Viêm màng bồ đào trước cấp tính hay còn gọi là viêm mống mắt, là tình trạng hiếm gặp gây viêm bên trong một phần của mắt. Tình trạng này có thể nghiêm trọng, dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Chẩn đoán và điều trị sớm rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ thị lực của bạn. Vậy nguyên nhân gây ra viêm màng bồ đào trước là gì và cần điều trị như thế nào? Thạc sĩ bác sĩ Phạm Huy Vũ Tùng, Trung tâm Mắt Công nghệ cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ giải thích chi tiết qua bài viết dưới đây.
Viêm màng bồ đào trước là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở phần trước của màng bồ đào, bao gồm mống mắt và thể mi. Đây là loại viêm màng bồ đào phổ biến nhất và thường được gọi là viêm mống mắt. Bệnh có thể diễn tiến nhanh chóng và gây ra các triệu chứng cấp tính. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể tái phát nhiều lần hoặc trở thành mạn tính (kéo dài).
Màng bồ đào là lớp mô giàu mạch máu, đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng mắt. Tình trạng viêm nhiễm tại màng bồ đào có thể gây tổn thương các cấu trúc quan trọng của mắt, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm cả mất thị lực vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
Viêm màng bồ đào trước có thể phát sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong nhiều trường hợp, bệnh được xác định là vô căn. Tuy nhiên bệnh được xác định có thể liên quan đến các yếu tố sau [1]:
Viêm màng bồ đào trước do nhiễm trùng thường có xu hướng chỉ ảnh hưởng đến 1 mắt tại 1 thời điểm và ở những người có hệ miễn dịch kém. Dưới đây là một số loại tác nhân gây bệnh:
Đôi khi viêm màng bồ đào là do các bệnh tự miễn gây ra như [2]:
Chấn thương mắt có thể làm tổn thương các cơ và mạch máu của màng bồ đào. Khi mắt bị thương, hệ thống miễn dịch sẽ kích hoạt phản ứng viêm như một phần của quá trình phục hồi. Chính vì vậy, phẫu thuật mắt cũng có thể trở thành nguyên nhân gây viêm màng bồ đào.
Ngay cả những thay đổi nhỏ trong cấu trúc của mắt (bao gồm cả những biến đổi do viêm) cũng đủ để gây ra các triệu chứng của viêm màng bồ đào. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí và mức độ tổn thương.
Một điều đáng chú ý, ước tính có 30% đến 50% trường hợp viêm màng bồ đào trước xảy ra do các yếu tố chưa xác định. Trong những tình huống này, mặc dù đã tiến hành thăm khám và các xét nghiệm cần thiết, nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng viêm vẫn chưa được làm rõ. Các trường hợp này thường được gọi là viêm màng bồ đào vô căn.
Các triệu chứng của bệnh viêm màng bồ đào trước thường khởi phát đột ngột và các triệu chứng này bao gồm:
Nếu không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách, viêm màng bồ đào trước có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lâu dài đến thị lực, bao gồm:
Do đó, việc phát hiện sớm các triệu chứng và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ nhãn khoa là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm này.
Để chẩn đoán viêm màng bồ đào trước, bác sĩ nhãn khoa sẽ bắt đầu bằng cách hỏi chi tiết về các triệu chứng bạn đang gặp phải. Họ cũng sẽ khai thác tiền sử bệnh của bạn, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng hoặc chấn thương mắt gần đây. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám mắt trực tiếp và có thể sử dụng một số xét nghiệm chuyên biệt để phát hiện các dấu hiệu của tình trạng viêm.
Bác sĩ nhãn khoa cũng có thể sử dụng phương pháp đo nhãn áp để đo áp suất bên trong mắt và chụp cắt lớp quang học (OCT) để kiểm tra những thay đổi ở các lớp cấu trúc phía sau mắt.
Tùy thuộc vào các triệu chứng cụ thể và nguyên nhân nghi ngờ, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác, bao gồm:
Mục tiêu chính của điều trị viêm màng bồ đào trước cấp tính là giảm viêm, kiểm soát các triệu chứng đau và khó chịu, ngăn ngừa các biến chứng và điều trị nguyên nhân gây bệnh (nếu xác định được). Dưới đây là các biện pháp điều trị bệnh [3]:
Các phương pháp điều trị tại chỗ có thể kể đến như:
Các loại corticoid nhỏ mắt như prednisolone acetate 1% hoặc fluorometholone thường là lựa chọn hàng đầu để giảm viêm tại mắt. Nhìn chung, việc điều trị viêm màng bồ đào trước bằng steroid nhỏ mắt nên bắt đầu với liều cao để nhanh chóng kiểm soát tình trạng viêm, sau đó giảm dần liều lượng dựa trên sự cải thiện lâm sàng của người bệnh:
Trong điều trị viêm màng bồ đào, các loại thuốc giãn đồng tử như atropine 1% hoặc cyclopentolate, thường được sử dụng để làm giảm các triệu chứng khó chịu như đau nhức và sợ ánh sáng. Những loại thuốc này hoạt động bằng cách làm giảm co thắt cơ mi và cơ vòng đồng tử. Ngoài ra, chúng còn có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa hoặc phá vỡ tình trạng dính mống mắt vào thủy tinh thể. Việc lựa chọn loại thuốc và tần suất sử dụng sẽ được điều chỉnh tùy theo mức độ nghiêm trọng và diễn tiến của tình trạng viêm.
Trong những trường hợp viêm màng bồ đào trước diễn tiến nặng, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng các thuốc tác động toàn thân để kiểm soát tình trạng viêm một cách hiệu quả hơn. Các thuốc này thường có tác dụng mạnh mẽ hơn nhưng cũng đi kèm với những tác dụng phụ tiềm ẩn cần được theo dõi chặt chẽ.
Trong các trường hợp viêm ảnh hưởng đến cả 2 mắt hoặc có liên quan đến các bệnh toàn thân khác, việc sử dụng steroid đường uống có thể cần thiết. Ngoài ra có thể cân nhắc sử dụng methylprednisolone tiêm tĩnh mạch với liều thường là 1gr mỗi ngày trong 3 ngày để chống viêm mạnh mẽ.
Đây là một phần quan trọng của quá trình điều trị, đặc biệt khi nguyên nhân gây viêm màng bồ đào trước được xác định:
Việc phòng ngừa hoàn toàn viêm màng bồ đào trước cấp tính có thể không phải lúc nào cũng khả thi, đặc biệt là đối với các trường hợp vô căn. Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp sau đây có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc tái phát bệnh, dựa trên các nguyên nhân tiềm ẩn:
Việc tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị và kiểm soát tốt các bệnh nền như viêm cột sống dính khớp, viêm khớp phản ứng, lupus ban đỏ hệ thống, bệnh Behçet có thể giúp giảm nguy cơ viêm màng bồ đào liên quan. Điều này bao gồm việc sử dụng thuốc theo chỉ định, tái khám định kỳ và thông báo cho bác sĩ nhãn khoa về tình trạng bệnh tự miễn của bạn.
Luôn đeo kính bảo hộ chuyên dụng khi tham gia lao động, chơi thể thao, hoặc làm việc trong môi trường có nguy cơ gây chấn thương mắt, tiếp xúc với hóa chất hoặc nhiều bụi kim loại. Tuyệt đối không tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nhỏ mắt nào, đặc biệt là các loại chứa corticoid, mà không có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa mắt.
Khám mắt thường xuyên để phát hiện sớm các vấn đề về mắt. Tần suất khám mắt nên là ít nhất một đến hai năm một lần đối với người trưởng thành khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu bạn mắc các bệnh nền như tiểu đường, tăng huyết áp, hoặc các bệnh về mắt khác cần theo dõi sát sao hơn, bác sĩ nhãn khoa có thể khuyến nghị bạn khám mắt với tần suất thường xuyên hơn.
Do đó, việc thăm khám mắt định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín hàng năm, đặc biệt khi bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường ở mắt là vô cùng quan trọng. Trung tâm Mắt Công nghệ cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ khám và điều trị các vấn đề về mắt đáng tin cậy.
Viêm màng bồ đào trước cấp tính thường có thể điều trị hiệu quả và phần lớn người bệnh sẽ hồi phục tốt khi được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng bệnh vẫn có thể tái phát sau khi chữa trị thành công.
Có, viêm màng bồ đào trước có thể gây mù lòa nếu không được điều trị kịp thời hoặc điều trị không đúng cách. Tình trạng viêm nhiễm kéo dài hoặc tái phát có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng gây tổn thương vĩnh viễn cho mắt.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Viêm màng bồ đào trước cấp tính thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng như mờ mắt, đau nhức và đỏ mắt, dễ gây nhầm lẫn với bệnh thông thường khác ở mắt. Tuy nhiên, với sự chủ quan hoặc việc tự ý điều trị có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như suy giảm thị lực vĩnh viễn. Do đó, việc trang bị kiến thức từ nguyên nhân đến dấu hiệu cảnh bảo và chủ động tìm đến bác sĩ nhãn khoa là những yếu tố then chốt để đảm bảo điều trị hiệu quả và bảo vệ đôi mắt sáng khỏe.
