Viêm phế quản phổi là một bệnh hô hấp phổ biến, đặc biệt ở trẻ em dưới 2 tuổi và người lớn trên 65 tuổi. Bệnh diễn tiến ở nhiều mức độ nặng nhẹ khác nhau và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp nếu không kịp thời điều trị.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Hô hấp Mã Thanh Phong, Khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Tình trạng nhiễm trùng phổi do vi khuẩn hoặc virus có thể dẫn đến viêm phế quản phổi với các biểu hiện như ho dai dẳng, ho ra máu, khó thở, mệt mỏi,… Bệnh viêm phế quản phổi khá phổ biến và có nguy cơ lây lan nhanh. Do đó, người bệnh cần nắm được cách nhận biết bệnh và đi khám, điều trị kịp thời, tránh bệnh nặng và lây lan cho người khác.
Theo cấu trúc của các cơ quan tại hệ hô hấp, phổi có những đường dẫn khí lớn, nối từ đường khí đến phổi và được gọi là phế quản. Các đường dẫn khí này sẽ tách thành nhiều ống khí nhỏ và được gọi là tiểu phế quản tạo nên phổi. Ở cuối các tiểu phế quản này là những phế nang, tức những túi khí nhỏ – nơi diễn ra sự trao đổi oxy từ phổi và carbon dioxide từ máu. (1)
Viêm phế quản phổi là tình trạng viêm khu trú thành từng mảng ở phế quản và phế nang phổi, có thể ảnh hưởng đến các thùy phổi, làm suy yếu chức năng phổi.
Trong một số trường hợp, nếu không kịp thời phát hiện và điều trị, tình trạng viêm phế quản phổi có thể chuyển nặng và hình thành nên áp xe phổi. Việc nhiễm trùng phổi này còn có thể tạo nên dịch bên trong màng phổi, gây phù nề.
Bệnh viêm phế quản phổi diễn tiến theo nhiều mức độ, từ giai đoạn khởi phát cho đến giai đoạn tàn phát. Ở giai đoạn khởi phát đầu tiên, người bệnh có thể ủ bệnh với các triệu chứng gần giống với viêm đường hô hấp hoặc bệnh cũng có thể khởi phát đột ngột với các triệu chứng như chướng bụng, chán ăn, khó thở kèm theo tím tái…
Sau đó, ở giai đoạn tàn phát – giai đoạn nghiêm trọng, người bệnh có thể sốt cao, co giật, hôn mê,… nếu không kịp thời can thiệp và điều trị.
Một số thống kê cho thấy, tình trạng viêm phế quản phổi vô cùng phổ biến ở trẻ em, chiếm khoảng 85% tổng số các bệnh về hô hấp ở trẻ dưới 2 tuổi và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu của trẻ dưới 5 tuổi.
Không chỉ vậy, bệnh viêm phế quản phổi cũng thường gặp ở người lớn, đe dọa sức khỏe nghiêm trọng đối với người cao tuổi, có hệ miễn dịch yếu, sức đề kháng suy giảm. Trong nhóm bệnh truyền nhiễm thì viêm phế quản phổi là một trong những bệnh gây tử vong hàng đầu trên cộng đồng. Vậy nguyên nhân dẫn đến căn bệnh nguy hiểm này là gì? (2)
Viêm phế quản được hình thành chủ yếu do sự xâm nhập của các loại virus, vi khuẩn, chẳng hạn như Proteus, Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli, Pseudomonas, Haemophilus, Staphylococcus aureus…
Bên cạnh nguyên nhân chính là do virus, vi khuẩn, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản phổi như:
Tùy theo mức độ nặng hay nhẹ mà người bị viêm phế quản phổi sẽ có những triệu chứng khác nhau. Theo đó, bạn có thể gặp một hoặc nhiều triệu chứng sau: (3)
Các triệu chứng bệnh viêm phế quản phổi cũng gần tương tự với những bệnh lý hô hấp khác. Do vậy, nhiều người bệnh vẫn còn chủ quan, tưởng rằng mình chỉ bị cảm cúm, cảm lạnh bình thường.
Tuy nhiên, nếu các dấu hiệu nói trên của bệnh diễn ra ngày một nghiêm trọng, bạn nên đến bệnh viện để được kiểm tra chính xác. Lúc này, các bác sĩ có thể thực hiện một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh hoặc xét nghiệm để xem bạn có mắc viêm phế quản phổi hay không.
Những kỹ thuật thường được áp dụng trong chẩn đoán viêm phế quản phổi bao gồm:
Phương pháp chụp X-quang ngực có thể cho thấy được tình trạng viêm nhiễm hay khí tích tụ quanh phổi (tràn khí màng phổi). (4)
Một phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác cũng thường được chỉ định trong việc chẩn đoán, “bắt bệnh” viêm phế quản phổi chính là chụp CT. Thông qua hình ảnh chụp CT phổi người bệnh, bác sĩ có thể đánh giá chi tiết các mô phổi đang bị tổn thương.
Bệnh viêm phế quản phổi có thể được phát hiện thông qua xét nghiệm máu. Theo đó, sau khi xét nghiệm máu người bệnh, bác sĩ sẽ xem được tổng số lượng bạch cầu tăng hay giảm bất thường, từ đó kết luận người bệnh có đang bị nhiễm trùng do vi khuẩn hay không.
Nội soi phế quản giúp kiểm tra được các đường dẫn khí cũng như tình trạng phổi cũng như các bệnh lý đường hô hấp khác như viêm phế quản, viêm phổi mãn tính, u sùi trong lòng phế quản,…
Phương pháp xét nghiệm này có thể giúp phát hiện ra được dịch đờm của người bệnh có nhiễm khuẩn hay không, từ đó xác định tình trạng viêm phế quản phổi.
Đây là một kỹ thuật xét nghiệm đơn giản, không xâm lấn, nhằm đo phần trăm oxy trong dòng máu. Nếu kết quả đo oxy xung càng thấp thì có nghĩa là mức oxy của bạn càng thấp, phổi của bạn đang bị tổn thương.
Nếu đo oxy xung giúp tính toán lượng oxy chảy trong máu thì khí máu động mạch có thể hỗ trợ xác định nồng độ oxy trong máu của người bệnh.
Đối với các trường hợp viêm phế quản phổi nhẹ, bạn có thể tự chăm sóc, điều trị bệnh tại nhà bằng cách kết hợp nghỉ ngơi và dùng thuốc kê đơn. Bác sĩ có thể cho bạn một số loại thuốc tùy theo loại nhiễm trùng và mức độ bệnh. Sau khi uống thuốc, người bệnh ở nhà tự theo dõi và có thể phục hồi sau 1-3 tuần.
Các loại thuốc thường được dùng gồm có:
Hầu hết các trường hợp viêm phế quản phổi sẽ được chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên trước tiên bạn cần đến bệnh viện để kiểm tra xem tình trạng bệnh của mình có phải là viêm phế quản phổi hay không, mức độ bệnh thế nào cũng như được tư vấn phương pháp điều trị thích hợp.
Trong một số trường hợp sau đây, người bệnh sẽ được yêu cầu nhập viện theo dõi điều trị:
Khi nhập viện điều trị, bác sĩ có thể chỉ định bạn sử dụng kháng sinh và tiêm tĩnh mạch. Ngoài ra bác sĩ cũng sẽ cân nhắc các phương pháp điều trị khác phù hợp nhất với thể trạng của bạn.
Không nên chủ quan với bệnh viêm phế quản phổi bởi việc chậm trễ trong chẩn đoán, điều trị có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như:
Khi bị viêm phế quản phổi, quá trình trao đổi oxy và carbon dioxide hoạt động kém, gây suy hô hấp và khó thở. Người bệnh có thể phải sử dụng máy trợ thở để có thể thở được.
Nghiêm trọng hơn suy hô hấp chính là suy hô hấp cấp tính. Biến chứng này có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh nếu không được điều trị.
Nhiễm trùng huyết hay còn được gọi là nhiễm trùng máu là một biến chứng của viêm phế quản phổi do tình trạng viêm, nhiễm trùng gây phản ứng miễn dịch, khiến các cơ quan và mô trong cơ thể bị tổn thương.
Người bệnh viêm phế quản nếu bị nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến suy đa tạng, nguy cơ tử vong cao.
Khi bệnh viêm phế quản phổi diễn biến nghiêm trọng thì có thể khiến các túi dịch chứa mủ tràn vào bên trong phổi, gọi là áp xe phổi.
Tình trạng viêm phế quản phổi còn có thể dẫn đến suy thận, suy tim, nhịp tim không đều,…
Một số biện pháp đơn giản sau đây có thể giúp bạn phòng ngừa, giảm nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản phổi. Cụ thể:
Trong trường hợp bị ho kéo dài, ho ra máu, đau ngực, khó thở,… và nghi ngờ bị viêm phế quản phổi, người bệnh có thể trực tiếp đến Khoa Nội hô hấp, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được hỗ trợ.
Với các bác sĩ đầu ngành giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn cùng hệ thống máy chụp X-quang, CT, hệ thống xét nghiệm hiện đại,… Bệnh viện Tâm Anh đang là nơi tin tưởng hàng đầu của bệnh nhân đến thăm khám các vấn đề hô hấp.
Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bệnh viêm phế quản phổi là một bệnh hô hấp phổ biến, có thể dẫn đến biến chứng nặng gây tử vong. Dù bị viêm phế quản phổi nặng hay nhẹ thì người bệnh cũng nên đến cơ sở y tế để được thăm khám, tránh trường hợp chủ quan khiến bệnh diễn biến theo hướng xấu.