Mất ngủ sau chuyển phôi xảy ra do nhiều nguyên nhân, có thể ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần của phụ nữ sau chuyển phôi. Vậy mất ngủ sau khi chuyển phôi là gì? Làm cách nào để cải thiện?
Mất ngủ sau chuyển phôi là tình trạng khó ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc thức dậy nhiều lần trong đêm sau khi chuyển phôi – một kỹ thuật quan trọng trong thụ tinh ống nghiệm (IVF).
Phôi thai sau nuôi cấy thành công được chuyển vào buồng tử cung của người mẹ để làm tổ, thường tiến hành vào ngày thứ 18-20 của chu kỳ kinh nguyệt khi niêm mạc tử cung đạt độ dày chuẩn (9-10mm) và cơ thể phụ nữ đã sẵn sàng để mang thai. Sau chuyển phôi là thời điểm ‘nhạy cảm’. Ước tính, có khoảng 35% phụ nữ điều trị vô sinh bằng phương pháp IVF gặp tình trạng rối loạn giấc ngủ, đơn cử là mất ngủ. (1)
Khó ngủ sau chuyển phôi và một số vấn đề khác về giấc ngủ ở phụ nữ đang điều trị vô sinh cần được khắc phục sớm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như khả năng mang thai.
Mất ngủ sau chuyển phôi có thể nhận biết qua một số dấu hiệu sau:
Ngoài bị mất ngủ, phụ nữ sau khi chuyển phôi còn có thể cảm thấy chán ăn, táo bón, đầy hơi, đau đầu… hoặc ghi nhận một số thay đổi trên cơ thể như tiết dịch âm đạo nhiều hơn, xuất huyết nhẹ, thay đổi ở ngực…
Theo các chuyên gia, những thay đổi này là hiện tượng bình thường, thường cải thiện sau khoảng 2-3 ngày kể từ thời điểm chuyển phôi hoàn tất. Nhưng để đảm bảo an toàn, vẫn nên trao đổi với bác sĩ về tình trạng cụ thể và chăm sóc sức khỏe khoa học.
Trong hầu hết trường hợp, phụ nữ chuyển phôi xong bị mất ngủ là do một số thay đổi về tâm lý, sinh lý, đơn cử như: (2)
Sau khi chuyển phôi, nồng độ hormone estrogen và progesterone trong cơ thể phụ nữ gia tăng để kích thích niêm mạc tử cung phát triển, ức chế rụng trứng, tạo điều kiện lý tưởng cho phôi thai làm tổ và tăng khả năng đậu thai. Sự thay đổi đột ngột về nội tiết tố khiến cơ thể người phụ nữ không kịp thích nghi, từ đó ảnh hưởng đến thể chất, tâm trạng và chất lượng giấc ngủ.
Sau khi chuyển phôi, cơ thể phụ nữ có một số thay đổi để thích ứng với sự tồn tại của phôi trong tử cung và quá trình hình thành thai nhi. Đa số phụ nữ gặp tình trạng tăng tần suất đi tiểu, đặc biệt là vào ban đêm khiến giấc ngủ bị gián đoạn. Một số dấu hiệu chuyển phôi thành công như buồn nôn, đau căng ngực, cơ thể mệt mỏi… cũng có thể gây rối loạn nhịp sinh học, khiến phụ nữ bị khó ngủ, ngủ chập chờn không sâu giấc.
Lo lắng, căng thẳng, áp lực về kết quả chuyển phôi là một trong những yếu tố có thể khiến phụ nữ trằn trọc khó ngủ. Đây là tâm lý thường gặp ở những người phụ nữ đã mong con trong thời gian dài.
Cảm giác phấn khích về sự xuất hiện của thai nhi cũng có thể gây ra ảnh hưởng tương tự, khiến phụ nữ khó ổn định tâm trạng để đi vào giấc ngủ. Lo lắng hay hưng phấn quá mức đều có thể tạo ra áp lực tâm lý, khiến phụ nữ rơi vào những gánh nặng tinh thần vô hình, dẫn đến mất ngủ hoặc ngủ không ngon giấc.
Tình trạng mất ngủ sau chuyển phôi ở phụ nữ cũng có thể liên quan đến tác dụng phụ của việc dùng thuốc hỗ trợ sinh sản. Một số loại thuốc giúp điều hòa hormone, tăng khả năng thành công của phương pháp IVF có thể gây ra một số triệu chứng khó chịu như mờ mắt, đầy hơi, đau đầu… làm ảnh hưởng đến giấc ngủ sau khi chuyển phôi.
Mất ngủ sau khi chuyển phôi thường kéo dài trong khoảng 2 tuần, tuy nhiên, khoảng thời gian này có thể thay đổi tùy theo thể trạng của mỗi người. Nếu biết cách kiểm soát tâm lý tốt, phụ nữ có thể nhanh chóng lấy lại giấc ngủ cân bằng, ngược lại, tình trạng mất ngủ có thể kéo dài hơn.
Không phải tất cả phụ nữ đều bị mất ngủ sau chuyển phôi. Thống kê từ một số nghiên cứu cho thấy, có khoảng 10-15% phụ nữ không gặp vấn đề bất thường nào về giấc ngủ sau khi chuyển phôi thai vào tử cung.
Hiện nay, chưa có bằng chứng xác thực về tình trạng mất ngủ có thể làm ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả sau chuyển phôi. Tuy nhiên, mất ngủ trong thời gian dài có thể làm suy kiệt thể chất và tinh thần của người phụ nữ. Đặc biệt là trong giai đoạn làm IVF, cơ thể phụ nữ càng trở nên nhạy cảm, thế nên mất ngủ là một vấn đề đáng lo ngại, cần được quan tâm đúng mức. (3)
Sau chuyển phôi, bác sĩ luôn khuyến nghị người phụ nữ xây dựng lối sống khoa học và ăn uống điều độ, hạn chế để tâm lý căng thẳng nhằm tạo điều kiện lý tưởng cho phôi thai phát triển, nâng cao tỷ lệ thành công của phương pháp IVF.
Sau khi chuyển phôi, có thể áp dụng một số phương pháp sau đây để cải thiện chất lượng giấc ngủ:
Sau khi chuyển phôi, cần tuân thủ lịch tái khám theo chỉ định để bác sĩ có thể theo dõi sức khỏe tổng thể của người mẹ và sự phát triển của phôi thai, từ đó đưa ra hướng dẫn chăm sóc sức khỏe phù hợp. Nếu bị mất ngủ kéo dài (trên 2 tuần) hoặc gặp bất kỳ vấn đề sức khỏe bất thường nào khác sau chuyển phôi, phụ nữ cần liên hệ với bác sĩ ngay để được kiểm tra và hỗ trợ xử trí kịp thời, không nên trì hoãn để tránh làm ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi thai.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Mặc dù không quá phổ biến, nhưng mất ngủ sau chuyển phôi vẫn là vấn đề sức khỏe cần nhận được sự quan tâm đúng mức. Sau chuyển phôi là thời điểm ‘nhạy cảm’, người phụ nữ cần được chăm sóc kỹ lưỡng về thể chất lẫn tinh thần. Quan trọng hơn hết là tuân thủ lịch tái khám, trao đổi với bác sĩ về các vấn đề sức khỏe, tâm lý đang gặp phải.
