Viêm cơ thể vùi (IBM): Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Viêm cơ thể vùi thuộc nhóm bệnh lý viêm cơ tự miễn, có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng, gây ảnh hưởng đến chức năng các cơ của người bệnh. Vậy đâu là nguyên nhân gây nên bệnh viêm cơ thể vùi?

Viêm cơ thể vùi là gì?

Viêm cơ thể vùi (hay còn gọi là Inclusion Body Myositis – IBM) là một dạng viêm cơ hiếm gặp, thường xảy ra ở bàn tay, cẳng tay, đùi và cẳng chân. Hiện chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây nên bệnh lý này. Tuy nhiên, người ta cho rằng bệnh viêm cơ thể vùi có thể đến từ rối loạn hệ miễn dịch, khiến cơ thể tự tấn công các mô cơ, dẫn đến tình trạng yếu và viêm cơ. (1)

Triệu chứng khi bị viêm cơ thể vùi

Viêm cơ thể vùi thường tiến triển từ từ, tác động tới các cơ của người bệnh trong thời gian dài, gây nên một số triệu chứng như: (2)

• Sốt: Khi cơ thể xuất hiện tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng, người bệnh rất dễ bị các tác nhân gây hại xâm nhập, gây nóng sốt với các biểu hiện như nhiệt độ cơ thể tăng cao, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, mất nước…
• Đau cơ: Người bệnh có thể cảm nhận được các cơn đau cơ vùng bị viêm và hầu hết cơn đau cơ thường kèm theo căng cơ, nóng sốt…
• Yếu cơ: Viêm khiến các cơ bị giảm sức mạnh, đặc biệt là cơ tứ chi. Điều này khiến người bệnh cảm thấy yếu đuối mệt mỏi, không đủ lực để thực hiện một số hoạt động nhất định. Ngoài ra, đây còn là triệu chứng không điển hình của nhiều bệnh lý, đặc biệt là những bệnh liên quan đến viêm.
• Đau đầu: Đây không phải là triệu chứng đặc trưng của viêm cơ thể vùi. Tuy nhiên, khi bệnh lý này tác động tới các cơ quan khác trên cơ thể, gây nóng sốt, mệt mỏi, có thể ảnh hưởng tới hệ thần kinh và dẫn đến các cơn đau nhức đầu.
• Buồn nôn, nôn: Tình trạng này có thể đến từ việc đau cơ, căng thẳng hoặc các vấn đề khác của hệ tiêu hóa.
• Tiêu chảy: Triệu chứng này thường ít xuất hiện, người bệnh có thể bị tiêu chảy do tác dụng phụ của liệu pháp điều trị do cơ thể chưa thích nghi, dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
• Phát ban: Vùng da có cơ bị viêm có thể xuất hiện tình trạng phát ban tạo nên các nốt ban đỏ, gây ngứa ngáy khó chịu.
• Vết loét trên da: Một số người bệnh có thể gặp tình trạng kích ứng thuốc hoặc phản ứng của cơ thể gây viêm loét vùng da bị viêm cơ.
• Khó nuốt: Đây là một trong những triệu chứng của viêm cơ thể vùi do các cơ vùng thực quản và cổ bị yếu, khiến việc nuốt thức ăn, uống nước, thậm chí là nuốt nước bọt trở nên khó khăn hơn.

Phân loại viêm cơ thể vùi

Tùy vào triệu chứng, vị trí, nguyên nhân gây bệnh mà bệnh lý này được chia thành 2 dạng chính dưới đây: (3)

1. Viêm cơ thể vùi loại 1 (Sporadic inclusion body myositis, s-IBM)

Hay còn gọi là viêm cơ thể vùi lẻ tẻ, là một dạng rối loạn cơ tiến triển thường xuất hiện ở người lớn tuổi. Đây là bệnh tự miễn chưa rõ nguyên nhân, tuy nhiên giống như các bệnh tự miễn khác, bệnh viêm cơ thể vùi lẻ tẻ có thể đến từ yếu tố di truyền, miễn dịch và môi trường.

Tùy vào tình trạng bệnh mà phân loại này có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau. Trong hầu hết các trường hợp đều có biểu hiện yếu và thoái hóa tiến triển các cơ, thường bắt đầu từ tay hoặc chân. Bệnh lý này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến tàn tật.

2. Viêm cơ thể vùi loại 2 (Hereditary inclusion body myopathy, h-IBM)

Hay còn gọi là viêm cơ thể vùi di truyền, là một dạng di truyền hiếm gặp, thường gặp ở những người lớn tuổi. Bệnh lý này gây nên tình trạng suy giảm chức năng tứ chi, khiến tay chân người bệnh yếu dần. Triệu chứng chính bao gồm: Yếu cơ, đi lại khó khăn, khó giữ thăng bằng… Nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng này là do sự tích tụ bất thường của các protein trong cơ bắp, dẫn đến tổn thương và chết các tế bào cơ.

Nguyên nhân bị viêm cơ thể vùi

Hiện chưa có kết luận chính xác về nguyên nhân gây nên bệnh lý này. Tuy nhiên, viêm cơ thể vùi được cho là liên quan đến việc hệ thống miễn dịch tự tấn công các tế bào cơ, dẫn đến sự tích tụ protein bất thường trong cơ và tạo thành các thể vùi. Ngoài ra, bệnh lý này có thể đến từ yếu tố di truyền, do đột biến gen GNE, một mã gen nằm trên nhiễm sắc thể số 9, đóng vai trò cung cấp hướng dẫn tạo enzyme có mặt trong rất nhiều tế bào và mô cơ.

Biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải khi bị viêm cơ thể vùi

Viêm cơ thể vùi tiến triển chậm khiến người bệnh khó nhận biết trong thời gian đầu. Tuy nhiên, bệnh lý này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng sau:

• Suy yếu cơ

IBM thường dẫn đến suy yếu cơ, bắt đầu từ các cơ ở cổ tay và ngón tay, các cơ ở cẳng chân, đùi. Điều này khiến người bệnh gặp khó khăn, thậm chí là mất tự chủ trong việc đứng lên, đi lại và thực hiện các hoạt động yêu cầu sử dụng cơ bắp.

• Khó nuốt (dysphagia)

Đây là biến chứng thường gặp của viêm cơ thể vùi do ảnh hưởng của các cơ tham gia vào quá trình nuốt khiến người bệnh gặp khó khăn khi nuốt thức ăn, uống nước, nốt nước bọt. Tình trạng này nếu không được xử lý kịp thời có thể gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể như suy nhược, sụt cân, chán ăn…

• Suy hô hấp

Viêm cơ khiến các cơ liên sườn hoặc cơ hoành hô hấp bị tổn thương, lâu dần dẫn đến suy hô hấp với các dấu hiệu như thở gấp, khó thở, ho có đờm, da và niêm mạc có màu xanh tím, bồn chồn, lo lắng…

• Rối loạn nhịp tim

Người bệnh có thể gặp các vấn đề về tim mạch nếu không phát hiện và điều trị kịp thời viêm cơ thể vùi. Mặc dù không thường gặp nhưng sự yếu cơ tổng quát có thể ảnh hưởng đến chức năng tim, dẫn đến rối loạn nhịp tim.

• Tụt huyết áp

Các cơ liên quan đến hệ tuần hoàn bị suy yếu có thể dẫn đến tình trạng tụt huyết áp bất thường, gây nên các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, giảm tập trung… ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày của người bệnh.

Bị viêm cơ thể vùi khi nào cần gặp bác sĩ?

Để được chẩn đoán và điều trị sớm, bạn cần gặp bác sĩ khi:

• Cảm thấy yếu các vùng cơ trên cơ thể như tay, chân, đùi…
• Đi lại khó khăn, đặc biệt là khi lên xuống cầu thang hoặc chạy nhảy
• Cảm giác khó chịu khi nuốt thức ăn
• Cơ thể mệt mỏi kéo dài kèm theo tình trạng đau cứng cơ
• Phát ban, đau ngứa da bất thường

Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm cơ thể vùi

Thông thường, IBM cần thực hiện nhiều bước kiểm tra để đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác nhất, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán viêm cơ thể vùi.

• Thăm hỏi, khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng sơ bộ thông qua nghe, nhìn, sờ, gõ, khai thác thông tin bệnh sử, tuổi, môi trường sống, nghề nghiệp, thói quen sinh hoạt, dinh dưỡng… Từ đó xác định tình trạng ban đầu và chỉ định thực hiện các phương pháp cận lâm sàng khác để đưa ra chẩn đoán chính xác.

• Xét nghiệm máu

Phương pháp này được dùng để tìm kháng thể hoặc enzyme cơ bắp như creatine kinase và một số yếu tố gây viêm khác.

• Sinh thiết cơ

Bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu mô từ phần cơ bị viêm và quan sát dưới kính hiển vi. Sinh thiết cơ giúp xác định sự hiện diện của các thể vùi trong cơ bắp. Xét nghiệm này có thể cung cấp các thông tin quan trọng về tình trạng tổn thương mô cơ, giúp bác sĩ có những chẩn đoán hiệu quả hơn.

• Điện cơ đồ (EMG)

Đây là một kỹ thuật thăm dò thần kinh giúp kiểm tra các phản ứng điện của các dây thần kinh và cơ. EMG giúp bác sĩ xác định liệu các triệu chứng của người bệnh là đến từ tổn thương cơ hay các bệnh lý về thần kinh.

• Xét nghiệm di truyền

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm di truyền nhằm phát hiện đột biến gen GNE.

• Chẩn đoán hình ảnh

Bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc siêu âm nhằm quan sát cấu trúc bên trong vùng cơ bị tổn thương thông qua hình ảnh thu được, từ đó hỗ trợ đưa ra kết quả chính xác về vị trí, kích thước, giai đoạn, mức độ nguy hiểm…

Cách điều trị viêm cơ thể vùi

Dưới đây là một số phương pháp điều trị thường được áp dụng:

Bác sĩ có thể kê các đơn thuốc dạng uống, dạng tiêm hoặc dạng bôi giúp ngăn ngừa, ức chế sự hình thành và phát triển của các tác nhân gây bệnh, từ đó cải thiện triệu chứng của viêm cơ thể vùi. Tuy nhiên đáp ứng điều trị sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bệnh này thường có tiên lượng không tốt.

Một số bài tập vật lý trị liệu có thể tác động tích cực đến cơ, giúp cải thiện sức mạnh cũng như sự linh hoạt của các cơ.

Lọc huyết tương cũng có thể được bác sĩ chỉ định nhằm loại bỏ các kháng thể gây bệnh ra khỏi cơ thể.

Ngoài ra, người bệnh có thể hình thành thói quen sinh hoạt khoa học và chế độ dinh dưỡng phù hợp nhằm cải thiện bệnh lý như:

• Xây dựng và duy trì chế độ tập luyện phù hợp theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Tập thói quen ngủ sớm và ngủ đủ giấc để cơ bắp có thời gian nghỉ ngơi, phục hồi sau một ngày dài hoạt động.
• Chủ động theo dõi tình trạng sức khỏe và thông báo với bác sĩ chuyên khoa ngay khi xuất hiện các triệu chứng bất thường liên quan đến viêm cơ thể vùi.
• Tham vấn bác sĩ chuyên khoa về các phương pháp hỗ trợ điều trị phù hợp với từng giai đoạn bệnh.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn về sức khỏe, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp qua:

Viêm cơ thể vùi nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Do đó, ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đến các bệnh viện lớn để được can thiệp nhanh chóng.