Ung thư gan có di truyền không? Có bị ảnh hưởng bởi gen không?

Ung thư gan có di truyền không là thắc mắc của nhiều người khi trong gia đình có thành viên từng mắc căn bệnh nguy hiểm này. Bên cạnh các nguyên nhân phổ biến như nhiễm virus viêm gan B, viêm gan C hay lạm dụng rượu bia, yếu tố di truyền cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan. Vậy di truyền đóng vai trò như thế nào trong sự hình thành bệnh? Những gen nào liên quan? Làm sao để chủ động phòng ngừa nếu có yếu tố gia đình? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc này.

Ung thư gan có di truyền không?

Ung thư gan đứng thứ hai về số ca mắc mới và đứng đầu về tỷ lệ tử vong tại Việt Nam, theo thống kê của Globocan 2022. Nhiều người thắc mắc liệu ung thư gan có di truyền không? Theo các nghiên cứu, yếu tố di truyền có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan, nhưng đây không phải là nguyên nhân chính. (1)

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society), nếu tiền sử gia đình có người mắc ung thư gan có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý này. Tuy nhiên, di truyền chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể các yếu tố nguy cơ như nhiễm virus viêm gan B, viêm gan C, xơ gan hay lạm dụng rượu bia. Bác sĩ chuyên khoa cũng lưu ý không phải ai có người thân bị ung thư gan cũng chắc chắn mắc bệnh, nhưng họ nên chủ động tầm soát và kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Một số gen di truyền liên quan đến ung thư gan

Một số đột biến gen di truyền được phát hiện có liên quan đến sự phát triển của ung thư gan. Các gen này khi bị bất thường có thể làm rối loạn chức năng kiểm soát tăng trưởng tế bào, dẫn đến hình thành khối u ác tính.

1. APC

Gen APC là một gen ức chế khối u quan trọng, tham gia vào việc điều hòa con đường tín hiệu Wnt – một cơ chế kiểm soát sự tăng trưởng và biệt hóa tế bào. Đột biến APC có thể dẫn đến sự mất kiểm soát trong tăng sinh tế bào, làm tăng nguy cơ mắc các loại ung thư, trong đó có ung thư gan, đặc biệt ở những bệnh nhân mắc hội chứng đa polyp tuyến gia đình (FAP). (2)

2. HNF1A

HNF1A (Hepatocyte Nuclear Factor 1 Alpha) là gen điều hòa chức năng của tế bào gan. Đột biến HNF1A được phát hiện có liên quan đến sự phát triển của các u tuyến gan và ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). Ngoài ra, HNF1A còn liên quan đến một số bệnh lý chuyển hóa làm tăng nguy cơ ung thư gan như đái tháo đường.

3. AXIN2

AXIN2 cũng là một thành phần của con đường tín hiệu Wnt, đóng vai trò điều hòa quá trình phân chia và biệt hóa tế bào. Đột biến AXIN2 làm rối loạn tín hiệu này, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành và tiến triển của khối u ác tính ở gan.

Ngoài ra, các nghiên cứu cũng ghi nhận một số gen khác như TP53, CTNNB1, TERT… cũng có thể liên quan đến nguy cơ ung thư gan. Lưu ý từ bác sĩ: Mặc dù có yếu tố gen, nhưng ung thư gan thường là kết quả của sự tương tác giữa gen và các yếu tố trong môi trường sống.

Nguyên nhân gây ung thư gan

Ung thư gan là kết quả của sự kết hợp giữa nhiều yếu tố nguy cơ, từ nhiễm trùng mạn tính đến thói quen sinh hoạt và các bất thường di truyền, trong đó một số nguyên nhân đã được nghiên cứu và xác định rõ ràng.

• Nhiễm virus viêm gan B (HBV) hoặc viêm gan C (HCV) mãn tính.
• Xơ gan do nhiều nguyên nhân (rượu, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu).
• Tiêu thụ rượu bia kéo dài và quá mức.
• Tiếp xúc với chất độc aflatoxin (nấm mốc trên ngũ cốc, đậu).
• Béo phì, đái tháo đường tuýp 2.
• Di truyền: Yếu tố gia đình, đột biến gen (ít phổ biến hơn).

Đối tượng nào có nguy cơ mắc ung thư gan?

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn do ảnh hưởng của yếu tố di truyền, bệnh lý nền, thói quen sinh hoạt và môi trường sống.

• Người nhiễm virus viêm gan B, C lâu năm.
• Trường hợp bị xơ gan do nhiều nguyên nhân khác nhau.
• Người có tiền sử gia đình có thành viên mắc ung thư gan.
• Người uống rượu bia kéo dài.
• Người béo phì, mắc đái tháo đường.
• Người tiếp xúc với aflatoxin trong thực phẩm.

Xét nghiệm di truyền ung thư gan

Xét nghiệm di truyền có thể giúp phát hiện các đột biến gen liên quan đến nguy cơ ung thư gan, từ đó hỗ trợ đánh giá khả năng mắc bệnh và xây dựng kế hoạch theo dõi, phòng ngừa phù hợp. Ngoài ra, xét nghiệm gen còn giúp tầm soát chủ động đối với những người có tiền sử gia đình.

Hiện nay, nhiều trung tâm y tế lớn đã triển khai xét nghiệm gen tầm soát ung thư với các panel gen chuyên biệt. Tuy nhiên, bác sĩ nhấn mạnh: không phải ai cũng cần xét nghiệm di truyền. Quyết định này nên được cân nhắc dựa trên tiền sử gia đình, yếu tố nguy cơ cá nhân và tư vấn chuyên môn.

Biện pháp phòng ngừa bệnh ung thư gan

Chủ động thay đổi lối sống, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và thăm khám ở các bệnh viện định kỳ là những cách hiệu quả nhất để phòng ngừa ung thư gan ngay từ sớm. Để giảm nguy cơ ung thư gan, chuyên gia khuyến nghị:

• Tiêm vaccine viêm gan B từ sớm.
• Tầm soát viêm gan C và điều trị nếu mắc.
• Hạn chế uống rượu bia.
• Ăn uống an toàn, tránh thực phẩm mốc.
• Duy trì cân nặng phù hợp, tránh béo phì và thường xuyên kiểm soát đái tháo đường.
• Tầm soát sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người có yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư gan.
• Xét nghiệm gen nếu có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.

Nếu gia đình có tiền sử người mắc ung thư gan hoặc nghi ngờ nguy cơ di truyền, bạn có thể đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội để được tầm soát và tư vấn chuyên sâu. Với mô hình đa chuyên khoa phối hợp gồm Ung bướu, Tiêu hóa, Chẩn đoán hình ảnh và Điện quang can thiệp… các chuyên gia sẽ đánh giá toàn diện nguy cơ, thực hiện xét nghiệm gen nếu cần thiết và xây dựng phác đồ theo dõi, điều trị cá nhân hóa. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường giúp nâng cao hiệu quả điều trị, tối ưu tiên lượng và chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Ngoài đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn trang bị hệ thống CT Somatom Force VB30, một trong những máy chụp cắt lớp vi tính tiên tiến nhất hiện nay. Máy có độ nhạy cao trong việc phát hiện các khối u có kích thước nhỏ nhờ vào độ dày lát cắt siêu mỏng chỉ 0,4mm. Công nghệ này không chỉ giúp phát hiện sớm ung thư gan, mà còn hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý khác như u hạch, viêm, sỏi và bất thường ở các cơ quan quan trọng như tim, phổi, não, mạch máu não, mạch vành, gan, tụy. Nhờ vậy, bệnh nhân sẽ nhận được kết quả chính xác và điều trị kịp thời, nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe.

Để đặt lịch khám bệnh hoặc cần tư vấn với chuyên đầu ngành tại Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh, Quý khách hàng vui lòng liên hệ:

Tóm lại, ung thư gan có di truyền không? Câu trả lời là có, nhưng tỷ lệ ảnh hưởng bởi di truyền không cao so với các yếu tố nguy cơ khác như nhiễm virus, xơ gan hay lối sống không lành mạnh. Việc nhận biết sớm các yếu tố nguy cơ, thực hiện tầm soát định kỳ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa chủ động sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt đối với những người có tiền sử gia đình. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe lá gan của bạn ngay từ hôm nay!