Viêm giáp tuyến bán cấp là tình trạng viêm cấp tính của tuyến giáp do virus có thể tự giới hạn. Quá trình lâm sàng thường xảy ra với các giai đoạn của cường giáp, suy giáp và trở lại chức năng tuyến giáp bình thường. Bệnh thường gặp ở nữ giới từ 40 – 50 tuổi. Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của bác sĩ CKII Trương Thị Vành Khuyên, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị.
Tuyến giáp là một tuyến ở phía trước cổ tiết ra nhiều loại hormone giúp điều chỉnh quá trình trao đổi chất, chuyển hóa thức ăn thành năng lượng. Ngoài ra, tuyến giáp còn đóng vai trò trong phản ứng về thể chất và cảm xúc của con người như sợ hãi, phấn khích, vui sướng,… Viêm tuyến giáp gồm nhiều nhóm rối loạn khiến tuyến giáp bị viêm trong đó có viêm tuyến giáp bán cấp. (1)
Đây là loại hiếm gặp, gây đau và khó chịu ở tuyến giáp. Người bệnh sẽ xuất hiện triệu chứng của cường giáp hoặc suy giáp. Phần lớn, bệnh chỉ diễn ra ở dạng cấp tính.
Nguyên nhân thường gặp do virus gây nhiễm trùng đường hô hấp trên. Các bệnh liên quan đến nhiễm virus như cúm A, cảm lạnh, sởi, viêm tai, viêm họng… cũng có thể gây ra bệnh này. Để đối phó với virus, tuyến giáp sưng lên và làm gián đoạn quá trình sản xuất hormone. (2)
Quá trình viêm giáp thường có 3 hoặc 4 pha.
Pha đầu tiên xảy ra sau khi tiếp xúc virus, một loạt thay đổi phản ứng miễn dịch của cơ thể sẽ diễn ra làm tế bào tuyến giáp bị phá hủy, giải phóng ồ ạt hormone tuyến giáp vào máu và gây ra biểu hiện nhiễm độc giáp, hay còn gọi là pha “cường giáp giả”.
Tiếp đến là pha bình giáp kéo dài khoảng vài tuần. Sau đó là pha suy giáp, xảy ra khi số lượng tế bào còn lại chưa phản ứng kịp để bù trừ cho các tế bào bị phá hủy, do đó lượng hormone giáp sản xuất ra không đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể. Cuối cùng là pha muộn, giai đoạn các phản ứng viêm giảm dần, chức năng tế bào hồi phục đủ để bù trừ cho phần tế bào đã chết và chức năng tuyến giáp trở về bình thường.
Bệnh có 3 loại thường gặp bao gồm:
Các triệu chứng sẽ thay đổi qua các giai đoạn sau:
Giai đoạn đầu kéo dài vài tuần đến 3 tháng, các mô tuyến giáp bị phá hủy giải phóng hormone tuyến giáp giáp gây nhiễm độc giáp.
Người bệnh có triệu chứng nhiễm siêu vi đường hô hấp trên trước đó 2 – 6 tuần như: ho, hắt hơi, sổ mũi, đau họng, đỏ mắt, mệt mỏi, đau cơ, đau khớp,… (3)
Ngoài ra, đau nhiều vùng cổ phía trước là triệu chứng nổi bật. Sau đó, đau lan lên góc hàm, tai; vùng cổ cảm thấy nóng, sưng và căng tức. Người bệnh có thể khó nuốt, khó ngửa cổ và thường cúi đầu về phía trước để tránh căng vùng cổ.
Khi nhiễm độc giáp sẽ khởi phát các triệu chứng như:
Giai đoạn 2, kéo dài 1 – 2 tuần. Sau đó, chức năng tuyến giáp trở về bình thường khi hormone giáp được đào thải khỏi cơ thể, người bệnh trở về giai đoạn bình giáp. Tùy mức độ mô tuyến giáp bị phá hủy mà người bệnh có thể duy trì bình giáp hay chuyển sang giai đoạn suy giáp.
Người bệnh bước vào giai đoạn suy giáp. Nếu mô giáp bị phá hủy nhiều, người bệnh có thể suy giáp kéo dài nhiều tháng hoặc hơn.
Giai đoạn này, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng của tình trạng suy giáp:
Giai đoạn hồi phục, các triệu chứng sẽ giảm. Phần lớn, người bệnh sẽ phục hồi hoàn toàn. Khoảng 5% người bệnh suy giáp vĩnh viễn và 2% trường hợp tái phát nhiều đợt.
Khi có triệu chứng nghi ngờ đến khám, bác sĩ sẽ hỏi tiền sử, bệnh sử và thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán viêm giáp bán cấp. Các xét nghiệm như:
Tốc độ máu lắng sẽ tăng hoặc C – reactive protein (CRP) tăng cho thấy người bệnh mắc viêm tuyến giáp bán cấp.
Tùy vào giai đoạn người bệnh đến khám, kết quả TSH, FT4 và hoặc FT3 có thể thay đổi:
Xét nghiệm này giúp chẩn đoán phân biệt với nguyên nhân nhiễm độc giáp hoặc suy giáp:
Phương pháp này giúp bác đánh giá được những thay đổi về mặt cấu trúc của tuyến giáp. Qua phương pháp này, bác sĩ đánh giá được kích thước, mật độ tuyến giáp, viêm giáp bán cấp tuyến giáp to, mật độ giảm với những vùng echo kém, không tăng sinh mạch máu khi phổ Doppler.
Người bệnh sẽ uống lượng nhỏ i-ốt phóng xạ. Lượng i-ốt này, khi vào cơ thể sẽ tập trung ở tuyến giáp, giúp bác sĩ đánh giá được kích thước, hình dạng của tuyến giáp và kiểm tra xem nhân giáp có hoạt động hay không.
Sinh thiết thực hiện khi cần chẩn đoán về mô học. Đây là xét nghiệm, sử dụng một mẫu mô nhỏ của tuyến giáp để phát hiện các thay đổi do viêm giáp bán cấp gây ra. Mẫu mô giáp được lấy ra thông qua kỹ thuật chọc hút tế bào bằng đầu kim nhỏ.
Đây là một căn bệnh hoàn toàn có thể được chữa khỏi. Phần lớn trường hợp bệnh chỉ kéo dài một thời gian sau đó sẽ phục hồi. Bệnh thường áp dụng các liệu pháp điều trị nâng đỡ và điều trị triệu chứng.
Nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh này, bác sĩ sẽ dùng thuốc giảm đau và kiểm soát tình trạng viêm. Các loại thuốc bao gồm:
Các triệu chứng thường biến mất trong vòng 12 – 18 tháng. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh suy giáp có thể tồn tại vĩnh viễn. Hiệp hội Tuyến giáp Mỹ ước tính khoảng 5% số người bệnh sẽ suy giáp vĩnh viễn.
Một số phương pháp giúp bạn tăng cường sức đề kháng và ngừa nhiễm trùng nhằm phòng bệnh như:
Viêm giáp bán cấp có thể điều trị khỏi. Do đó, khi phát hiện bất cứ triệu chứng bất thường nào, bạn nên đến ngay bệnh viện để được kiểm tra và tư vấn, tránh để lâu ngày gây biến chứng nguy hiểm, khó điều trị.
Để hỗ trợ quá trình điều trị đạt hiệu quả cao, người bệnh cần có chế độ chăm sóc sau:
Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong kiểm soát quá trình chuyển hóa nên viêm giáp sẽ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Bạn nên gặp bác sĩ trong trường hợp sau:
Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm trong việc khám, chẩn đoán, điều trị hiệu quả các bệnh nội tiết như:
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có hệ thống máy thiết bị hiện đại và các bác sĩ luôn cập nhật phác đồ điều trị hiện đại, tư vấn sức khỏe, hướng dẫn chế độ dinh dưỡng cụ thể cho người bệnh, giúp người bệnh an tâm điều trị.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng qua bài viết trên, mọi người sẽ nắm rõ các kiến thức cần thiết về viêm tuyến giáp bán cấp là gì. Từ đó, khi gặp các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh này hoặc các loại viêm khác ảnh hưởng đến tuyến giáp mà đến bác sĩ để chẩn đoán và điều trị kịp thời.
