Viêm phế quản mạn tính sống được bao lâu? Cần làm gì để khỏe?

“Viêm phế quản mạn tính sống được bao lâu?” là thắc mắc của nhiều người bệnh và thân nhân. Tuổi thọ trung bình của người bệnh tùy thuộc vào mức độ bệnh, phương pháp điều trị. Vậy hãy cùng BVĐK Tâm Anh tìm hiểu về tiên lượng sống và các yếu tố ảnh hưởng tại bài viết sau.

Viêm phế quản mạn tính sống được bao lâu?

Viêm phế quản mãn tính (Chronic Bronchitis) là bệnh lý hô hấp mạn tính thường gặp, biểu hiện bởi tình trạng viêm kéo dài của các ống phế quản kèm tăng tiết đờm. Người bệnh thường bị ho dai dẳng, khạc đờm, cảm giác mệt mỏi, nặng ngực và khó thở, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và công việc hằng ngày. (1)

Để được chẩn đoán là viêm phế quản mạn tính, tình trạng ho có đờm thường kéo dài ít nhất 3 tháng trong 2 năm liên tiếp. Bệnh không khỏi dứt điểm mà có xu hướng nặng dần theo thời gian, có thể dẫn đến tổn thương phổi vĩnh viễn. Viêm phế quản mạn tính là một dạng của COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính).

Chưa có con số chính xác tuyệt đối về tuổi thọ trung bình của người viêm phế quản mạn tính, tiên lượng sống thường được đánh giá dựa trên các giai đoạn của COPD. Một nghiên cứu của “Healthline” năm 2021 cho thấy người mắc viêm phế quản mãn tính có tuổi thọ trung bình ngắn hơn khoảng 6 năm so với người không mắc bệnh. (2)

Tuổi thọ người bệnh có xu hướng giảm dần theo từng giai đoạn từ nhẹ đến rất nặng, được phân loại theo hệ thống GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease – Sáng kiến toàn cầu về bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính). Hệ thống này dựa trên lượng không khí người bệnh có thể thổi mạnh ra trong vòng 1 giây vào một thiết bị gọi là spirometer, còn gọi là kiểm tra thể tích thở ra gắng sức trong 1 giây (FEV1).

• Giai đoạn nhẹ (GOLD 1): FEV1 ≥ 80% trị số lý thuyết sau test hồi phục phế quản (tức là so sánh với giá trị FEV1 ở một người cùng độ tuổi nhưng không mắc bệnh phổi). Ở giai đoạn 1 nếu có biện pháp can thiệp sớm, tuổi thọ của người bệnh không bị ảnh hưởng đáng kể hoặc có thể tương đương với tuổi thọ trung bình của dân số chung.
• Giai đoạn vừa (GOLD 2): FEV1 từ 50% – 79% so với trị số lý thuyết sau test hồi phục phế quản. Tuổi thọ trung bình của người bệnh ở giai đoạn 2 có thể ngắn hơn khoảng 3 năm so với người cùng độ tuổi nhưng không mắc bệnh.
• Giai đoạn nặng (GOLD 3): FEV1 từ 30% – 49% trị số lý thuyết sau khi test hồi phục phế quản. Tuổi thọ của người bệnh ở giai đoạn 3 có thể ngắn hơn 6-9 năm so với mức trung bình. Khoảng 70% người bị COPD nặng sống sót sau 5 năm phát hiện bệnh.
• Giai đoạn rất nặng (GOLD 4/Giai đoạn cuối): FEV1 < 30% trị số lý thuyết. Đây là giai đoạn nghiêm trọng nhất, tiên lượng sống thường rất xấu. Các chuyên gia ước tính người bệnh giai đoạn cuối có tuổi thọ ngắn hơn khoảng 8-9 năm so với người không mắc bệnh.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), COPD là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ tư trên toàn thế giới, gây ra 3,5 triệu ca tử vong vào năm 2021, chiếm khoảng 5% tổng số ca tử vong trên toàn cầu.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ người bệnh viêm phế quản mạn tính

Tiên lượng sống của người bệnh viêm phế quản mãn tính chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, gồm:

• Giai đoạn bệnh: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Nếu bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, chức năng phổi còn có khả năng bảo tồn, người bệnh có thể sống thêm hàng chục năm nữa dưới sự theo dõi và điều trị phù hợp từ bác sĩ.
• Thói quen hút thuốc lá: Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh viêm phế quản mãn tính và COPD. Một nghiên cứu cho thấy những người chưa từng hút thuốc, nhưng bị COPD chỉ giảm tuổi thọ đi khoảng 1 năm. Còn đối với trường hợp mắc COPD nhưng vẫn đang hút hoặc đã từng hút, tuổi thọ trung bình sẽ giảm nhiều hơn đáng kể.
• Thể trạng và bệnh lý nền: Người viêm phế quản mạn tính mắc các bệnh lý nền như tim mạch, tiểu đường, suy thận, ung thư… hoặc sức đề kháng yếu thường có tiên lượng sống thấp hơn so với người trẻ tuổi có sức khỏe tốt.
• Tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt viêm phổi cấp tính (exacerbations): Các đợt cấp tính xảy ra thường xuyên sẽ làm suy giảm chức năng phổi nhanh và người bệnh có thể cần nhập viện. Tỷ lệ tử vong khi người bệnh được đưa vào phòng hồi sức cấp cứu do COPD là 24%, con số này có thể tăng gấp đôi nếu người bệnh > 65 tuổi.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: Việc tuân thủ phác đồ điều trị, dùng thuốc đều đặn, áp dụng các biện pháp chăm sóc sức khỏe tại nhà là điều quan trọng để kiểm soát bệnh viêm phổi mãn tính, hạn chế biến chứng và cải thiện tiên lượng sống của người bệnh. (3)

Cách kéo dài tuổi thọ người bệnh viêm phế quản mạn tính

Hiện chưa có loại thuốc nào chữa khỏi hoàn toàn bệnh viêm phế quản mạn tính, nhưng người bệnh điều trị tích cực và thực hiện nhiều thay đổi trong lối sống để làm chậm tiến triển của bệnh và kéo dài tuổi thọ. Cụ thể, người bệnh nên:

• Điều trị và tái khám theo chỉ định.
• Không hút thuốc hoặc ngừng hút thuốc càng sớm càng tốt, đồng thời tránh tiếp xúc với khói thuốc.
• Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại, ô nhiễm không khí và các chất kích ứng đường hô hấp.
• Tập thể dục thường xuyên để tăng cường chức năng hô hấp.
• Kiểm soát cân nặng ở mức hợp lý nhằm giảm áp lực cho phổi và tim.
• Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin như COVID-19, cúm mùa, viêm phổi dưới sự tư vấn của bác sĩ để phòng tránh các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, làm tình trạng viêm phế quản mãn tính tiến triển nặng hơn.
• Kiểm soát tốt bệnh hen suyễn hoặc các bệnh lý khác ảnh hưởng đến khả năng hô hấp để ngăn ngừa tổn thương phổi lâu dài.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ để khám và điều trị?

Người bị viêm phế quản mãn tính hoặc nghi ngờ mắc bệnh nên chủ động đi khám bác sĩ chuyên khoa Hô hấp để được tư vấn và điều trị sớm. Cụ thể, mỗi người nên đến cơ sở y tế để được thăm khám khi có một hoặc nhiều triệu chứng sau:

• Ho kéo dài hơn 3 tuần hoặc tình trạng ho tái đi tái lại nhiều lần.
• Thường xuyên khó thở hoặc thở khò khè, cảm thấy mệt cả khi hoạt động nhẹ.
• Không đi bộ xa được như trước, khó thở hơn vào ban đêm, hoặc phải sử dụng thuốc điều trị/thuốc hít thường xuyên.
• Sốt cao từ 39,4°C (103°F) trở lên hoặc sốt kéo dài quá 5 ngày không thuyên giảm.
• Ho ra máu hoặc khạc ra đờm có màu sắc bất thường, có lẫn máu dù chỉ một ít, cũng cần được kiểm tra ngay

Các câu hỏi thường gặp

1. Viêm phế quản mãn tính có chữa khỏi được không?

Viêm phế quản mạn tính rất khó chữa khỏi hoàn toàn do tổn thương mạn tính ở đường thở không thể hồi phục. Các phương pháp điều trị chủ yếu bao gồm sử dụng thuốc giãn phế quản, thuốc corticosteroid dạng hít để giảm viêm, thuốc long đờm,… kết hợp với các biện pháp không dùng thuốc như tập thở, phục hồi chức năng phổi, hỗ trợ dinh dưỡng. Mục tiêu là giảm nhẹ triệu chứng, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Xem thêm: Bệnh viêm phế quản mạn tính có chữa được không?

2. Người bị viêm phế quản mãn tính có thể làm việc, vận động bình thường không?

Người bị viêm phế quản mãn tính vẫn có thể sinh hoạt là làm việc gần như bình thường nếu bệnh được kiểm soát tốt. Tuy nhiên, trong những đợt bệnh cấp hoặc giai đoạn nặng, người bệnh có thể bị hạn chế hoạt động hơn bình thường. Nếu trong trường hợp bắt buộc phải làm những công việc gắng sức, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn và cho lời khuyên phù hợp.

Bài viết đã cung cấp một số thông tin giúp trả lời cho câu hỏi “viêm phế quản mạn tính sống được bao lâu?” mà người dân quan tâm. Đây là căn bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn bằng thuốc, nhưng người bệnh vẫn có thể sống khỏe, kéo dài tuổi thọ gần như bình thường bằng cách tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, thăm khám định kỳ, tập thể dục thường xuyên, ngừng hút thuốc, kiểm soát cân nặng và tiêm phòng vắc xin  phù hợp.