Hệ miễn dịch suy yếu trong thai kỳ khiến phụ nữ mang thai dễ nhiễm cúm hơn người bình thường. Thai phụ bị cúm thường nặng hơn, nguy cơ cao gặp các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và bé. Vậy bà bầu bị cúm cần lưu ý những gì? BS.CKII Lê Thanh Hùng, Phó khoa Sản – Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ cụ thể trong bài viết dưới đây.
Ngày 07/02/2025, Sở Y tế TP.HCM ra công văn khẩn gửi các đơn vị liên quan về việc tăng cường công tác phòng, chống dịch cúm mùa. Theo Bộ Y tế, ghi nhận thông tin về các đợt bùng phát dịch cúm mùa tại Nhật Bản, từ ngày 02/09/2024 đến 26/01/2025, Nhật Bản có khoảng 9,5 triệu trường hợp mắc cúm mùa. Chỉ trong tuần cuối cùng của năm 2024 (ngày 23-29/12/2024) đã ghi nhận hơn 317.000 trường hợp.
Những ngày vừa qua, nhiều người bàng hoàng trước tin nữ nghệ sĩ Từ Hy Viên qua đời vì viêm phổi nặng sau khi nhiễm cúm. Sự việc đáng tiếc này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự nguy hiểm của cúm bởi trên thực tế còn rất nhiều người chủ quan, cho rằng cúm chỉ là cảm lạnh thông thường.
BS.CKII Lê Thanh Hùng nhấn mạnh cúm và cảm lạnh là hai bệnh hoàn toàn khác nhau. Virus cúm có khả năng lây lan rất nhanh, có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm cơ tim, viêm phổi, bệnh não hoại tử cấp tính. Thậm chí, cúm có thể đe dọa tính mạng người bệnh, dẫn đến tử vong. Trong các trường hợp gặp biến chứng nghiêm trọng và tử vong, đa phần là người lớn tuổi, trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai hoặc người mắc bệnh lý mạn tính tiềm ẩn.
Tai TP.HCM, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm ghi nhận trong năm 2024 có khoảng 2.900 ca mắc cúm trên địa bàn, trong đó 11 ca bệnh nặng, may mắn không có trường hợp tử vong.
Bộ Y tế nhấn mạnh, trước tình hình dịch cúm đáng báo động, toàn thể người dân nói chung và những đối tượng nhiều nguy cơ như phụ nữ mang thai nói riêng không hoang mang nhưng cũng không được chủ quan, hãy chủ động trang bị kiến thức về cúm và cách phòng tránh bệnh, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
Cúm khi mang thai là căn bệnh truyền do nhóm virus cúm (influenza virus) gây ra ở phụ nữ mang thai. Có rất nhiều nhóm cúm như cúm A, cúm B, cúm C… trong đó cúm A và cúm B là phổ biến nhất.
Bệnh cúm lây lan dễ dàng từ người sang người khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Những giọt bắn chứa virus có thể lan truyền trong không khí và bà bầu có thể bị cúm nếu vô tình hít phải. (1)
Bị cúm khi mang thai có khả năng diễn tiến nặng hơn cúm ở những người không mang thai. Bà bầu bị cúm có khả năng phải nhập viện để điều trị cao hơn. Vì thế, nếu đang mang thai và có các triệu chứng nghi ngờ bệnh cúm, bà bầu hãy thăm khám ngay để được bác sĩ hướng dẫn điều trị an toàn và hiệu quả.
Bác sĩ Thanh Hùng cho biết, khi mang thai cơ thể bà bầu có nhiều thay đổi, đặc biệt là sự thay đổi về nội tiết. Hệ miễn dịch của bà bầu suy giảm so với bình thường, sức đề kháng yếu đi, dễ bị các tác nhân gây bệnh tấn công.
Ở giai đoạn đầu thai kỳ, khi thai nhi mới hình thành và phát triển các cơ quan, cơ thể bà bầu cũng có những thay đổi nhất định, trở nên đặc biệt nhạy cảm với các tác nhân gây bệnh, hệ thống miễn dịch suy giảm khiến bà bầu dễ bị ho, nhiễm trùng, cảm lạnh và cảm cúm. Đây chính là nguyên nhân khiến bà bầu bị cúm khi mới mang thai.
Trong thai kỳ, tim và phổi của bà bầu phải làm việc nhiều hơn để cung cấp máu và oxy cho cả hai mẹ con. Hơn nữa, phổi phải hoạt động trong một không gian nhỏ hơn do áp lực từ thai nhi đang lớn dần. Tất cả những điều này gây ra áp lực cho cơ thể bà bầu, khiến bà bầu dễ bị nhiễm virus và các bệnh lý nói chung, bao gồm cúm.
Ngoài ra, không thể bỏ qua nguyên nhân khách quan khiến mẹ bầu mắc cúm là do thời tiết thay đổi hoặc từ môi trường xung quanh lây bệnh. Cúm thường xảy ra thành các đợt bùng phát dịch bệnh trên toàn thế giới, chủ yếu là vào mùa lạnh hoặc mùa đông.
Bà bầu bị cúm có thể gặp các triệu chứng trong vòng 3-4 ngày, hoặc kéo dài đến 1-2 tuần tùy thuộc vào thể trạng và mức độ nghiêm trọng. Một số dấu hiệu bị cúm khi mang thai gồm: (2)
Các triệu chứng của cúm xuất hiện nhanh chóng, có thể kéo dài 1 tuần hoặc lâu hơn. Một số đối tượng có thể kéo dài các triệu chứng cúm hơn bình thường là trẻ em, người trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai và phụ nữ mới sinh con. Do đó, nếu bà bầu nghi ngờ mình có dấu hiệu của cúm thì hãy đến ngay cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
Tìm hiểu thêm:
Bà bầu bị cúm sẽ có nguy cơ gặp các biến chứng nghiêm trọng cao hơn bình thường, một trong những biến chứng dễ gặp nhất là viêm phổi, viêm phế quản. Ngoài ra còn có các biến chứng khác ít phổ biến hơn là viêm não, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm trùng máu gây giảm huyết áp…
Bị cúm khi mang thai cũng tăng các nguy cơ lên thai kỳ như sinh non, thai nhi sinh ra nhẹ cân, thai giới hạn tăng trưởng hoặc nặng nề hơn là sảy thai, thai chết lưu…
Mặc dù bị cúm khi mang thai có thể gây ra nguy hiểm cho bà bầu và thai nhi, nhưng không phải trường hợp nào cũng vậy. Để đảm bảo an toàn, khi nhận thấy một trong những dấu hiệu cúm khi mang thai, bà bầu hãy thăm khám ngay để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Ngay khi có các dấu hiệu của cúm khi mang thai, bà bầu hãy đến ngay cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, kiểm tra, chẩn đoán chính xác và có phương án can thiệp xử lý cụ thể, tránh những ảnh hưởng đáng tiếc đến mẹ và thai nhi.
Dựa vào các triệu chứng nghi ngờ bệnh cúm mà bà bầu mắc phải, bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm cần thiết để có chẩn đoán bệnh cúm chính xác:
Ngoài ra còn có các phương pháp khác như xét nghiệm huyết thanh, miễn dịch huỳnh quang, phân lập virus. Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp.
Cúm khi mang thai là căn bệnh nghiêm trọng nhưng có thể điều trị được. Khi được chẩn đoán sớm, các phương pháp điều trị an toàn cho thai kỳ có thể giúp làm giảm các triệu chứng và nhanh hồi phục.
Bác sĩ có thể kê toa đơn thuốc kháng virus. Mặc dù thuốc kháng virus không chữa khỏi bệnh cúm, nhưng có thể ngăn ngừa các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn.
Một số loại thuốc có thể giúp giảm các triệu chứng của cúm, nhưng không phù hợp và đảm bảo an toàn cho phụ nữ mang thai vì có thể gây hại cho thai nhi.
Bác sĩ Thanh Hùng nhắn nhủ bà bầu bị cúm tuyệt đối không được chủ quan. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị khi nhận thấy các dấu hiệu cúm khi mang thai, mà phải đến ngay cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và hướng dẫn điều trị thích hợp, an toàn.
Sau điều trị, bà bầu cần tuân thủ hướng dẫn khám thai của bác sĩ để theo dõi sự phát triển của thai nhi và sàng lọc, phát hiện sớm các bất thường nếu có.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia – bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, phác đồ thăm khám và điều trị cá thể hóa, tùy từng trường hợp bệnh cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn phác đồ phù hợp, đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh, an toàn.
Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cũng cung cấp đầy đủ các loại vắc xin cần thiết cho trẻ em và người lớn, có nguồn gốc rõ ràng, nhập khẩu chính hãng từ các hãng vắc xin hàng đầu thế giới như Glaxosmithkline – Bỉ (GSK), Sanofi Pasteur (Pháp), Pfizer (Pháp), Merck Sharp and Dohme (Mỹ)…
Toàn bộ vắc xin được bảo quản trong điều kiện tối ưu của hệ thống dây chuyền lạnh đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo bảo quản vắc xin trong nhiệt độ chuẩn theo yêu cầu của nhà sản xuất. Khách hàng được khám sàng lọc kỹ càng trước tiêm chủng, đồng thời theo dõi sức khỏe sau tiêm, đảm bảo tính an toàn và hiệu quả tiêm chủng.
Thực tế là việc điều trị bệnh cúm ở bà bầu thường khó khăn hơn bình thường bởi việc sử dụng thuốc tiềm ẩn nguy cơ gây tác dụng phụ lên thai nhi, có thể dẫn đến dị tật thai nhi, nhiễm độc thai nghén, sảy thai… đặc biệt là trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ nhất (3 tháng đầu thai kỳ).
Việc điều trị gặp khó khăn, cộng với sức đề kháng của bà bầu kém nên để khỏi bệnh cần mất thời gian dài hơn. Vì thế, phòng bệnh hơn chữa bệnh, việc phòng ngừa bệnh cúm khi mang bầu là vô cùng quan trọng và cần thiết.
Bác sĩ Thanh Hùng chia sẻ, cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh cúm khi mang thai, bảo vệ mẹ và thai nhi an toàn trong suốt thai kỳ là chủ động tiêm vắc xin. Có nhiều bằng chứng đáng tin cậy cho thấy vắc xin cúm an toàn cho cả mẹ và thai nhi trong thai kỳ. Tiêm vắc xin cúm giúp làm giảm nguy cơ mắc cúm và giảm các biến chứng nghiêm trọng. CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh) và ACIP (Ủy ban Cố vấn Hoa Kỳ về Thực hành Tiêm chủng) khuyến nghị tiêm vắc xin cúm trong bất kỳ tam cá nguyệt nào của thai kỳ.
Tuy nhiên, dữ liệu hiện có cho thấy việc tiêm vắc xin cúm được thực hiện nhiều hơn ở 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ. Lý do bởi trong 3 tháng đầu, thai nhi đang phát triển mạnh mẽ và có nhiều yếu tố tiềm ẩn có thể đe dọa sự an toàn của thai nhi. Vì thế, thời điểm tiêm vắc xin cúm lý tưởng nhất trong thai kỳ là vào 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối để mang lại sự yên tâm cho bà bầu. Đối với phụ nữ chuẩn bị mang thai, nên tiêm vắc xin cúm trước mang thai 1 tháng để mang lại miễn dịch tối ưu.
Tìm hiểu thêm: Lịch tiêm vắc xin cúm cho bà bầu
Hiện Việt Nam có 2 loại vắc xin cúm thế hệ mới, giúp phòng 4 chủng virus phổ biến gồm cúm A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata và B/Victoria. Mũi tiêm dành cho trẻ từ đủ 6 tháng tuổi và người lớn. Đây là vắc xin bất hoạt, được chứng minh an toàn khi tiêm chủng cho phụ nữ đang mang thai và cho con bú.
Virus gây bệnh cúm có khả năng lây lan qua không khí, do đó bà bầu cần hạn chế đến nơi đông người khi không thực sự cần thiết. Không tiếp xúc với người bị cúm hoặc nghi ngờ mắc bệnh cúm.
Để tránh bị nhiễm virus cúm khi mang thai, bà bầu nên rửa tay thường xuyên bằng nước sạch và xà phòng diệt khuẩn. Đảm bảo ăn uống đủ chất, nghỉ ngơi đầy đủ để nâng cao sức đề kháng.
Bộ Y tế cũng đưa ra khuyến cáo chung cho tất cả người dân để chủ động phòng chống dịch bệnh cúm mùa như sau:
Bị cúm khi mang thai không chỉ gây hại bà bầu mà còn ở thai nhi. Các nguy cơ thai nhi có thể gặp phải gồm sinh non hoặc cân nặng khi sinh thấp, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến thai lưu.
Cúm có thể gây tử vong ở trẻ sơ sinh. Các nghiên cứu cho thấy, tiêm vắc xin cúm khi mang thai có thể bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi bệnh cúm trong tối đa 6 tháng sau khi sinh.
Bị cúm khi mang thai là một vấn đề phức tạp do liên quan đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển bình thường của thai nhi. Việc sử dụng thuốc trong thai kỳ cần hết sức thận trọng, không giống như bình thường vì có thể gây hại cho cả mẹ và thai nhi. Do đó, khi bà bầu có các dấu hiệu cúm khi mang thai, hãy thăm khám sớm và tuân theo chỉ định của bác sĩ Sản khoa, tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc điều trị tại nhà.
Hầu hết phụ nữ mang thai đều có thể tiêm vắc xin phòng bệnh cúm. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh tính an toàn và hiệu quả của vắc xin cúm trong thời kỳ mang thai. Đây là biện pháp tốt nhất để chống lại bệnh cúm cho bà bầu.
Tiêm vắc xin cúm cũng mang lại lợi ích cho thai nhi. Khi bà bầu tiêm vắc xin này, các kháng thể chống virus cúm sẽ truyền sang thai nhi qua nhau thai. Với phụ nữ mới sinh con, sữa mẹ cũng cung cấp kháng thể giúp bảo vệ em bé khỏi bệnh cúm tốt hơn.
Phản ứng dị ứng nghiêm trọng với vắc xin cúm rất hiếm gặp, tuy nhiên bà bầu hãy thông báo với bác sĩ nếu có tiền sử dị ứng vắc xin nghiêm trọng hoặc đã từng bị dị ứng nghiêm trọng với vắc xin cúm trước đây. Thông tin quan trọng này sẽ giúp bác sĩ có chỉ định phù hợp và đảm bảo an toàn cho thai kỳ.
Để đặt hẹn thăm khám với các chuyên gia – bác sĩ Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bà bầu bị cúm cần ghi nhớ: Cúm khi mang thai là một căn bệnh nghiêm trọng, tuyệt đối không được chủ quan. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ bệnh cúm, bà bầu hãy đến ngay cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra, chẩn đoán chính xác và có hướng can thiệp kịp thời, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi!
