tử vong do ung thư vú gây ra. Bài viết này được thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Đỗ Thùy Giang, Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ đưa ra một số thông tin tổng quan về cách phát hiện ung thư vú sớm.
Ung thư vú có thể được phát hiện sớm thông qua việc xét nghiệm tầm soát thường xuyên. Ung thư vú được phát hiện sớm, khối u còn nhỏ và chưa lan rộng sẽ dễ điều trị thành công hơn. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ có hướng dẫn tầm soát dành cho phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú ở mức độ trung bình và nguy cơ cao.
Phát hiện ung thư vú sớm có nghĩa là tìm ra và chẩn đoán bệnh sớm hơn so với khi người bệnh bắt đầu xuất hiện triệu chứng. Tầm soát đề cập đến xét nghiệm được sử dụng để tìm ra bệnh ở người không có bất kỳ triệu chứng nào. Mục tiêu của xét nghiệm tầm soát ung thư vú là phát hiện sớm, trước khi bệnh xuất hiện triệu chứng,chẳng hạn như có thể sờ thấy khối u ở vú.
Hơn nữa, ung thư vú được phát hiện trong quá trình khám, tầm soát thường có kích thước nhỏ hơn và ít có khả năng lây lan ra ngoài vú hơn. Kích thước của ung thư vú và mức độ lan rộng cũng thuộc một trong số yếu tố quan trọng nhất để dự đoán tiên lượng của phụ nữ mắc bệnh này.
Xem thêm: Ung thư vú không có khối u: Dấu hiệu khác và cách chẩn đoán sớm
Một số cách phát hiện ung thư vú sớm cho phụ nữ, bao gồm:
Bác sĩ thường chụp X-quang tuyến vú liều thấp. Chụp X-quang tuyến vú định kỳ có thể phát hiện ung thư vú ở giai đoạn đầu và giúp việc điều trị có nhiều khả năng thành công nhất. Chụp X-quang tuyến vú có thể phát hiện sự thay đổi ở vú như ung thư nhiều năm trước khi xuất hiện triệu chứng thực thể phát triển.
Dựa trên kết quả từ nhiều thập kỷ nghiên cứu cho thấy,phụ nữ chụp X-quang tuyến vú định kỳ có nhiều khả năng phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm, ít cần phương pháp điều trị tích cực hơn như phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú, hóa trị và có nhiều khả năng được điều trị khỏi bệnh hơn.
Trong các cách phát hiện ung thư vú sớm, chụp X-quang tuyến vú không phải lúc nào cũng đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác hoàn toàn. Phương pháp này vẫn có thể không tìm thấy một số dấu hiệu ung thư vú.
Đồng thời, nếu bác sĩ phát hiện thấy điều gì đó trên ảnh chụp X-quang tuyến vú, người bệnh có thể được yêu cầu kiểm tra thêm xét nghiệm khác (chẳng hạn như chụp X-quang tuyến vú khu trú, dùng chụp phim phóng đại sang thương nghi ngờ hoặc siêu âm vú) để tìm hiểu chính xác dấu hiệu này có phải ung thư hay không.
Đôi khi, kết quả chụp X-quang tuyến vú phát hiện một số triệu chứng có khả năng được chẩn đoán mắc bệnh ung thư nhưng thực tế không phải. Điều này được gọi là chẩn đoán quá mức. Điều quan trọng là phụ nữ chụp X-quang tuyến vú phải biết điều gì sẽ xảy ra và hiểu được lợi ích, hạn chế của việc tầm soát.
Những năm gần đây, y khoa có thêm loại hình chụp X-quang tuyến vú mới gọi là chụp X-quang tuyến vú 3 chiều (3D). Phương pháp này đã trở nên phổ biến nhưng cần kỹ thuật cao và chi phí cao nên nhiều bệnh viện chưa được đầu tư. Cao cấp hơn nữa và hiệu quả gần với MRI vú là nhũ ảnh cản quang, có thể tầm soát ung thư trên phụ nữ trẻ nguy cơ cao mà không thể chụp MRI vú, một trong những cách phát hiện ung thư vú sớm hiệu quả.
Hiện nay nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra chụp nhũ ảnh 3D có thể giúp người bệnh giảm việc phụ nữ phải quay trở lại cơ sở y tế để thực hiện thêm phương pháp xét nghiệm khác sau khi tầm soát. Nhũ ảnh 3D phát hiện nhiều bệnh ung thư vú hơn và đặc biệt hữu ích ở phụ nữ có mô vú dày đặc và phụ nữ từ 40-50 tuổi. Một nghiên cứu lớn hiện đang được tiến hành so sánh kết quả giữa chụp X-quang tuyến vú 3D và chụp X-quang tuyến vú tiêu chuẩn (2D).
Ngoài ra, người bệnh cũng cần lưu ý, chụp X-quang tuyến vú 3D thường có giá cao hơn chụp X-quang tuyến vú 2D và chi phí bổ sung này có thể không được bảo hiểm y tế chi trả.
Chụp MRI là phương pháp sử dụng sóng vô tuyến, từ trường mạnh và máy tính để phác họa hình ảnh chi tiết bên trong cơ thể. Kết quả MRI có thể chẩn đoán về tình trạng sức khỏe của người bệnh hoặc đáp ứng phác đồ điều trị bệnh. Khác với chụp X-quang và chụp CT, MRI không sử dụng bức xạ ion hóa gây hại của tia X.
MRI vú tầm soát chỉ dùng tầm soát ung thư vú cho phụ nữ nguy cơ cao, sau 30 tuổi.
Nghiên cứu chưa thấy rõ lợi ích của việc khám vú định kỳ do bác sĩ chuyên khoa thực hiện (khám vú lâm sàng) hoặc chính phụ nữ thực hiện (tự khám vú). Hiện có rất ít bằng chứng cho thấy phương pháp này giúp phát hiện sớm ung thư vú kể cả khi phụ nữ cũng được chụp X-quang tuyến vú để tầm soát.
Thông thường, người bệnh có thể phát hiện triệu chứng ung thư vú chẳng hạn như khối u ở vú thông qua việc tự khám vú hàng ngày trong lúc tắm rửa hoặc mặc quần áo. Thói quen tự khám vú giúp phụ nữ làm quen với hình dáng, cảm giác bình thường của bộ ngực và thông báo ngay mọi thay đổi của tuyến vú cho bác sĩ.
Mặc dù, Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ không khuyến nghị khám vú lâm sàng hoặc tự khám vú như một phần của việc tầm soát ung thư vú định kỳ nhưng điều này không có nghĩa người bệnh không cần thực hiện phương pháp kiểm tra này. Trong một số trường hợp, đặc biệt ở phụ nữ có nguy cơ cao hơn mức trung bình, bác sĩ vẫn khám vú lâm sàng, tư vấn về nguy cơ và các cách phát hiện ung thư vú sớm.
Mặt khác, phụ nữ có thể cảm thấy thoải mái hơn khi tự kiểm tra thường xuyên để theo dõi hình dáng và cảm giác của bộ ngực. Điều quan trọng, người bệnh phải hiểu có rất ít bằng chứng cho thấy việc thực hiện tự khám vú định kỳ sẽ hữu ích với phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú ở mức trung bình.
Một số đối tượng nguy cơ cần phát hiện sớm ung thư vú, bao gồm:
Cách phát hiện ung thư vú sớm, thường được chỉ định với phụ nữ có nguy cơ cao ung thư vú, bao gồm:
Phụ nữ có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư vú dựa trên các yếu tố nguy cơ cao nhất định nên chụp MRI vú và chụp X-quang tuyến vú hàng năm, đặc biệt sau tuổi 30.
Nếu người thân mắc ung thư vú thì phải tầm soát ung thư sớm hơn 10 năm, tính theo tuổi người thân mắc ung thư vú.
Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo không nên tầm soát MRI cho phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú trong đời dưới 15%, theo phần mềm Gail Model. [2]
Hiện không đủ bằng chứng đưa ra khuyến nghị ủng hộ hoặc phản đối việc tầm soát bằng MRI hàng năm cho phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú nguy cơ cao dựa trên một số yếu tố nhất định, chẳng hạn như:
Nếu phải sử dụng MRI, người bệnh cần tiếp tục chụp MRI bổ sung chứ không thay thế với chụp X-quang tuyến vú tầm soát. Điều này do MRI có nhiều khả năng phát hiện ung thư hơn chụp X-quang tuyến vú nhưng vẫn có thể bỏ sót một số bệnh ung thư mà chụp X-quang tuyến vú có thể phát hiện.
Hầu hết, phụ nữ có nguy cơ cao nên bắt đầu tầm soát bằng MRI và chụp X-quang tuyến vú khi ở 30 tuổi và tiếp tục duy trì hàng năm miễn có sức khỏe tốt. Tuy nhiên, quyết định này cần được đưa ra với việc tư vấn của bác bác sĩ, tính đến hoàn cảnh và mong muốn cá nhân của người bệnh.
Phụ nữ cần kiểm tra phát hiện ung thư vú sớm khi:
Một số dấu hiệu rủi ro ung thư vú sớm cần quan tâm và tầm soát bằng các cách phát hiện ung thư vú sớm, bao gồm:
Một số công cụ đánh giá rủi ro có thể giúp bác sĩ ước tính nguy cơ ung thư vú của phụ nữ. Những công cụ này đưa ra ước tính sơ bộ về nguy cơ ung thư vú, dựa trên sự kết hợp khác nhau của các yếu tố nguy cơ và các bộ dữ liệu khác nhau.
Bởi, mỗi công cụ này sử dụng yếu tố khác nhau để ước tính rủi ro nên kết quả đưa ra cũng khác nhau cho cùng một phụ nữ. Đồng thời, ước tính nguy cơ ung thư vú của phụ nữ có thể thay đổi theo thời gian, yếu tố di truyền, dịch tễ học và chủng tộc.
Người bệnh nên sử dụng công cụ đánh giá rủi ro, bao gồm: bệnh sử gia đình của họ hàng cấp 1 (cha mẹ, anh chị em và con cái) và họ hàng cấp 2 (chẳng hạn như dì và ông bà) ở cả 2 bên gia đình cùng với nguyên tắc của ACS để quyết định xem phụ nữ này có nên hay không nên tầm soát bằng chụp MRI vú. Việc sử dụng bất kỳ công cụ đánh giá rủi ro nào và kết quả đều được thảo luận giữa người phụ nữ với bác sĩ.
Người bệnh cần xét nghiệm tầm soát và phát hiện ung thư vú sớm tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Bệnh viện quy tụ các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm, liên tục trau dồi các phương pháp điều trị mới trên thế giới giúp chị em tầm soát ung thư vú, các bất thường bẩm sinh hay mắc phải để bác sĩ giúp bạn lập kế hoạch điều trị toàn diện, hiệu quả và rút ngắn thời gian đáng kể.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cũng liên tục nhập các máy móc, trang thiết bị tân tiến nhằm hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị cho người bệnh. Ngoài ra, khoa Ngoại Vú còn lập nhóm “CLB bệnh nhân ung thư vú bệnh viện Tâm Anh” giúp người bệnh có thể chia sẻ những khó khăn lo lắng với những người bệnh cùng hoàn cảnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Cách phát hiện ung thư vú sớm thông qua xét nghiệm tầm soát khá quan trọng và có lợi ích, hạn chế nhất định. Thông qua bài này, chị em hiểu hơn về việc tầm soát phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm và lựa chọn phương pháp phù hợp với bản thân.
