Yoga được coi là hoạt động thể chất giúp cơ thể khỏe mạnh, giảm thiểu căng thẳng. Nhiều nghiên cứu cho thấy tác dụng có lợi của yoga đối với nhiều bệnh khác nhau, trong đó có bệnh mạch vành. Vậy người bị bệnh mạch vành có tập yoga được không? Bài tập yoga nào dễ thực hiện và tốt nhất cho người bệnh? Hãy cùng tìm hiểu qua các thông tin dưới đây.
Đặc trưng của bệnh mạch vành là tình trạng tắc hẹp của mạch vành, mà nguyên nhân chính có thể do xơ vữa động mạch vành và các nguyên nhân khác. Các mảng xơ vữa hình thành và phát triển khiến lòng mạch bị thu hẹp và thành mạch trở nên xơ cứng. Tình trạng này gây cản trở dòng máu nuôi cơ tim, dẫn đến thiếu máu cơ tim, thậm chí nhồi máu cơ tim.
Theo đó, người bị bệnh mạch vành có thể tập yoga vì đây là môn thể thao thích hợp tốt cho người bệnh. Yoga được biết đến là sự kết hợp giữa việc điều hòa hơi thở, dẫn truyền oxy từ bên ngoài vào trong cơ thể và có tác dụng làm giảm căng thẳng, stress. Luyện tập yoga đều đặn sẽ giúp ngăn ngừa các nguy cơ về tim mạch và hạn chế sự tiến triển của bệnh mạch vành, đồng thời giúp cải thiện sức khỏe, giảm tỷ lệ tái phát các cơn đau vùng ngực.
Yoga và các bài tập vận động nhẹ nhàng mang đến nhiều lợi ích cho người bệnh mạch vành.
Người mắc bệnh mạch vành thường tránh các hoạt động thể dục, thể thao vì sợ ảnh hưởng đến tim. Tuy nhiên, theo các bác sĩ chuyên môn luyện tập thể dục thể thao đúng cách sẽ giúp người bệnh cải thiện cuộc sống, ngăn ngừa nguy cơ tim mạch và kìm hãm sự phát triển của bệnh. Thay vì tập các môn thể thao nặng, tốn nhiều sức lực như chạy bộ, bơi, đá bóng, quần vợt… người bệnh mạch vành nên chọn các môn thể thao nhẹ nhàng như tập yoga, đi bộ, ngồi thiền… để tăng cường vận động cơ thể, nâng cao sức khỏe trong thời gian trị bệnh.
Luyện tập yoga đều đặn kết hợp với việc điều hòa hơi thở, hít thở sâu sẽ giúp người bệnh tăng cường lượng oxy và máu lên hệ thống não bộ, điều này giúp cho hệ tuần hoàn máu não lưu thông dễ dàng và ổn định hơn.
Tập yoga đều đặn cũng giúp giảm cân, giảm lượng mỡ trong máu, đồng thời góp phần làm giảm cholesterol đối với người mắc bệnh mạch vành bị béo phì. Bên cạnh đó, tập yoga, ngồi thiền hoặc hít thở sâu cũng giúp người bệnh kiểm soát tăng huyết áp, đa số người bệnh đã giảm cả huyết áp tâm thu lẫn huyết áp tâm trương trong quá trình điều trị bệnh kết hợp luyện tập.
Sau một ngày hoạt động hoặc đang đối diện với áp lực, căng thẳng, người bệnh sẽ cảm thấy thoải mái, dễ chịu và ngủ ngon hơn khi tập yoga. Theo các bác sĩ chuyên môn, sở dĩ như vậy là do trong quá trình tập và hoàn thiện mỗi động tác, người bệnh mạch vành cần thực hiện động tác hít thở sâu (tức là ngậm miệng lại, hít một hơi thật sâu, sau đó thở nhẹ ra bằng mũi). Các động tác hít thở sâu này sẽ giúp họ giảm căng thẳng, mệt mỏi, và dễ đi vào giấc ngủ hơn.
Ngày 31 tháng 5 năm 2020, trung tâm Cochrane (CENTRAL) đã tiến hành nghiên cứu các thử nghiệm có đối chứng ngẫu nhiên (RCT) so sánh yoga với các biện pháp chăm sóc thông thường hoặc can thiệp không dùng thuốc ở những bệnh nhân mắc bệnh mạch vành (CHD). Kết quả chính cho thấy, tỷ lệ tử vong là do mọi nguyên nhân và chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe (HR-QoL). Các kết quả phụ là kết quả tim mạch tổng hợp, khả năng tập thể dục và các yếu tố nguy cơ tim mạch (huyết áp, hồ sơ lipid và chỉ số khối cơ thể). (1)
Theo đó, 7 thử nghiệm lâm sàng có đối chứng ngẫu nhiên (RCT) với tổng số 4671 người tham gia đã được đưa vào. Trong đó, 6 thử nghiệm so sánh yoga với cách chăm sóc thông thường và 1 thử nghiệm so sánh yoga với bài tập được thiết kế. Những người tham chủ yếu có độ tuổi trung bình từ 50 – 60 tuổi và phần lớn là nam giới chiếm 85,4%.
Kết quả gộp cho thấy, so với cách chăm sóc thông thường, yoga không có tác dụng đối với tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân (tỷ lệ rủi ro RR: 1,02; 95% CI khoảng tin cậy, 0,75–1,39), nhưng nó cải thiện đáng kể HR-QoL (sự khác biệt trung bình chuẩn hóa SMD, 0,07; 95% CI, 0,01 – 0,14). Một sự giảm không đáng kể về kết quả tim mạch tổng hợp đã được quan sát thấy (133 so với 154; RR, 0,63; 95% CI, 0,15–2,59). Nồng độ triglyceride và cholesterol lipoprotein mật độ cao trong huyết thanh, huyết áp và chỉ số khối cơ thể cũng được cải thiện đáng kể.
Nghiên cứu so sánh yoga với bài tập kiểm soát cũng báo cáo tác dụng tốt hơn đáng kể của yoga đối với HR-QoL (85,75 so với 75,24, P < 0,001). Không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào liên quan đến yoga được báo cáo.
Như vậy, với kết quả nghiên cứu trên thì chưa thể khẳng định yoga có tác dụng làm giảm các biến cố tim mạch và giúp phòng ngừa thứ phát bệnh mạch vành. Tuy nhiên, nghiên cứu đã cho thấy yoga giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và cải thiện một số yếu tố nguy cơ tim mạch.
Không chỉ với người thường, với những người mắc bệnh mạch vành, các bài tập yoga cũng mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Bài tập hít thở sâu ở tư thế ngồi thiền được đánh giá là bài tập tốt cho hệ tim mạch của người bệnh mạch vành, đồng thời giúp kiểm soát tình trạng tăng huyết áp và làm dịu căng thẳng, áp lực cho hệ thần kinh:
Cách thực hiện: Người bệnh ngồi khoanh chân trên thảm tập yoga, giữ tư thế lưng và cột sống thẳng và đặt 2 tay lên đầu gối. Lưu ý, để lòng bàn tay hướng lên trên, ngón cái và ngón trỏ chụm lại. Sau đó, bắt đầu nhắm mắt và hít thở sâu, người bệnh hít vào một hơi thật sâu, sau đó nhẹ nhàng thở ra bằng mũi. Thực hiện liên tục động tác này trong khoảng 15 – 30 phút mỗi ngày để có sức khỏe tốt nhất.
Tập yoga ở tư thế trái núi sẽ giúp người bệnh mạch vành tăng cường lưu thông máu, và sức khỏe tinh thần. Tuy nhiên, nếu người bệnh bị mất ngủ, hoặc chỉ số huyết áp thấp thì không nên tập yoga với tư thế này.
Cách thực hiện: Người bệnh đứng thẳng, hai chân đứng song song nhau, hai tay buông lỏng dọc theo chiều cơ thể. Sau đó giữ thăng bằng và thực hiện động tác hít thở đều. Khi hít vào, đồng thời hơi kiễng gót chân sao cho vẫn giữ tư thế lưng thẳng, vai thả lỏng và mắt nhìn hướng về phía trước. Tiếp tục thở ra nhẹ nhàng và thả lỏng vai. Khi đã quen với tư thế, bạn có thể vươn tay cao qua đầu, duỗi thẳng tay, đồng thời hai bàn tay nắm lại với nhau. Thực hiện bài tập trong khoảng 10 – 15 phút mỗi ngày để có hiệu quả tốt nhất.
Không phải tất cả bệnh nhân mạch vành đều có thể tập yoga. Đối với người bệnh mạch vành nặng, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tập yoga. Một số trường hợp mắc bệnh mạch vành có thể tập yoga bao gồm:
Người mắc bệnh mạch vành nên tập yoga với tần suất vừa phải tùy theo nhu cầu và tình trạng sức khỏe của bản thân. Không nên gắng sức, hoặc cố tập yoga nếu bản thân cảm thấy mệt mỏi, sức khỏe không tốt. Chỉ nên thực hiện các bài tập khi sức khỏe tốt với cường độ vừa đủ, phù hợp với cơ thể. Thông thường chỉ nên tập yoga từ 30 giây đến vài phút rồi tạm nghỉ, sau đó tập tiếp với thời gian dài gấp đôi, sao cho tổng thời gian luyện tập kéo tài từ 30 – 40 phút mỗi ngày.
Người bệnh mạch vành nên ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng, động tác dễ thực hiện như bài tập hít thở sâu kết hợp ngồi thiền, bài tập tư thế trái núi, bài tập yoga cây cầu… Tránh tập các động tác yoga khó, cần dùng nhiều sức như: tư thế con quạ, tư thế bọ cạp, tư thế chim công, tư thế xoạc chân,…
Khi tập yoga ở nơi có nhiệt độ cao, hoặc thời tiết nắng nóng, oi bức thì tim sẽ phải hoạt động mạnh hơn để vận chuyển máu dưới da. Bên cạnh đó, nhiệt độ cao nóng bức cũng khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, mất sức nhiều hơn. Thậm chí nhiệt độ quá cao, còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến người bệnh mạch vành dẫn đến tim đập nhanh, gây chóng mặt, buồn nôn do sốc nhiệt.
Để đảm bảo an toàn, người bệnh mạch vành nên tập yoga theo hướng dẫn của huấn luyện viên Yoga, không nên tự tập yoga tại nhà khi chưa được hướng dẫn chi tiết. Sở dĩ như vậy là do tập yoga không đúng cách đôi khi gây chấn thương cho các vùng như cổ, vai gáy và lưng. Hầu hết mọi người bị căng cơ, bong gân hoặc giãn dây chằng…
Ngoài tập luyện yoga đều đặn mỗi ngày, người bệnh mạch vành cũng nên xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, đủ chất và dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể. Nên ưu tiên chế độ ăn nhiều chất xơ, ít chất béo bão hòa.
Theo đó, tổ chức Tim mạch khuyến nghị người bệnh nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, nên bổ sung thêm protein từ thực phẩm lành mạnh (cá, hải sản), các loại đậu đỗ, trứng, thịt gia cầm. Nên hạn chế ăn thịt đỏ, đặc biệt là thịt bò, chỉ nên ăn 1 – 2 lần/tuần.
>> Xem thêm: Bệnh mạch vành nên ăn gì và kiêng gì?
Những người máu trong mỡ cao, nên chọn sữa ít chất béo, thường là sữa không đường, sữa chua, hoặc sữa hạt. Nên ăn nhạt, uống nhiều nước, tránh ăn quá mặn. Khẩu phần ăn lý tưởng trong bữa ăn của người bệnh mạch vành là 1/2 rau và 1/4 protein, carbohydrate mỗi loại.
Mặc dù các bệnh lý mạch vành là mối đe dọa sức khỏe của mỗi chúng ta, nhưng bệnh có thể phòng ngừa được nhờ lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống đủ chất khoa học và thực hiện tầm soát định kỳ. Bạn sẽ có trái tim khỏe mạnh và sức khỏe tốt.
Với mục tiêu phát hiện, chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời các bệnh lý mạch vành, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên, bác sĩ gia giàu kinh nghiệm, cùng hệ thống máy móc hiện đại (máy đo điện tâm đồ ECG, MSCT tim và động mạch vành, máy chụp cộng hưởng từ tim 1,5 – 3T…), tiên tiến góp phần hỗ trợ bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và sớm có phác đồ điều trị hiệu quả cho người bệnh mạch vành.
Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh luôn cập nhật nhanh chóng những phương pháp điều trị mới, hiện đại trên thế giới, đồng thời tìm tòi và sử dụng các thuốc mới trong điều trị bệnh mạch vành mang lại hiệu quả tối ưu cho người bệnh. Các kỹ thuật chẩn đoán hiện đại đang được triển khai tại trung tâm bao gồm: Đo điện tâm đồ chẩn đoán bệnh mạch vành, Chụp X-quang tim phổi, Siêu âm tim Doppler màu, Trắc nghiệm gắng sức…
Người bệnh mạch vành sẽ được điều trị theo phác đồ hiện đại tùy vào từng tình trạng bệnh, bác sĩ có thể điều trị bằng thuốc, can thiệp động mạch vành qua da và đặt stent, hoặc phẫu thuật bắc cầu động mạch vành. Ngoài ra, người bệnh cũng được nghe lời khuyên từ chuyên gia về việc thay đổi lối sống, ngừng hút thuốc lá, thường xuyên tập thể dục đều đặn, vận động nhẹ nhàng bằng các bài tập yoga, đi bộ,… đồng thời ăn với chế độ lành mạnh tốt cho tim mạch.
Để đặt lịch khám và điều trị bệnh mạch vành với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh hoặc tư vấn các vấn đề liên quan, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết trên đã giải đáp cho thắc mắc bệnh mạch vành có tập yoga được không?. Trên thực tế, người bệnh mạch vành có thể tập yoga vì những lợi ích sức khỏe mà bộ môn thể chất này mang lại. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý tập yoga đúng cách, theo chỉ dẫn của huấn luyện viên yoga, và với những trường hợp bệnh nặng nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
