Bị bướu giáp keo kiêng ăn gì, nên ăn gì?

Bướu giáp keo là bướu lành tính ở tuyến giáp, thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, bệnh có thể phát triển lớn, gây ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp nếu không chú ý theo dõi, kiểm soát. Vậy người mắc bướu giáp keo kiêng ăn gì, nên ăn gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, khoa Dinh dưỡng – Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM (P.Tân Sơn Hòa – Q.Tân Bình cũ).

Tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với người bệnh bướu giáp keo

Dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người bệnh. Việc biết bệnh nhân kiêng ăn gì, nên ăn gì có thể mang lại nhiều lợi ích như:

• Hỗ trợ chức năng tuyến giáp: Tuyến giáp cần iod (i-ốt) để tổng hợp hormone (T3, T4). Chế độ ăn hợp lý giúp duy trì hoạt động ổn định, tránh tình trạng thiếu hoặc thừa iod. Các vi chất như selen, kẽm, sắt cũng cần thiết để chuyển hóa hormone hiệu quả.
• Giúp kiểm soát sự phát triển của bướu: Nếu ăn thiếu iod, tuyến giáp phải hoạt động quá mức để bù đắp, dễ khiến bướu to thêm. Ngược lại, bổ sung iod quá nhiều cũng có thể làm tình trạng rối loạn nặng hơn.
• Cải thiện sức đề kháng và chất lượng sống: Người có bướu giáp keo thường cảm thấy mệt mỏi, dễ rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn đủ vitamin (A, C, E), khoáng chất, chất xơ giúp tăng cường miễn dịch, giảm stress oxy hóa, bảo vệ tế bào giáp.
• Hỗ trợ điều trị và phòng biến chứng: Dinh dưỡng hợp lý giúp hạn chế tình trạng phì đại tuyến giáp, giảm nguy cơ rối loạn nhịp tim, suy giáp hoặc cường giáp thứ phát.

Bị bướu giáp keo kiêng ăn gì?

Dưới đây là một số thực phẩm người mắc bệnh nên lưu ý khi xây dựng thực đơn ăn uống hàng ngày:

1. Đậu nành

Đậu nành chứa isoflavone có thể cản trở khả năng hấp thụ iod, từ đó, ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone. Do đó cần đặc biệt lưu ý trong việc sử dụng đậu nành hoặc các sản phẩm chứa thành phần này nếu người bệnh có tình trạng thiếu hụt iod. (1)

2. Đồ ăn chế biến sẵn

Các loại thực phẩm này thường chứa nhiều chất phụ gia, đường và chất béo không lành mạnh, có thể làm gia tăng tình trạng viêm trong cơ thể. Viêm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của cơ quan này. Hơn nữa, chế độ ăn nhiều đường có thể gây rối loạn chuyển hóa, làm tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả hơn trong việc chuyển hóa đường thành năng lượng.

3. Rau họ cải

Một số loại rau họ cải như bông cải xanh, súp lơ và cải bắp chứa các hợp chất gọi là goitrogen. Các chất này có thể cản trở việc tuyến giáp sử dụng iod để sản xuất hormone. Tuy nhiên, tác động này tăng lên đáng kể khi ăn sống với số lượng lớn, việc nấu chín có thể làm giảm tác dụng của goitrogen. (2)

4. Lúa mạch, lúa mì và mì ống

Các loại thực phẩm này chứa gluten. Với một số người, gluten có thể gây phản ứng viêm trong ruột và có thể kích hoạt phản ứng tự miễn dịch, đặc biệt ở những người có tình trạng tự miễn dịch như viêm giáp Hashimoto – 1 nguyên nhân phổ biến gây suy giáp.

5. Cà phê và bia rượu

Cà phê có thể cản trở sự hấp thụ thuốc hormone, do đó, nếu có nhu cầu sử dụng cà phê, chỉ nên uống sau khi dùng thuốc ít nhất 30-60 phút.

Bia rượu có thể ức chế sản xuất hormone. Rượu gây độc tế bào trực tiếp trên các tế bào, gây ức chế và làm giảm thể tích tuyến giáp. Rượu bia cũng tương tác với thuốc làm giảm tác dụng của thuốc, do đó cần kiêng các loại đồ uống có cồn để đảm bảo hiệu quả điều trị. (3)

Bị bướu giáp keo nên ăn gì?

Bên cạnh lưu ý bướu giáp keo kiêng ăn gì, người bệnh cũng cần quan tâm đến các thực phẩm có vai trò hỗ trợ chức năng tuyến giáp để kiểm soát bệnh tốt hơn:

1. Bổ sung iod

Iod là nguyên liệu chính để tuyến giáp sản xuất hormone T3 và T4 – những hormone kiểm soát chuyển hóa năng lượng. Thiếu iod có thể dẫn đến thiếu hụt hormone giáp, tuyến giáp phải làm việc nhiều hơn để cố gắng tổng hợp đủ hormone. Tuyến giáp dần phì đại và to ra bất thường, hình thành nên bướu cổ. Nhu cầu iod hằng ngày cho người trưởng thành như sau:

• Người lớn: khoảng 150 mcg/ngày.
• Phụ nữ mang thai: khoảng 220 mcg/ngày.
• Phụ nữ cho con bú: khoảng 250 mcg/ngày.
• Trẻ em, thanh thiếu niên: nhu cầu tùy độ tuổi, dao động từ 90-150 mcg/ngày.

Một số thực phẩm giàu iod gồm:

• Muối iod (dùng với liều vừa đủ).
• Rong biển, tảo biển.
• Cá biển, sò, ốc, nghêu.
• Trứng gà, sữa.

Không nên lạm dụng rong biển hoặc uống thêm viên iod khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì dễ gây rối loạn hormone.

2. Thực phẩm giàu selen

Selen giúp chuyển đổi hormone T4 thành T3 – dạng hormone hoạt động mạnh hơn. Selen còn là chất chống oxy hóa, bảo vệ tuyến giáp khỏi gốc tự do. Các nguồn thực phẩm giàu selen có thể kể đến như:

• Hạt quả hạch Brazil.
• Hải sản: cá ngừ, cá hồi, cá mòi, tôm, cua…
• Nấm, trứng, thịt nạc.
• Ngũ cốc nguyên hạt.

Nhu cầu selen hàng ngày khuyến nghị như sau:

• Nam giới trưởng thành: khoảng 33 µg/ngày.
• Nữ giới trưởng thành: khoảng 26 µg/ngày.
• Trẻ em có thể cần từ 6-32 µg/ngày tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính.

3. Bổ sung thêm cá

Cá và hải sản là nguồn thực phẩm chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho tuyến giáp. Các loại cá, đặc biệt cá béo, thường giàu Omega-3. Chất béo tốt này giúp giảm viêm, cân bằng hormone và tốt cho tim mạch. Các loại nghêu, sò, ốc, hến là nguồn iod dồi dào, nhưng cần ăn vừa đủ để tránh dư iod. Lưu ý, nên chọn cá, tôm, cua… từ nguồn sạch, tránh loại có nguy cơ nhiễm thủy ngân cao.

4. Trái cây tươi

Trái cây có thể hỗ trợ bổ sung vitamin và khoáng chất hiệu quả. Nên ưu tiên ăn trái cây vì có thể giúp bổ sung chất xơ và nhiều dưỡng chất còn sót lại trong quả thay vì uống nước ép. Nên ưu tiên các loại trái cây giàu chất chống oxy hóa như vitamin A, C, E, selen, kẽm… ví dụ trái cây họ cam quýt, lựu, táo, dứa…

Lưu ý khi ăn uống cho người bị bướu giáp keo

Ngoài các thực phẩm nên và không nên ăn. Người bị bệnh cũng nên lưu ý một số điều như:

• Uống đủ nước mỗi ngày để cơ thể trao đổi chất tốt hơn, cải thiện tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón. Nên uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày, tùy theo nhu cầu cơ thể và cường độ vận động.
• Nên ăn theo hướng dẫn của bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng từ các bệnh viện uy tín để đảm bảo kiểm soát bướu cổ hiệu quả.
• Không tự ý dùng các loại thực phẩm, thuốc dân gian, truyền miệng chưa được kiểm chứng để điều trị bướu cổ tại nhà.
• Ngoài dinh dưỡng, cần kết hợp lối sống lành mạnh như ngủ đủ giấc, tập thể dục, giảm căng thẳng để bảo vệ sức khỏe tốt hơn.

Trên đây là những gợi ý cho người bệnh bị bướu giáp keo kiêng ăn gì, ăn gì để hỗ trợ kiểm soát và điều trị bệnh tốt hơn. Tuy nhiên, người bệnh nên thăm khám với bác sĩ để được tư vấn, hướng dẫn chế độ dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe và điều trị nếu cần thiết.