Lọc máu mất bao lâu 1 lần? Yếu tố ảnh hưởng thời gian lọc máu

Lọc máu là phương pháp loại bỏ chất thải ra khỏi máu người bệnh nhằm điều trị hỗ trợ hoặc thay thế thận được dùng trong nhiều trường hợp nặng như suy thận, ngộ độc, sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng… Vậy liệu trình lọc máu mất bao lâu 1 lần? Hãy cùng tìm hiểu qua chia sẻ của bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Duy Khương, Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Lọc máu mất bao lâu?

Thời gian lọc máu mất bao lâu phụ thuộc vào một số yếu tố như phương pháp lọc máu, mục đích lọc, tình trạng sức khỏe của người bệnh… Lọc máu (dialysis) là phương pháp làm sạch máu được chia làm hai kỹ thuật riêng biệt gồm thẩm phân máu (hemodialysis) và thẩm phân phúc mạc (peritoneal dialysis).

Thẩm phân máu có thể hiểu đơn giản là máu được rút khỏi cơ thể, làm sạch và hoàn trả lại cho người bệnh. Lọc máu thẩm phân gồm hai phương pháp: lọc máu liên tục (CRRT) và lọc máu ngắt quãng (IHD) dựa trên thời gian lọc máu.

Trong khi đó, thẩm phân phúc mạc lấy chất thải ra khỏi máu một cách gián tiếp thông qua màng bụng. Mỗi phương pháp có một số đặc điểm khác nhau nhằm áp dụng cho từng nhóm người bệnh chuyên biệt.

1. Lọc máu liên tục (Continuous Renal Replacement Therapy – CRRT)

Lọc máu liên tục (CRRT) được thực hiện liên tục cho đến khi người bệnh không còn chỉ định lọc máu hoặc tình trạng sức khỏe ổn định, có thể chuyển sang lọc máu ngắt quãng. CRRT gồm ba đặc điểm chính:

• Tốc độ rút máu thấp.
• Tốc độ dịch thay thế thấp.
• Thời gian thực hiện liên tục.

Nhờ có những đặc điểm này mà CRRT hạn chế nguy cơ cho người bệnh, được chỉ định cho các trường hợp cấp tính, nguy kịch, đe doạ tính mạng. Chỉ định của CRRT gồm:

• Hỗ trợ và thay thế chức năng thận ở người bệnh có huyết động học không ổn định (ví dụ huyết áp quá thấp, rối loạn nhịp tim, sốc,…) và trong nhiều trường hợp khác như hội chứng ure huyết cao, quá tải dịch…
• Sốc nhiễm khuẩn.
• Suy đa tạng.
• Ngộ độc cấp tính (do rượu, chất hóa học, nọc độc động vật…).

CRRT thường được thực hiện liên tục cho đến khi sức khỏe người bệnh ổn định, do đó, có thể duy trì 24 giờ/ngày trong nhiều ngày liên tục.

2. Lọc máu ngắt quãng (IHD – Intermittent HemoDialysis)

Lọc máu ngắt quãng (IHD) có cơ chế tương tự lọc máu liên tục nhưng mang ba đặc điểm trái ngược:

• Tốc độ rút máu cao.
• Tốc độ dịch thay thế cao.
• Thời gian thực hiện đã được xác định trước thường khoảng 3-4 giờ hoặc lâu hơn nếu cần.

Vì vậy, lọc máu ngắt quãng chỉ áp dụng cho người bệnh đang trong tình trạng ổn định, không có rối loạn huyết động hay nguy kịch. IHD thường được chỉ định làm phương pháp thay thế thận cho người bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối nên còn được gọi là chạy thận nhân tạo. Lọc máu ngắt quãng thường kéo dài khoảng 3-6 giờ mỗi lần, với tần suất 3 lần/tuần. Lọc máu định kỳ giúp người bệnh loại bỏ chất thải, dịch dư thừa khỏi cơ thể, duy trì sức khỏe, kéo dài và nâng cao chất lượng sống ở những người bệnh thận mạn giai đoạn cuối.

3. Lọc màng bụng (Peritoneal Dialysis)

Lọc màng bụng hay thẩm phân phúc mạc là phương pháp dùng chính màng bụng (phúc mạc) làm màng lọc tự nhiên để lọc dịch và chất thải khỏi cơ thể. Mức độ hiệu quả của lọc màng bụng thường kém hơn chạy thận nhân tạo, nhưng người bệnh có thể tự thực hiện tại nhà, thích hợp cho người không có thời gian, điều kiện đến bệnh viện thường xuyên. Thời gian lọc màng bụng thường kéo dài và cần thực hiện nhiều lần trong ngày.

Với phương pháp lọc màng bụng, người bệnh được đặt 1 ống catheter vào khoang bụng và cần thực hiện theo quy trình sau:

• Bước 1: gắn túi dịch lọc (sạch, vô trùng) vào catheter để đưa dịch vào ổ bụng.
• Bước 2: để dịch lọc trong ổ bụng khoảng 4-8 tiếng để hấp thụ chất hoà tan (kali, urê, natri, creatinin…).
• Bước 3: dịch đã hấp thụ chất thải sẽ truyền ra túi chứa chất thải ngoài cơ thể. Khi đã xả hết dịch lọc, người bệnh lặp lại bước 1.

Lọc máu có cần thực hiện suốt đời không?

Lọc máu là phương pháp điều trị hỗ trợ và thay thế thận, vì vậy khoảng thời gian lọc máu phụ thuộc hoàn toàn vào chức năng thận của người bệnh. Các trường hợp suy thận cấp tính, ngộ độc, nhiễm trùng huyết… sau khi giải quyết nguyên nhân, chức năng thận hồi phục, sức khỏe ổn định thường không cần duy trì lọc máu. Trong khi đó, người bệnh thận mạn giai đoạn cuối thường cần chạy thận nhân tạo suốt đời hoặc đến khi được ghép thận.

Những yếu tố ảnh hưởng đến thời gian lọc máu

Quá trình lọc máu mất bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Phương pháp lọc máu: được chỉ định dựa trên tình trạng bệnh. Ví dụ người suy đa tạng do nhiễm trùng huyết cần lọc máu liên tục thay vì ngắt quãng hay lọc màng bụng.
• Tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi người bệnh: cùng 1 người bệnh chạy thận nhân tạo, nhưng khi cơ thể có dịch thừa nhiều hơn có thể cần lọc máu lâu hơn.
• Lối sống: chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt có thể ảnh hưởng đến thời gian cần lọc máu. Ví dụ người bệnh chạy thận nhân tạo ăn quá mặn, uống quá nhiều nước dẫn đến tích nhiều dịch dư thừa sẽ cần lọc máu lâu hơn.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: người bệnh tuân thủ đúng phác đồ điều trị với các loại thuốc được bác sĩ kê có thể giúp việc lọc máu ổn định và nhanh hơn.
• Máy móc: máy móc, cơ sở vật chất hiện đại có thể giúp người bệnh lọc máu hiệu quả hơn, rút ngắn phần nào quá trình lọc máu.

Cần lưu ý, thời gian lọc máu nhanh không đồng nghĩa với phương pháp lọc máu hiệu quả hay an toàn hơn. Trong một số trường hợp, người bệnh cần được lọc máu lâu hơn để loại bỏ tốt chất thải, dịch thừa hiệu quả hơn, duy trì huyết động học ổn định, an toàn hơn.

Cách giảm thiểu thời gian và tăng hiệu quả lọc máu

Người bệnh suy thận cần lọc máu có thể thực hiện theo một số lưu ý sau để hỗ trợ rút ngắn thời gian lọc cũng như tăng hiệu quả lọc máu:

• Tuân thủ đúng phác đồ điều trị được bác sĩ chỉ định. Không tự ý dùng các loại thuốc không rõ nguồn gốc, chưa được chứng minh hiệu quả.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng theo hướng dẫn của bác sĩ, ví dụ: ăn ít muối, uống đúng lượng nước cần thiết, hạn chế ăn thực phẩm giàu kali, natri, urê…
• Lọc máu tại các cơ sở y tế uy tín, chất lượng, có máy móc, nguồn nước R.O tinh khiết.
• Với người chạy thận nhân tạo thường xuyên, cần bảo vệ mạch máu, cầu tay chạy thận kỹ lưỡng.

Lời khuyên dành cho người bệnh chạy thận định kỳ

Với người bệnh chạy thận định kỳ, cần đặc biệt lưu ý về chế độ ăn uống được bác sĩ hướng dẫn. Dưới đây là một số lưu ý cụ thể về chế độ dinh dưỡng cho người chạy thận nhân tạo:

• Giảm phốt pho, kali, natri trong chế độ ăn, do cơ thể không thể đào thải hiệu quả, gây nhiều biến chứng như phù nề, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim… (1)
• Bổ sung canxi và vitamin D do chạy thận có thể gây giảm mức canxi trong cơ thể.
• Người chạy thận nhân tạo cần kiểm soát kỹ lượng nước uống, tùy thuộc vào khả năng bài tiết của cơ thể. Nếu uống quá nhiều nước, người suy thận có thể gặp các biến chứng như phù nề.

Ngoài ra, người bệnh cần tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ. Uống đúng, đủ thuốc và tuyệt đối không bỏ các buổi chạy thận theo lịch, nếu bỏ qua, cần đến cơ sở y tế để tiến hành lọc máu sớm nhất có thể.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ lọc máu chất lượng tại TP.HCM. Bệnh viện được trang bị đầy đủ các máy lọc máu hiện đại bậc nhất như máy siêu lọc máu liên tục Prismax có thể đáp ứng tất cả các kỹ thuật lọc máu trong hồi sức cấp cứu, phục vụ nhiều trường hợp như ngộ độc, nhiễm trùng huyết, suy đa tạng, suy thận cấp, suy đa tạng…

Hiểu rõ “lọc máu mất bao lâu ” giúp người bệnh chuẩn bị tốt hơn về thời gian và tâm lý trong quá trình điều trị. Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu, hãy đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ Thận – Tiết niệu đầu ngành, trang thiết bị hiện đại và quy trình lọc máu an toàn, hiệu quả. Liên hệ đặt lịch khám ngay hôm nay để được hỗ trợ kịp thời và đúng chuyên môn.