6 bệnh tuyến giáp ở nam thường gặp: Dấu hiệu, nguyên nhân

Các triệu chứng bệnh tuyến giáp ở nam có xu hướng giống như ở nữ giới. Tuy nhiên, có những khác biệt về yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản, chức năng tình dục và hormone của nam giới. Vậy 6 bệnh tuyến giáp ở nam thường gặp là gì? Cùng BS.CKII Trương Thị Vành Khuyên, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Bệnh tuyến giáp ở nam là gì?

Tuyến giáp là tuyến nội tiết rất quan trọng nằm ngay trước cổ. Tuyến vừa có vai trò về chức năng sinh lý, vừa tham gia vào quá trình chuyển hóa. Khi tuyến giáp bị rối loạn sẽ gây ra các bệnh về tuyến giáp.

Bệnh tuyến giáp ở nam không khác gì so với nữ giới. Tuy nhiên, do sự khác biệt về cấu tạo và chức năng sinh lý khiến tỷ lệ mắc bệnh tuyến giáp ở nữ cao hơn nam giới.

Nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp ở nam giới

Nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp ở nam không khác biệt quá lớn so với nữ. Cụ thể:

• Do yếu tố gia đình: gia đình có bố mẹ mắc các bệnh liên quan đến tuyến giáp, nam giới con của gia đình ấy cũng có nguy cơ cao mắc bệnh tuyến giáp.
• Do tác động từ môi trường: Môi trường sống và làm việc ô nhiễm, không trong lành, có lượng phóng xạ vượt mức an toàn.
• Nam giới nạp quá nhiều lượng i-ốt hoặc thường xuyên thiếu i-ốt.
• Đã từng xạ trị vùng đầu, cổ.
• Mắc bệnh tự miễn cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt nếu bạn bị thiếu máu ác tính, tiểu đường tuýp 1, bệnh Celiac, bệnh Addison (suy thượng thận nguyên phát, bệnh Lupus, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Sjogren.

Dấu hiệu bệnh tuyến giáp ở nam giới

Dưới đây là các dấu hiệu bệnh tuyến giáp ở nam giới, bao gồm:

1. Những thay đổi trong ham muốn tình dục

Bệnh cường giáp và suy giáp có thể ảnh hưởng xấu đến chức năng sinh sản của nam giới. Thay đổi SHBG (Sex Hormone Binding Globulin) và testosterone là đặc điểm thường gặp và hầu hết các nghiên cứu đều đồng ý chỉ ra rằng nam giới cường giáp có bất thường về tinh dịch và khả năng vận động của tinh trùng. Bệnh nhân nam bị suy giáp có thể có những bất thường về hình thái tinh trùng. Những bất thường này được cải thiện hoặc bình thường hóa khi chức năng tuyến giáp được phục hồi. (1)

Các nghiên cứu cũng cho thấy người bệnh nam mắc bệnh cường giáp có biểu hiện rối loạn cương dương. Điều trị giúp bình thường hóa chức năng tuyến giáp sẽ giúp phục hồi chức năng cương dương bình thường.

2. Đau nhức cơ bắp

Đau khớp và cơ là điển hình ở nam giới có tuyến giáp hoạt động kém. Triệu chứng này phổ biến hơn so với nữ giới.

3. Da, tóc khô, dễ rụng

Rụng tóc ở nam giới là tình trạng phổ biến đi kèm với quá trình lão hóa. Nếu da và tóc của nam giới khô hơn bình thường, đó có thể là dấu hiệu của tuyến giáp hoạt động kém. Ngoài ra, nam giới cũng có thể tự cảm nhận tóc của mình thưa dần hoặc rụng nhiều hơn so với mức bình thường.

Ngoài ra, còn có những dấu hiệu khác như:

• Tim đập nhanh hoặc nhịp tim không đều.
• Trầm cảm.
• Tăng cân.
• Mệt mỏi.
• Cảm thấy nóng nực hoặc hay bị lạnh.
• Hay quên, khó tập trung.
• Huyết áp cao.
• Phù tay chân.
• Táo bón hoặc tiêu chảy.

Các bệnh tuyến giáp ở nam giới thường gặp

Ở nam giới, các bệnh tuyến giáp cũng phổ biến như ở phụ nữ, mặc dù thường ít được chú ý hơn. Dưới đây là một số bệnh tuyến giáp ở nam giới thường gặp:

1. Bệnh cường giáp

Cường giáp (Graves) là tình trạng tuyến giáp ở nam sản xuất quá nhiều hormone làm cho quá trình trao đổi chất trong cơ thể của nam giới bị rối loạn. Bệnh Basedow, bệnh bướu giáp đơn nhân độc… là một trong những nguyên nhân chính gây nên bệnh cường giáp. Bệnh sẽ có những biểu hiện đặc trưng: tim đập nhanh; ăn nhiều nhưng vẫn sụt cân nhanh; người lờ đờ, mệt mỏi; khó ngủ; đổ nhiều mồ hôi;… (2)

Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh cường giáp sẽ dẫn đến những biến chứng như: loãng xương, cường giáp kịch phát (cơn bão giáp), suy tim, rung nhĩ, đột quỵ…

2. Bệnh suy giáp

Bệnh suy giáp là nguyên nhân phổ biến gây nên các bệnh tuyến giáp ở nam giới. Khi mắc căn bệnh này, lượng hormone sản xuất ra thiếu hụt làm rối loạn một số phản ứng trao đổi chất khiến sự cân bằng nội tiết của nam giới bị mất. Bệnh thường liên quan đến điều trị như sau xạ trị vùng cổ, sau điều trị cường giáp bằng iod phóng xạ hay phẫu thuật, sau phẫu thuật tuyến giáp do ung thư tuyến giáp hoặc bướu lành tuyến giáp. Ngoài ta, một tỉ lệ nhỏ nam giới mắc bệnh tuyến giáp tự miễn cũng dẫn đến suy giáp về sau.

Trong các bệnh tuyến giáp ở nam, bệnh suy giáp (Hashimoto) rất dễ nhầm lẫn với quá trình lão hóa ở nam giới.

Một số dấu hiệu cho thấy nam giới đang mắc bệnh suy giáp như: tăng cân ngay cả khi ăn ít; mệt mỏi; trí nhớ giảm hay quên, có dấu hiệu trầm cảm,…

3. Viêm tuyến giáp

Viêm tuyến giáp ở nam giới được phân thành nhiều loại: viêm tuyến giáp do xạ trị, viêm tuyến giáp cấp tính, viêm tuyến giáp Hashimoto, viêm tuyến giáp bán cấp,… Triệu chứng của bệnh tùy vào tình trạng tổn thương diễn ra nhanh hay chậm. Trong quá trình diễn biến của bệnh viêm giáp, chức năng tuyến giáp cũng bị rối loạn tạm thời làm ảnh hưởng đến người bệnh.

 4. Bướu giáp nhân, nang giáp

Trong các bệnh tuyến giáp ở nam, bướu nhân và nang tuyến giáp dường như vô hại, không gây đau đớn. Tuy nhiên, có một tỷ lệ bướu giáp nhân có thể chuyển thành ác tính. Do đó, bướu giáp nhân cần được theo dõi kiểm tra định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để phát hiện kịp thời các trường hợp cần can thiệp như: ung thư tuyến giáp, nhân phì đại gây chèn ép vào khí quản, thực quản… hoặc nhân giáp tăng hoạt động sản xuất nhiều hormon giáp gây nên tình trạng cường giáp hoá khiến nam giới bị sụt cân, nhịp tim nhanh… cần điều trị bằng thuốc kháng giáp.

5. Bướu giáp đơn thuần

Bướu giáp đơn thuần (phì đại tuyến giáp), chỉ thấy vùng cổ to lên, nhưng không có bất kỳ những triệu chứng nào. Bướu giáp ở nam giới đôi khi cũng có thể kèm theo các rối loạn chức năng tuyến giáp như cường giáp hoặc suy giáp. Trường hợp bướu giáp lớn, người bệnh cần đi thăm khám để được chẩn đoán tốt nhất.

6. Ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp chiếm tỷ lệ 5%-10% người bệnh có nhân giáp nói chung. Tỉ lệ ung thư tuyến giáp ở nam giới ít hơn so với nữ giới. Ung thư tuyến giáp ban đầu có thể không để lại bất kỳ những triệu chứng hay biểu hiện nào. Nhưng khi khối u phát triển, di căn nó có thể gây ra các triệu chứng như sưng cổ, thay đổi giọng nói và khó nuốt. (3)

Ung thư tuyến giáp nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể được xem là “lui bệnh hoàn toàn”.

Những yếu tố khiến người bệnh dễ mắc ung thư tuyến giáp:

• Độ tuổi: 25 – 65 tuổi.
• Từng làm việc và thường xuyên tiếp xúc với môi trường nhiều tia bức xạ.
• Tiền sử mắc bệnh bướu cổ.

Ung thư tuyến giáp được chia thành 2 nhóm: thể biệt hoá và thể không biệt hoá.

Nhóm ung thư tuyến giáp thể biệt hoá tiến triển chậm, tiên lượng tốt, bao gồm:

• Ung thư biểu mô tuyến giáp nhú.
• Ung thư biểu mô tuyến giáp thể nang.
• Ung thư biểu mô tuyến giáp loại kết hợp thể nhú và nang.

Nhóm ung thư tuyến giáp thể không biệt hoá thường nhanh di căn, gồm:

• Ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy.
• Ung thư biểu mô tuyến giáp thể không biệt hoá.

>>Có thể bạn chưa biết: Bệnh tuyến giáp có lây không? Lây qua đường nào?

Yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp ở nam

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp ở nam giới bao gồm:

• Hút thuốc lá: các nghiên cứu liên quan đến thuốc lá và bệnh lý tuyến giáp cho ra nhiều kết quả trái chiều, tuy nhiên các nghiên cứu cho thấy thuốc lá có vai trò trong sự phát triển các rối loạn chức năng tuyến giáp.
• Căng thẳng, mệt mỏi kéo dài.
• Từng bị chấn thương ở tuyến giáp do quá trình vận động hoặc tai nạn.
• Từng sử dụng 1 lượng lớn và kéo dài thuốc lithium và iod.

>>Tham khảo thêm: Bệnh tuyến giáp có nguy hiểm không?

Điều trị bệnh tuyến giáp ở nam giới

Điều trị bệnh tuyến giáp ở nam giới cũng giống như nữ giới, bác sĩ sẽ đưa phác đồ điều trị bằng một trong các phương pháp sau:

1. Thuốc

• Người bệnh suy giáp thường được điều trị bằng viên uống levothyroxine có chức năng thay thế hormone hàng ngày. Thuốc này cần được sử dụng đúng liều lượng nên người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và điều chỉnh liều thuốc.
• Thuốc kháng giáp PTU, methimazol… thường được sử dụng để điều trị bệnh cường giáp.

2. Phẫu thuật

Người bệnh tuyến giáp được tư vấn phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ hoặc 1 phần tuyến giáp khi:

• Tuyến giáp to hoặc bướu cổ lớn gây chèn ép thanh quản, thực quản.
• Gặp những rắc rối nghiêm trọng do tuyến giáp phát triển quá mức.
• Không đáp ứng các phương pháp điều trị khác như dùng thuốc,…
• Ung thư tuyến giáp.

>>Có thể bạn chưa biết: Chăm sóc bệnh nhân sau mổ tuyến giáp

3. Iod phóng xạ

 Khi không thể loại bỏ hoàn toàn ung thư tuyến giáp bằng phẫu thuật hoặc ung thư tuyến giáp đã di căn hạch, Iod phóng xạ có thể là giải pháp được sử dụng để giảm nguy cơ tái phát và kiểm soát các triệu chứng.

Ngoài ra, Iod phóng xạ cũng có thể chỉ định trong trường hợp bệnh Basedow. Trong quá trình điều trị, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như: đau khi nuốt, mệt mỏi, khô miệng,… và tình trạng này thường khỏi hẳn sau vài tuần.

Phòng ngừa bệnh tuyến giáp ở đàn ông

Để phòng ngừa bệnh tuyến giáp ở nam giới, nam giới cần thực hiện một số biện pháp sau:

• Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, hạn chế các loại thức ăn đóng hộp, chế biến sẵn.
• Tích cực tham gia thể dục thể thao, vận động thường xuyên, giữ cân nặng ở mức lý tưởng nhất.
• Hạn chế hoặc tốt nhất nên bỏ thuốc lá, thức uống có cồn và chất kích thích.
• Giảm căng thẳng, áp lực trong cuộc sống bằng cách suy nghĩ tích cực, lạc quan.
• Thường xuyên kiểm tra vùng cổ. Bạn chỉ cần đứng trước gương, ngửa đầu ra sau và quan sát cổ. Nếu có dấu hiệu bất thường cần đi thăm khám ngay.
• Khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư để phòng ngừa, phát hiện sớm ung thư tuyến giáp ở nam.

Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh với nguồn nhân lực là đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giàu năm kinh nghiệm, giúp bạn khám, chẩn đoán, điều trị các bệnh tuyến giáp, tuyến yên, đái tháo đường,… hiệu quả và chính xác.

Hy vọng thông qua bài viết, phần nào quý độc giả đã hiểu được bệnh tuyến giáp ở nam, từ đó tìm ra phương thức điều trị cũng như cách phòng ngừa hiệu quả, nâng cao chất lượng cuộc sống.