Ung thư tuyến giáp: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán, biến chứng

Ung thư tuyến giáp, bướu cổ nhiều khả năng gặp ở người có tiền sử gia đình bị bệnh hoặc tiếp xúc bức xạ,… dễ mắc bệnh này, có thể cần phẫu thuật cắt tuyến giáp để điều trị.

Tuyến giáp là một tuyến nằm vùng cổ trước, phía trước khí quản, bao gồm hai thùy và eo (tạo thành hình con bướm). Tuyến giáp tạo ra các hormone giúp điều chỉnh sự trao đổi chất của cơ thể. Nếu tuyến giáp sản xuất quá nhiều hoặc sản xuất quá ít hormone đều có thể dẫn đến các vấn đề bệnh lý. Những trạng thái này được gọi là cường giáp và suy giáp, tương ứng.

Theo TS.BS Trần Hải Bình – Phó trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, bệnh có thể chữa khỏi nếu phát hiện và có phương pháp điều trị hiệu quả ở giai đoạn sớm. Do vậy việc hiểu rõ về bệnh, biết cách phòng ngừa, nhận biết sớm sẽ giúp ích rất nhiều cho chúng ta trong việc thoát khỏi loại ung thư này.

Ung thư tuyến giáp là gì?

Ung thư tuyến giáp (thyroid cancer) là một căn bệnh trong đó các tế bào ác tính (ung thư) hình thành từ các tế bào của tuyến giáp. Đây là một loại ung thư phổ biến, có xu hướng phát triển khi độ tuổi càng cao, nguy cơ ở nữ giới cao hơn nam giới.

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết quan trọng nằm ở vùng cổ trước, trước khí quản. Nó bao gồm 2 thùy hình cánh bướm và một eo kết nối chúng. Tuyến giáp hấp thu iốt để tổng hợp và tiết ra các hormone tuyến giáp tham gia vào trao đổi chất cơ bản của cơ thể, tác động tới nhịp tim, hoạt động của các cơ quan,…

Nếu tuyến giáp sản xuất quá nhiều hoặc sản xuất quá ít hormone đều có thể dẫn đến các vấn đề bệnh lý. Những trạng thái này được gọi là cường giáp và suy giáp tương ứng.

Càng ngày số lượng người mắc bệnh này càng tăng. Bệnh thường có hai loại chính: Thể biệt hóa (thể nhú, thể nang, chiếm khoảng 90%) và loại khác (thể tủy, thể không biệt hóa khoảng 10%). Đối với thể biệt hóa có thể chữa khỏi hoàn toàn. (1)

Mời bạn xem thêm video về bệnh:

Phân loại ung thư tuyến giáp

Bệnh được chia thành hai nhóm: Thể biệt hóa và thể không biệt hóa.

Nhóm ung thư giáp thể biệt hóa chiếm khoảng 90%, nhóm này tiến triển chậm, tiên lượng tốt, bao gồm:

• Ung thư biểu mô tuyến giáp nhú.
• Ung thư biểu mô tuyến giáp thể nang.
• Ung thư biểu mô tuyến giáp loại kết hợp thể nhú và nang.

Nhóm ung thư giáp thể không biệt hóa chiếm khoảng 10%, nhóm này tiến triển nhanh, nhanh di căn, bao gồm:

• Ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy.
• Ung thư biểu mô tuyến giáp thể không biệt hóa.

>>>Xem thêm: 4 giai đoạn ung thư tuyến giáp: Cách đánh giá và chẩn đoán chi tiết.

Triệu chứng ung thư giáp

Theo bác sĩ Trần Hải Bình, ở giai đoạn đầu có thể không gây ra bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào, thường người bệnh tình cờ phát hiện ra khi siêu âm khám sức khỏe kiểm tra hoặc khám bệnh khác vô tình thấy. Chỉ khi khối u to lên, có thể nhìn hoặc sờ thấy, thì người bệnh đi khám. Ngoài ra khi khối u to, xâm lấn, có thể bộc lộ các triệu chứng như:

• Khó thở;
• Khó hoặc đau khi nuốt;
• Khàn giọng hoặc thay đổi giọng nói;
• Sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Mệt mỏi;
• Sưng không đau ở phía trước cổ.

Nguyên nhân dẫn đến k tuyến giáp

Nguyên nhân của bệnh thường không rõ. Tuy nhiên, sự kết hợp của các điều kiện di truyền và các yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng phát triển tình trạng này. Một số yếu tố nguy cơ ở một số vùng nhất định khiến số trường hợp mắc bệnh ở một số quốc gia nhiều hơn những quốc gia khác. (2)

Các nguyên nhân khách quan có thể gồm:

• Lượng iốt quá cao hoặc quá thấp.
• Tiếp xúc với bức xạ ion hóa.

Các nguyên nhân khác có thể bao gồm:

• Tuổi tác: Tuổi càng cao thì thì nguy cơ mắc bệnh càng cao hơn. Độ tuổi hay mắc từ 25-65 tuổi. Các yếu tố tuổi tác, giới tính cũng quy định rất nhiều việc người mắc bệnh hay không.
• Thừa cân, béo phì: Người thừa cân có nhiều khả năng phát triển cao hơn người bình thường.

Ngoài ra, những yếu tố nguy cơ sau cũng góp phần gây bệnh bao gồm:

• Nữ giới: Bệnh này xảy ra ở phụ nữ thường xuyên hơn ở nam giới, với tỷ lệ xấp xỉ 3:1.
• Người châu Á.
• Người thường xuyên tiếp xúc với tia bức xạ.
• Tiền sử gia đình đã từng bị bệnh này, bướu cổ hoặc bệnh tuyến giáp khác.
• Một số điều kiện di truyền, chẳng hạn như ung thư giáp thể tủy.

Các biến chứng của ung thư tuyến giáp

Đây là một bệnh có thể gây nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đặc biệt là khi bệnh đã di căn sang các cơ quan khác trong cơ thể. Bệnh cũng có thể gây ra các biến chứng do sự chèn ép và/hoặc xâm nhập vào các mô xung quanh. Nó cũng có thể di căn đến phổi và xương.

Bên cạnh đó, việc điều trị bằng phẫu thuật cũng có thể gây ra các biến chứng. Điều này một phần là do việc giải phẫu cổ có thể gây ra sự thay đổi.

Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm:

• Suy giáp.
• Chứng khó nuốt do tổn thương dây thần kinh thanh quản trên.
• Liệt dây thanh do tổn thương dây thần kinh thanh quản tái phát.
• Suy tuyến cận giáp do cắt bỏ tuyến cận giáp.

Dùng thuốc phóng xạ có thể có những hậu quả sau:

• Viêm tuyến giáp do bức xạ và nhiễm độc giáp thoáng qua ở những bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật cắt tiểu thùy đơn giản.
• Buồn nôn, nôn, chán ăn và đau đầu (không phổ biến).
• Xơ phổi ở những bệnh nhân có di căn phổi lớn.
• Phù não ở bệnh nhân di căn não.
• Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, thiểu sản huyết thoáng qua hoặc kinh nguyệt không đều.
• Tăng nhẹ nguy cơ mắc bệnh bạch cầu hoặc ung thư biểu mô vú và bàng quang.
• Biến chứng nghiêm trọng nhất là di căn và tử vong. Các vị trí di căn thường xuyên nhất là phổi và xương, sau đó là não và gan. Khối u cũng có thể di căn đến các vị trí khác trên cơ thể.

>>>Xem thêm: Ung thư tuyến giáp có sinh con được không?

Chẩn đoán k tuyến giáp

Các phương pháp chẩn đoán thường bao gồm:

1. chẩn đoán lâm sàng

Bác sĩ có thể kiểm tra thăm khám vùng cổ: tuyến giáp, hạch cổ, hỏi tiền sử bệnh tật của người bệnh và gia đình.

2. các xét nghiệm chẩn đoán

Bác sĩ sẽ chỉ định làm các xét nghiệm chẩn đoán bao gồm: (3)

• Siêu âm tuyến giáp và hạch vùng cổ: Phát hiện, đánh giá vị trí, kích thước, tính chất, số lượng khối u tuyến giáp, hạch vùng cổ.
• Xét nghiệm tế bào học u tuyến giáp, hạch cổ dưới hướng dẫn của siêu âm (chọc hút kim nhỏ – fna): Kim được đưa qua da vào tuyến giáp để lấy một số tế bào từ khối u, từ hạch cổ. bác sĩ sẽ kiểm tra các tế bào dưới kính hiển vi để tìm tế bào ung thư.
• Chụp ct và mri vùng cổ: Đánh giá kỹ hơn mức độ xâm lấn của u tuyến giáp và hạch với các cơ quan xung quanh như phần mềm vùng cổ, khí quản, thực quản.
• Sinh thiết tức thì trong mổ: Bác sĩ sẽ cắt bỏ nhân giáp Hoặc một thùy của tuyến giáp trong quá trình phẫu thuật, làm xét nghiệm mô bệnh học ngay trong mổ để có hướng xử trí kịp thời và phù hợp.
• Chỉ điểm sinh học: Với thể biệt hoá sau mổ thì chỉ số tg sẽ dùng để đánh giá điều trị và theo dõi tái phát; với thể tuỷ thì chỉ số calcitonin và cea có vai trò trong tiên lượng và theo dõi sau điều trị.

Các phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp

Theo bác sĩ hải bình, có nhiều lựa chọn điều trị khác nhau cho thể biệt hóa và không biệt hóa. mỗi hình thức điều trị phù hợp như thế nào sẽ phụ thuộc vào giai đoạn và loại ung thư của người bệnh. Ung thư giáp thể biệt hóa hay gặp nhất với tỷ lệ khoảng 90% và có thể chữa khỏi hoàn toàn.

Các phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp bao gồm phẫu thuật, liệu pháp iốt phóng xạ (i-131), thuốc nhắm trúng đích (ức chế tyrosine kinase – tki), và liệu pháp hormone. Các phương pháp điều trị sẽ tuỳ vào giai đoạn bệnh và thể mô bệnh học….

Các phương pháp điều trị thường bao gồm: (4)

1. Phẫu thuật cắt một thuỳ tuyến giáp hoặc cắt tuyến giáp hoàn toàn

Lựa chọn phẫu thuật chỉ cắt một thuỳ tuyến giáp hoặc cắt tuyến giáp hoàn toàn, nạo vét hạch cổ phụ thuộc vào giai đoạn bệnh được đánh giá trước khi quyết định điều trị.

Bác sĩ hải bình cho biết, tại bệnh viện đa khoa tâm anh, phẫu thuật cắt thùy tuyến giáp có u trong trường hợp giai đoạn sớm, bảo tồn một bên thuỳ tuyến giáp, mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn cho người bệnh.

Với những người bệnh có khối u lớn hơn, có di căn hạch cổ thì phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp, vét hạch cổ, sau đó xem xét có thể cần điều trị thêm một liều thuốc phóng xạ iot 131. sau khi cắt bỏ tuyến giáp, người bệnh sẽ không còn hormone tuyến giáp nên sẽ được bác sĩ cho uống hormone tuyến giáp để bù cả đời.

2. Liệu pháp iốt phóng xạ i131

Liệu pháp iốt phóng xạ i131 đóng một vai trò quan trọng trong việc điều trị và kiểm soát. Phương pháp này được phối hợp với phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp để loại bỏ các tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật.

Iốt phóng xạ sẽ được các tế bào ung thư hấp thu và phát ra tia bức xạ beta tiêu diệt chúng.

3. Thuốc ức chế tyrosine kinase

Thuốc ức chế tyrosine kinase nhắm vào những con đường tín hiệu tyrosine kinase, bao gồm các gen ret, raf hoặc ras protein kinase để giúp kiểm soát sự tiến triển của bệnh. Các thuốc được sử dụng điều trị thể biệt hóa di căn và tiến triển là: sorafenib, lenvatinib,…

4. Liệu pháp hormone tuyến giáp

Người bệnh sau khi cắt bỏ tuyến giáp hoàn toàn sẽ được bác sỹ kê thuốc hormone tuyến giáp uống bù suốt đời. ngoài việc bổ sung hormon tuyến giáp cho cơ thể, thuốc hormon tuyến giáp còn có tác dụng ức chế tế bào ung thư tuyến giáp tái phát.

>>>Xem thêm:

• Ung thư tuyến giáp có di truyền không? Chuyên gia giải đáp.
• Ung thư tuyến giáp có lây không? Bệnh có thể lây qua đường nào?

Cách phòng ngừa nguy cơ k tuyến giáp

Bác sĩ Hải Bình khuyến nghị, để giảm nguy cơ mắc bệnh, mọi người nên hạn chế tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như tia bức xạ, chế độ ăn thiếu hoặc thừa iod; nên ăn uống và sinh hoạt lành mạnh và thực hành thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng một lần hoặc ít nhất mỗi năm một lần để phát hiện sớm các tình trạng bất thường.

Tốt nhất, những người từ độ tuổi 40 và những người có các yếu tố nguy cơ nên làm tầm soát ung thư.

Để giảm nguy cơ ung thư tuyến giáp, mọi người nên hạn chế tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như bức xạ, tia bức xạ,… Bên cạnh đó nên ăn uống lạnh mạnh, thường xuyên tầm soát ung thư khi để biết được tình trạng của bản thân. Bệnh có thể chữa trị được tùy thuốc và loại ung thư, độ tuổi khi phát hiện ung thư và giai đoạn bệnh nhân bắt đầu điều trị. Vì vậy, điều quan trọng nhất là tầm soát phát hiện sớm, điều trị đúng cách và kịp thời.