Vảy nến có nhiều loại khác nhau, mỗi loại mang những đặc điểm, triệu chứng và phương pháp điều trị riêng biệt. Để có thể hiểu rõ hơn và biết cách phân biệt các loại vảy nến thường gặp, Thạc sĩ bác sĩ Vũ Thị Thùy Trang, Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ chia sẻ những chi tiết dưới đây.
Dù biểu hiện lâm sàng có thể khác biệt, tất cả các loại vảy nến đều có chung 1 gốc rễ sâu xa và tác động đáng kể đến sức khỏe người bệnh.
Bệnh vảy nến là bệnh tự miễn, nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể hoạt động quá mức, gây ra các vấn đề về da. Khi bị vảy nến, các tế bào miễn dịch hoạt động mạnh mẽ, kích thích quá trình sản xuất tế bào da diễn ra nhanh chóng. Điều này dẫn đến tình trạng viêm và xuất hiện các mảng vảy trên da. (1)
Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu để hiểu rõ nguyên nhân chính xác gây ra sự kích hoạt bất thường của tế bào miễn dịch. Tuy nhiên, họ đã xác định được rằng bệnh vảy nến liên quan đến sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường. Nhiều người mắc bệnh vẩy nến có tiền sử gia đình mắc bệnh và các nhà nghiên cứu đã xác định được một số gen có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh. Phần lớn các gen này có liên quan đến chức năng của hệ thống miễn dịch.
Ngoài ra, một số yếu tố bên ngoài có thể làm xuất hiện những đợt bùng phát bệnh vảy nến, bao gồm:
Các thể vảy nến không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu trên da mà còn có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác của sức khỏe. Về thể chất, người bệnh có nguy cơ cao mắc các bệnh đồng mắc như viêm khớp vảy nến gây đau nhức và hạn chế vận động, các bệnh tim mạch, tiểu đường và rối loạn chuyển hóa. Về tinh thần, vảy nến có thể gây ra sự tự ti, lo lắng, trầm cảm do ảnh hưởng đến ngoại hình và chất lượng cuộc sống.
Dưới đây là các loại vảy nến thường gặp:
Vảy nến mảng là dạng vảy nến phổ biến nhất, chiếm tới 80-90% tổng số ca mắc bệnh. Đặc trưng của loại vảy nến này là sự xuất hiện của các mảng da dày, màu đỏ hoặc tím, thường được bao phủ bởi lớp vảy trắng bạc hoặc xám. (2)
Các mảng vảy nến này thường xuất hiện ở khuỷu tay, đầu gối, lưng dưới hoặc da đầu. Kích thước của chúng thường dao động từ 1 đến 10 cm, nhưng cũng có thể lớn hơn và lan rộng ra nhiều vùng da khác trên cơ thể. Khi gãi hoặc cào vào các mảng vảy nến, tình trạng bệnh thường trở nên tồi tệ hơn, gây ngứa ngáy và khó chịu.
Vảy nến thể giọt là dạng vảy nến phổ biến thứ 2, ảnh hưởng đến khoảng 8% số người mắc bệnh vảy nến. Bệnh thường khởi phát ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Đặc trưng của vảy nến thể giọt là sự xuất hiện của các đốm đỏ nhỏ, hình giọt nước, riêng biệt. Ở những người có tông màu da sáng, các đốm này thường có màu đỏ. Trong khi đó, ở những người có tông màu da sẫm, các đốm có thể có màu tím hoặc nâu.
Các đốm này thường xuất hiện trên thân và tứ chi, nhưng cũng có thể xuất hiện trên mặt và da đầu. Chúng thường mỏng hơn so với vảy nến mảng, nhưng có thể tiến triển thành vảy nến mảng theo thời gian.
Vảy nến thể giọt thường khởi phát sau một số tác nhân, bao gồm:
Trong nhiều trường hợp, vảy nến thể giọt chỉ kéo dài vài tuần đến vài tháng và sau đó tự khỏi hoàn toàn
Vảy nến thể đảo ngược thường xuất hiện ở các nếp gấp da, chẳng hạn như dưới vú, nách hoặc vùng bẹn. Đặc trưng của loại vảy nến này là các mảng da màu đỏ hoặc tím, thường bóng và mịn.
Do môi trường ẩm ướt và mồ hôi trong các nếp gấp da, vảy nến thể đảo ngược thường không bong vảy như các dạng vảy nến khác. Điều này đôi khi dẫn đến việc chẩn đoán nhầm thành nhiễm trùng nấm hoặc vi khuẩn.
Đặc trưng của loại vảy nến thể mủ là sự xuất hiện nhanh chóng của các mụn mủ trắng, được bao quanh bởi vùng da đỏ hoặc sẫm màu.
Vảy nến thể mủ có thể khu trú ở các vùng riêng lẻ trên cơ thể, chẳng hạn như bàn tay và bàn chân, hoặc lan rộng ra hầu hết bề mặt da. Các mụn mủ này cũng có thể kết hợp với nhau. Tuy nhiên, nếu vảy nến thể mủ lan rộng ra toàn bộ cơ thể sẽ rất nguy hiểm, thậm chí là đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Mặc dù mủ không có khả năng lây nhiễm, tuy nhiên bệnh có thể gây ra các triệu chứng giống như cúm, bao gồm:
Trong các thể vảy nến, vảy nến thể đỏ da toàn thân rất hiếm gặp. Đặc trưng của loại vảy nến này là tình trạng da đỏ tươi ở những người có tông màu da sáng hoặc tím sẫm ở những người có tông màu da sẫm. Kèm theo đó là hiện tượng bong tróc da trên diện rộng.
Đây là tình trạng y tế khẩn cấp, đòi hỏi người bệnh phải nhập viện để được theo dõi và điều trị. Nguyên nhân là do cơ thể người bệnh có thể mất khả năng kiểm soát nhiệt độ.
Viêm khớp vảy nến được phân loại thành 5 nhóm phụ, mỗi nhóm có các triệu chứng khác nhau. Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị dứt điểm cho tình trạng này. Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp, đặc biệt là ở tay, và thường gây tổn thương móng tay. Các triệu chứng ở da thường xuất hiện trước các triệu chứng ở khớp.
Nếu bạn nghi ngờ mình có thể mắc một trong các thể vảy nến trên, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Bạn cũng nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu tình trạng bệnh của bạn: (3)
Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán vảy nến phổ biến:
Bác sĩ da liễu sẽ quan sát kỹ lưỡng các tổn thương da, ghi nhận vị trí, đặc điểm và mức độ tổn thương của chúng. Các thông tin về tiền sử bệnh, triệu chứng và yếu tố gia đình cũng cần được người bệnh chia sẻ chính xác.
Ngoài ra việc mô tả chi tiết về thời gian xuất hiện, tính chất tổn thương và các triệu chứng liên quan như ngứa, đau khớp là rất quan trọng. Người bệnh cần cung cấp thông tin về các phương pháp điều trị đã thử và các bệnh đang mắc phải để hỗ trợ quá trình chẩn đoán.
Sinh thiết da được thực hiện khi bác sĩ cần xác nhận chẩn đoán vảy nến hoặc loại trừ các bệnh khác. Bác sĩ sẽ lấy 1 mẫu da nhỏ để kiểm tra dưới kính hiển vi, từ đó xác định chính xác nguyên nhân gây ra các triệu chứng.
Các phương pháp điều trị các loại vảy nến đa phần đều tập trung vào việc kiểm soát và làm giảm các triệu chứng của bệnh, bởi vì hiện nay chưa có phương pháp nào chữa khỏi hoàn toàn vảy nến. Các phương pháp này bao gồm:
Thuốc bôi ngoài da (liệu pháp tại chỗ) là phương pháp điều trị phổ biến cho các trường hợp vảy nến nhẹ đến trung bình. Các loại thuốc bôi thường được sử dụng bao gồm:
Khi vảy nến tiến triển đến mức độ trung bình hoặc nặng hoặc khi các phương pháp điều trị tại chỗ và quang trị liệu không còn đáp ứng, bác sĩ có thể xem xét sử dụng thuốc uống hoặc liệu pháp sinh học. Thuốc uống tác động toàn thân, giúp kiểm soát tình trạng viêm và giảm sự tăng sinh tế bào da.
Các loại thuốc uống thường được sử dụng bao gồm methotrexate, cyclosporine và acitretin. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc uống cần được giám sát chặt chẽ bởi bác sĩ do tiềm ẩn các tác dụng phụ. Trong khi đó, liệu pháp sinh học là một bước tiến vượt bậc trong điều trị vảy nến. Đây là nhóm thuốc nhắm trúng đích vào các yếu tố gây viêm trong hệ thống miễn dịch, giúp ngăn chặn sự tương tác giữa hệ thống miễn dịch và các con đường gây viêm.
Liệu pháp sinh học thường được tiêm dưới da hoặc truyền tĩnh mạch, mang lại hiệu quả cao trong việc kiểm soát các triệu chứng của vảy nến. Mặc dù vậy, người bệnh cần lưu ý về nguy cơ nhiễm trùng và các tác dụng phụ khác có thể xảy ra.
Liệu pháp quang trị liệu sử dụng tia cực tím (UV) hoặc ánh sáng tự nhiên để điều trị vảy nến. Ánh sáng mặt trời giúp điều chỉnh các tế bào lympho hoạt động quá mức, là nguyên nhân gây ra sự tăng sinh tế bào da nhanh chóng và các triệu chứng của bệnh vảy nến. Cả tia UVA và UVB đều có thể hữu ích trong việc làm giảm các triệu chứng của bệnh vảy nến từ nhẹ đến trung bình.
Đối với những người mắc bệnh vảy nến từ trung bình đến nặng, nên kết hợp với các phương pháp điều trị khác để mang lại hiệu quả tốt hơn.
Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Da liễu – Thẩm mỹ Da, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 là những địa chỉ uy tín trong thăm khám và điều trị các loại vảy nến . Đến đây, khách hàng hoàn toàn có thể an tâm khi điều trị tại Tâm Anh bởi:
Vảy nến thể đỏ da toàn thân được xem là dạng vảy nến nguy hiểm nhất. Đây là một tình trạng nghiêm trọng, hiếm gặp và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
Có, 1 người có thể mắc nhiều loại vảy nến cùng lúc. Mặc dù không phổ biến, nhưng điều này hoàn toàn có thể xảy ra.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Qua bài viết này, mong rằng bạn đã biết cách nhận diện và phân loại các loại vảy nến thường gặp. Mỗi loại vảy nến có những biểu hiện và tác động riêng biệt, ảnh hưởng đến các vùng da khác nhau trên cơ thể. Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, tuy nhiên các phương pháp điều trị hiện nay có thể giúp kiểm soát hiệu quả các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn.
