11 bài tập phục hồi chức năng sau tai biến tại nhà, hỗ trợ hiệu quả

Thực hiện bài tập phục hồi chức năng sau tai biến (đột quỵ) theo hướng dẫn của bác sĩ góp phần giúp người bệnh cải thiện các di chứng. Vậy, có thể áp dụng các bài tập phục hồi chức năng cho người tai biến như thế nào?

Tham khảo cách thực hiện bài tập phục hồi chức năng sau tai biến tại nhà hiệu quả

Bên cạnh điều trị, vật lý trị liệu tại bệnh viện, người bệnh sau tai biến (đột quỵ) sẽ được bác sĩ, kỹ thuật viên phục hồi chức năng hướng dẫn, tư vấn cách tập luyện tại nhà cụ thể. Người bệnh có thể tham khảo thêm một số bài tập sau.

1. Bài tập vận động tay

Các bài tập hỗ trợ vận động tay giúp làm giảm co cứng cơ và khớp. Qua đó giúp người bệnh cải thiện và phục hồi những cử động bằng tay như cầm nắm đồ vật, mặc quần áo, buộc dây giày… Một số bài tập phục hồi chức năng sau tai biến cho tay gồm:

• Nắm bóng: Cầm một quả bóng mềm hoặc bóng giảm căng thẳng bằng tay phải. Sau đó bóp chặt bóng hết sức có thể và giữ 3 – 5 giây rồi thả lỏng. Lặp lại động tác 10 lần rồi đổi tay.

• Duỗi cổ tay: Chống tay yếu lên bàn hoặc duỗi thẳng tay trước mặt, lòng bàn tay úp xuống. Dùng tay không đau nắm lấy các đầu ngón tay, kéo nhẹ cho đến khi cảm thấy căng ở cổ tay và giữ 3 – 5 giây rồi trả về vị trí ban đầu. Thực hiện động tác 10 – 15 lần.

• Căng cơ tay chéo (Cross-body arm stretch): Bắt đầu với tư thế đứng thẳng, hai chân rộng bằng vai. Tay phải đan vào tay trái hoặc đỡ khuỷu tay trái. Sau đó từ từ kéo tay trái theo chiều ngang về bên phải sao cho tay gần ngực nhất có thể, giữ 3 – 5 giây và đưa tay về vị trí ban đầu. Thực hiện động tác 10 – 15 lần rồi đổi bên.

• Nhún vai: Nhẹ nhàng nâng vai và hạ vai xuống. Mỗi tư thế giữ khoảng 3 – 5 giây. Thực hiện động tác 10 – 15 lần.

2. Bài tập bắc cầu

Đây là một trong những bài tập có thể hỗ trợ kích thích cơ bắp vận động, cải thiện sự thăng bằng, tăng độ linh hoạt của cơ thể và giúp người bệnh kiểm soát dáng đi bình thường. Bài tập bắc cầu gồm các bước như sau:

• Bắt đầu với tư thế nằm ngửa, gập đầu gối sao cho lòng bàn chân chạm đất, hai tay duỗi thẳng ép sát người.
• Siết chặt cơ mông và đẩy người lên khỏi mặt sàn cao nhất có thể. Lưu ý giữ vững vùng khung chậu và lưng, không để nghiêng.
• Giữ nguyên tư thế khoảng 5 – 10 giây rồi từ từ hạ người về vị trí ban đầu.
• Lặp lại động tác khoảng 10 – 15 lần. Người tập có thể nhờ người hỗ trợ để đảm bảo an toàn.

3. Tập gấp háng – duỗi gối

Đây là một trong những bài tập phục hồi chức năng sau tai biến đơn giản. Bài tập này góp phần phục hồi và cải thiện sức mạnh của cơ đùi, hông và mông sau thời gian bất động do phẫu thuật. Qua đó giúp người bệnh có thể khôi phục khả năng vận động và đi lại. Ở giai đoạn đầu, việc tập luyện nên có người hỗ trợ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Các bước thực hiện gồm:

• Người bệnh bắt đầu với tư thế nằm ngửa, chân và tay duỗi thẳng.
• Người hỗ trợ nâng 1 chân của người bệnh lên và từ từ gập lại khoảng 40 – 60 độ.
• Kéo nhẹ chân về sát ngực nhất có thể và giữ khoảng 10 – 15 giây rồi đưa chân về vị trí ban đầu.
• Thực hiện động tác 10 – 15 lần và chuyển sang chân còn lại.

Ngoài ra, khi sức khỏe cải thiện hơn, người bệnh có thể tự tập hoặc thực hiện bài tập này ở tư thế đứng, ngồi dưới sự hướng dẫn của kỹ thuật viên phục hồi chức năng.

4. Bài tập đứng thẳng, giữ thăng bằng

Sau tai biến, khả năng đi lại và giữ thăng bằng của người bệnh có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều này gây khó khăn khi di chuyển và đi lại, tăng nguy cơ té ngã dẫn đến chấn thương. Vì vậy, những bài tập hỗ trợ giữ thăng bằng rất quan trọng, góp phần cải thiện sức mạnh của cơ bắp, cải thiện độ linh hoạt cơ thể và đẩy nhanh quá trình phục hồi.

Một số bài tập hỗ trợ giữ thăng bằng mà người bệnh có thể tham khảo gồm:

• Nhón gót chân: Bắt đầu với tư thế đứng thẳng. Người bệnh có thể chống tay vào tường hoặc mặt bàn để giữ thăng bằng. Sau đó, từ từ nhón chân, đứng bằng mũi chân, giữ thẳng người. Giữ khoảng 3 – 5 giây và hạ người về tư thế ban đầu. Thực hiện động tác 10 – 15 lần.

• Wall Sits: Đứng thẳng, dựa lưng vào tường, hai chân rộng bằng vai. Từ từ hạ thấp trọng tâm đến khi đầu gối cong 90 độ nhưng vẫn thẳng lưng. Giữ nguyên khoảng 10 – 15 giây và trở về tư thế ban đầu. Lặp lại động tác 10 – 20 lần.

• Bước đi trên 1 đường thẳng (Walking heel-to-toe): Người tập có thể chống tay vào tường để giữ thăng bằng. Sau đó, từ từ bước đi về phía trước trên 1 đường thẳng, đảm bảo mũi chân này chạm gót chân kia. Lưu ý khi đi, mắt nhìn thẳng, không nhìn xuống chân.

• Đứng trên 1 chân: Bắt đầu ở tư thế đứng thẳng, hai chân rộng bằng vai. Từ từ nâng chân phải lên và gập đầu gối khoảng 90 độ. Giữ nguyên khoảng 10 – 15 giây rồi trả chân về vị trí ban đầu. Thực hiện bài tập 10 – 15 lần rồi đổi chân. Người tập có thể bám tay vào tường hoặc mặt bàn để giữ ổn định khi tập.

5. Tập luyện cơ 2 bên đùi

Bài tập này hỗ trợ phục hồi sức mạnh của cơ 2 bên đùi, giúp người bệnh cải thiện sự linh hoạt khi vận động và di chuyển. Cách thực hiện gồm các bước như sau:

• Đặt người bệnh nằm nghiêng xuống sàn. Một tay gối đầu, tay còn lại chống hông hoặc trước ngực.
• Hai chân xếp chồng lên nhau và co đầu gối khoảng 90 độ.
• Từ từ mở rộng đầu gối chân trên và giữ khoảng 5 – 10 giây rồi trở về vị trí ban đầu.
• Thực hiện động tác 10 – 15 lần và đổi sang bên còn lại.

* Lưu ý: Những bài tập trên chỉ mang tính tham khảo. Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn chế độ tập luyện phù hợp với mức độ tổn thương và tình trạng sức khỏe.

Lưu ý khi thực hiện bài tập phục hồi cho người bị tai biến

Khi thực hiện bài tập, người bệnh cần lưu ý những điều sau: (1)

• Nên tập luyện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ và kỹ thuật viên phục hồi chức năng để đảm bảo an toàn, đúng động tác và tránh nguy cơ té ngã gây chấn thương.
• Việc tập luyện nên bắt đầu càng sớm càng tốt nhưng cần căn cứ trên tình trạng sức khỏe của người bệnh.
• Nên khởi động khoảng 5 – 10 phút trước khi tập để làm nóng cơ thể.
• Lựa chọn những bài tập phù hợp với từng giai đoạn phục hồi sau tai biến, tránh tập quá sức ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Thực hiện các bài tập vừa sức, chú ý đến sự cân bằng, hạn chế dồn lực quá nhiều vào một bên cơ thể.
• Trong quá trình tập luyện, nếu cảm thấy mệt mỏi, đau nhức hoặc bất cứ dấu hiệu khác thường nào, người bệnh nên nghỉ ngơi và trao đổi với bác sĩ để được xử lý kịp thời.
• Kiên trì tập luyện đều đặn và thường xuyên để đạt được kết quả tốt nhất.

Tập phục hồi chức năng sau tai biến tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Khoa Phục hồi Chức năng, Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình và khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ uy tín trong việc đánh giá và hướng dẫn tập luyện phục hồi chức năng, vật lý trị liệu sau tai biến.

Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên phục hồi chức năng giàu kinh nghiệm và tận tình. Khoa Phục hồi Chức năng còn đẩy mạnh phối hợp chặt chẽ với nhiều chuyên khoa Thần kinh, Tim mạch, Dinh dưỡng Tiết chế, Nội tiết – Đái tháo đường… nhằm xây dựng phác đồ điều trị và phục hồi cá nhân hóa, đáp ứng nhu cầu của từng trường hợp.

Bệnh viện còn ứng dụng các kỹ thuật, thiết bị hiện đại chuyên phục vụ cho tập luyện phục hồi chức năng sau đột quỵ như các kỹ thuật điện xung kích thích thần kinh cơ; kích thích từ trường xuyên sọ; Hệ thống tập đứng đi cho người liệt sau đột quỵ, tập cột sống… Tất cả góp phần hỗ trợ tối ưu cho việc đánh giá, điều trị và phục hồi chức năng cho người bệnh sau tai biến.

Bệnh viện được đầu tư hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, khu vực nội trú đầy đủ tiện nghi. Qua đó phục vụ tốt nhất cho khách hàng khi đến thăm khám tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Nếu có nhu cầu thăm khám, khách hàng có thể đặt lịch hẹn qua fanpage, website hoặc liên hệ hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM), 024 3872 3872 – 024 7106 6858 (Hà Nội).

Để đặt lịch thăm khám tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ:

Những bài tập phục hồi chức năng sau tai biến đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và hạn chế biến chứng. Tuy nhiên, người bệnh nên thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn, phòng tránh chấn thương và đạt kết quả tốt nhất.