Tinh hoàn bị dập hoặc vỡ là một trong những tai nạn nam khoa nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Vậy vỡ tinh hoàn có chữa được không? Phương pháp nào điều trị hiệu quả tình trạng tinh hoàn bị vỡ? Những thắc mắc này sẽ được bác sĩ Nguyễn Quang Vinh giải đáp chi tiết trong bài viết sau.
Theo bác sĩ Nguyễn Quang Vinh, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, đa số trường hợp vỡ tinh hoàn có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện và xử lý kịp thời. Khi tổn thương được phát hiện trong “thời gian vàng”, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật, từ đó bảo tồn tinh hoàn và duy trì chức năng sinh sản. Nếu cấp cứu chậm trễ hoặc tinh hoàn bị hoại tử do tổn thương nghiêm trọng, bác sĩ có thể buộc phải cắt bỏ tinh hoàn để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng hoặc hoại tử lan rộng.
Bác sĩ Vinh cho biết tùy mức độ tổn thương cụ thể của từng trường hợp, bác sĩ sẽ lựa chọn hướng xử trí phù hợp nhất, có thể là loại bỏ phần mô bị dập nát, hoại tử để bảo tồn phần tinh hoàn còn lành. Trong những tình huống không thể phục hồi, bác sĩ bắt buộc phải tiến hành phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tinh hoàn nhằm đảm bảo an toàn và sức khỏe lâu dài cho bệnh nhân.
Đây là cấp cứu ngoại khoa cần được chẩn đoán và xử trí kịp thời để bảo tồn chức năng sinh sản và nội tiết của bệnh nhân. Một số nghiên cứu cho thấy, nếu được phẫu thuật sửa chữa trong 72 giờ đầu sau chấn thương, tỷ lệ bảo tồn tinh hoàn trong khoảng 85-90%. Nếu qua “thời gian vàng”, tỷ lệ bảo tồn còn khoảng 45-55%.
Việc phát hiện và xử trí sớm tinh hoàn bị vỡ trong “thời gian vàng” đóng vai trò quyết định đến khả năng phục hồi mô tinh hoàn sau điều trị. Do đó, mọi trường hợp chấn thương vùng bìu, ngay cả khi không có dấu hiệu rách da hoặc tổn thương rõ ràng bên ngoài, đều cần được khám chuyên khoa nam học để đánh giá tổn thương, tầm soát nguy cơ và có chỉ định điều trị phù hợp.
Mục tiêu điều trị vỡ tinh hoàn là phục hồi chức năng tinh hoàn, giảm thiểu biến chứng sức khỏe sinh sản và sinh lý cho bệnh nhân.
Khi tinh hoàn vỡ, các mạch máu ở bìu có thể bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến xuất huyết ồ ạt, gây sưng nề, bầm tím và đau dữ dội. Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng mất máu có thể dẫn đến sốc, đe doạ tính mạng người bệnh.
Khi bệnh nhân được đưa đến bệnh viện và nghi ngờ tinh hoàn gặp vấn đề dập hay vỡ, bác sĩ sẽ thực hiện kiểm soát chảy máu ngay. Việc này giúp ổn định huyết động, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng và tạo điều kiện thuận lợi cho các bước điều trị tiếp theo.
Một trong những mục tiêu quan trọng nhất khi điều trị vỡ tinh hoàn là sửa chữa, phục hồi tổn thương nhằm bảo tồn cấu trúc và chức năng của tinh hoàn. Tùy thuộc vào mức độ tổn thương của tinh hoàn cũng như thời điểm tiếp nhận cấp cứu, bác sĩ sẽ lên phương án điều trị cụ thể.
Đối với trường hợp mô tinh hoàn bị dập nát, hoại tử sau chấn thương, bác sĩ sẽ tiến hành loại bỏ mô đó để ngăn ngừa nhiễm trùng và viêm lan rộng, tránh ảnh hưởng đến các mô lành lân cận, tạo điều kiện thuận lợi để mô tinh hoàn hồi phục. Nếu tổn thương quá nặng không thể bảo tồn, bác sĩ có thể buộc phải cắt bỏ tinh hoàn.
Mục tiêu quan trọng nhất khi điều trị vỡ tinh hoàn là bảo tồn tối đa khả năng sản xuất tinh trùng và nội tiết tố testosterone của bệnh nhân. Nếu được can thiệp sớm và phần lớn mô tinh hoàn còn nguyên vẹn, khả năng phục hồi sau phẫu thuật rất khả quan, chức năng sinh sản và nội tiết vẫn có thể được duy trì bình thường.
Trong trường hợp tổn thương quá nặng buộc phải cắt bỏ một bên tinh hoàn, nam giới vẫn có thể duy trì chức năng sinh lý và khả năng sinh sản nếu tinh hoàn còn lại hoạt động tốt.
Phương pháp điều trị và mức độ phục hồi tinh hoàn sau phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào mức độ tổn thương, kết quả thăm khám lâm sàng và hình ảnh siêu âm tinh hoàn. Những phương pháp điều trị phổ biến được áp dụng gồm:
Đa số các trường hợp chấn thương tinh hoàn nghiêm trọng này cần được can thiệp phẫu thuật cấp cứu, đặc biệt khi hình ảnh siêu âm bìu cho thấy rách bao trắng tinh hoàn hoặc lộ mô tinh hoàn ra ngoài. (1)
Bác sĩ sẽ tiến hành rạch da bìu dưới gây mê, thám sát toàn bộ tinh hoàn và mô xung quanh. Nếu tinh hoàn còn được nuôi máu tốt, phần bị rách, vỡ sẽ được sửa chữa và may lại bằng chỉ tự tiêu. Đối với trường hợp bị hoại tử, bác sĩ sẽ tiến hành cắt lọc toàn bộ tổ chức tinh hoàn bị tổn thương, lấy bỏ máu tụ, khâu phục hồi bao trắng tinh hoàn và cố định lại tinh hoàn vào bìu. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ đặt ống dẫn lưu tạm thời để loại bỏ máu và dịch, giúp rút ngắn thời gian phục hồi.
Phẫu thuật cấp cứu kịp thời giúp bảo tồn tinh hoàn, hạn chế biến chứng viêm, teo tinh hoàn hoặc mất chức năng về sau.
Điều trị nội khoa (điều trị bằng thuốc) được áp dụng khi chắc chắn tổn thương nhẹ, tụ máu chỉ khu trú ở nông và không tiến triển lan rộng, đau giảm dần. Việc điều trị sẽ gồm nằm nghỉ ngơi, băng cố định vùng bìu lên cao, dùng thuốc giảm đau chống phù nề và chườm lạnh. Đồng thời theo dõi và tái khám để bác sĩ đánh giá mức độ phục hồi.
Trong trường hợp tổn thương nghiêm trọng, khi mô tinh hoàn bị dập nát hoàn toàn, hoại tử hoặc mất hoàn toàn nguồn máu nuôi, bác sĩ buộc phải cắt bỏ tinh hoàn tổn thương để tránh nhiễm trùng lan rộng.
Bác sĩ Vinh cho biết với những trường hợp vỡ nát tinh hoàn không thể phục hồi hoặc khó duy trì khả năng sinh sản, bệnh nhân chưa lập gia đình hay mong muốn có con trong tương lai nên trích tinh trùng để trữ đông, bảo tồn khả năng sinh sản. Hiện nay, các kỹ thuật trữ đông tinh trùng số lượng ít giúp lưu trữ hiệu quả các trường hợp chỉ thu được vài tinh trùng quý giá, giúp nam giới còn cơ hội có những đứa con “chính chủ”.
Ngay cả khi đã can thiệp bằng phẫu thuật, tiên lượng bảo tồn cấu trúc và chức năng tinh hoàn thành công, người bệnh vẫn có nguy cơ đối mặt với các biến chứng sau can thiệp như:
Thời gian hồi phục sau phẫu thuật cấp cứu thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương, phương pháp phẫu thuật, sức khỏe tổng thể và mức độ hồi phục vết thương của người bệnh.
Khoảng 2-4 tuần đầu sau phẫu thuật, người bệnh có thể còn cảm giác sưng, đau nhẹ vùng bìu. Ở giai đoạn này, bác sĩ thường khuyến nghị nam giới mặc quần lót hỗ trợ chuyên dụng để cố định tinh hoàn, hạn chế chuyển động và giảm đau trong sinh hoạt. Người bệnh cần uống các loại thuốc giảm đau hoặc kháng viêm đã được bác sĩ chỉ định nhằm giảm các triệu chứng.
Sau khoảng 1 tháng, nếu không có biến chứng, nam giới có thể trở lại sinh hoạt nhẹ nhàng. Tuy nhiên vẫn cần hạn chế các hoạt động gắng sức như mang vác vật nặng, chơi thể thao.
Bác sĩ Vinh lưu ý nam giới không quan hệ tình dục sớm sau phẫu thuật. Vợ chồng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi quan hệ nhằm đảm bảo quá trình phục hồi vết thương, tinh hoàn hiệu quả, an toàn.
Tinh hoàn bị vỡ không thể tự lành. Khi tinh hoàn bị vỡ, lớp bao trắng tinh hoàn bị rách làm mô bên trong lộ ra, tiềm ẩn nguy cơ hoại tử nếu không được phát hiện và kiểm tra kịp thời. Đây là tình huống chấn thương nam khoa nghiêm trọng, cần phẫu thuật cấp cứu. Nếu không được can thiệp có thể dẫn đến nhiễm trùng, hoại tử, thậm chí mất hoàn toàn tinh hoàn.
Tinh hoàn là cơ quan đặc biệt dễ bị tổn thương khi nam giới tham gia các hoạt động thể thao, lao động, tai nạn giao thông, va chạm mạnh vùng bìu… Các trường hợp chấn thương tinh hoàn nghiêm trọng như vỡ dập nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những biến chứng đáng tiếc, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tổng thể của người bệnh.
Hiện nay, Nam khoa – Hiếm muộn thuộc IVF Tâm Anh là một trong những đơn vị dẫn đầu trong chăm sóc sức khỏe sinh sản và sinh lý nam giới. Với thế mạnh chuyên sâu trong lĩnh vực nam khoa, Nam khoa – Hiếm muộn cung cấp các dịch vụ từ điều trị vô sinh nam, rối loạn chức năng tình dục đến bệnh lý nam khoa.
Đặc biệt, IVF Tâm Anh có khả năng xử trí hiệu quả các trường hợp cấp cứu vỡ tinh hoàn, can thiệp hiệu quả để hạn chế tổn thương lâu dài. Nhờ đội ngũ bác sĩ dày dạn kinh nghiệm, sự hỗ trợ chặt chẽ của các chuyên khoa thuộc Hệ thống BVĐK Tâm Anh, Nam khoa – Hiếm muộn giúp bệnh nhân được tiếp cận điều trị đúng phương pháp, đúng thời điểm, hỗ trợ phục hồi chức năng sinh lý và bảo tồn tinh hoàn tối đa sau chấn thương.
Bác sĩ Vinh nhấn mạnh việc đánh giá chính xác mức độ tổn thương và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, nhanh chóng là yếu tố then chốt giúp đảm bảo an toàn sức khỏe, duy trì chức năng sinh sản cho nam giới bị vỡ tinh hoàn. Vì vậy khi tinh hoàn có các biểu hiện bất thường nghi ngờ vỡ hoặc các chấn thương tinh hoàn khác, nam giới cần nhanh chóng được chuyển đến bệnh viện có chuyên khoa Nam khoa để được phẫu thuật sớm nhất có thể.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tình trạng vỡ tinh hoàn có chữa được không sẽ phụ thuộc vào mức độ tổn thương tinh hoàn thực tế, biện pháp điều trị, thời gian can thiệp. Sau điều trị, người bệnh cần được theo dõi sát sao trong quá trình hồi phục để phát hiện sớm các biến chứng và can thiệp kịp thời. Việc tuân thủ hướng dẫn chăm sóc sau mổ, tái khám định kỳ và kiểm tra chức năng sinh sản, nội tiết là rất quan trọng nhằm giảm thiểu tối đa những rủi ro lâu dài.
