Khối u vùng thân não có nguy cơ gây ra biến chứng nghiêm trọng, có thể khiến người bị mất ý thức đột ngột, hôn mê, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Vậy bệnh u thân não là gì, triệu chứng ra sao và điều trị như thế nào hiệu quả?
U thân não là u phát triển tại vùng thân não – cấu trúc tiến hóa lâu đời nhất, cơ bản nhất trong não. Thân não nằm ở đáy hộp sọ, kết nối não với tủy sống, kiểm soát những chức năng cơ bản như nhịp tim, thở và những chức năng sinh học quan trọng khác.
Thân não bao gồm 3 phần: não giữa là phần trên của thân não; hành tủy, phần dưới, kết nối với tủy sống; phần cầu não nằm giữa hành tủy và não giữa.
Một số thông tin cơ bản về khối u thường gặp gồm có: (1)
Hầu hết khối u phát sinh tại thân não là u thần kinh đệm, tức là khối u phát sinh từ các tế bào thần kinh đệm – những tế bào trong não hỗ trợ và bảo vệ các tế bào thần kinh của não. U thần kinh đệm ở khu vực này thường khó chữa trị, đặc biệt là do chúng chủ yếu xảy ra trong thời thời ấu hoặc ở độ tuổi thanh thiếu niên.
Ước tính khoảng 80% khối u ở thân não là u thần kinh đệm cầu não nội tại lan tỏa (DIPG). Đây là khối u xâm lấn, tức là không có ranh giới xác định. DIPG còn được gọi là u thần kinh đệm cầu não (nằm ở phần cầu não của thân não) hoặc u thần kinh đệm thân não xâm lấn, không thể được phẫu thuật và thường được chữa trị bằng phương pháp xạ trị. Thế nhưng, một số triệu chứng của DIPG như não úng thủy (do tích tụ dịch) có thể được chữa trị thông qua phương pháp phẫu thuật (nếu cần).
U thân não có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau hoặc không gây ra triệu chứng (ban đầu), tùy vào vị trí và loại khối u. Đơn cử như những triệu chứng của u thần kinh đệm thân não có thể thay đổi nhiều và diễn ra khá nghiêm trọng khi chúng xuất hiện. Những triệu chứng phổ biến liên quan đến u thần kinh đệm thân não có thể bao gồm:
Những triệu chứng biểu hiện ở người bệnh phụ thuộc vào vị trí của khối u và loại u; thế nhưng sự chồng chéo triệu chứng giữa các loại khối u là khá phổ biến. Ví dụ, nếu u thần kinh đệm thân não nằm ở tectum của não giữa thì thường gây ra chứng não úng thủy, lần lượt dẫn đến tình trạng đau đầu, buồn nôn và nôn – các triệu chứng chính; những triệu chứng khác như yếu chân tay ít khi xảy ra. Mặt khác, u thần kinh đệm thân não xuất hiện ở tegmentum và hành não giữa thường dẫn đến chứng yếu chân tay, khiến dáng đi bất thường, khó đứng hoặc đi lại.
Mỗi người nên đi khám sức khỏe thần kinh định kỳ. Người bệnh khi gặp dấu hiệu cảnh báo u vùng thân não như đau đầu đột ngột và dữ dội, đau đầu tăng nặng (đặc biệt là vào buổi sáng ngủ dậy), yếu liệt, buồn nôn, nôn, co giật, mờ mắt, rối loạn nhận thức… nên đến cơ sở y tế uy tín thăm khám sớm.
Nguyên nhân gây u vùng thân não vẫn chưa được xác định rõ ràng. Đơn cử như với bệnh u thần kinh đệm thân não, các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy bất kỳ sự liên kết di truyền trực tiếp nào.
Mặt khác, trong bệnh cảnh u thần kinh đệm cầu não nội tại lan tỏa (DIPG), các tế bào lẽ ra phát triển bình thường thành tế bào thần kinh đệm lại phát triển bất thường thành tế bào ung thư. Tiếp đó, các tế bào ung thư phát triển ngoài tầm kiểm soát. Trẻ nhỏ có nguy cơ cao hơn bị DIPG nếu mắc hội chứng Li-Fraumeni. Mặt khác, đột biến hay sự thay đổi tế bào cũng có thể gây ra bệnh u thần kinh đệm cầu não nội tại lan tỏa.
Đột biến H3K27M – một đột biến trong protein có thể khiến tế bào thần kinh đệm trở thành tế bào ung thư. Theo các chuyên gia, DIPG dường như không liên quan đến những yếu tố nguy cơ từ môi trường như phóng xạ, khói thuốc lá…
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh. Đơn cử với bệnh u thần kinh đệm thân não, ước tính khoảng 75% trường hợp được chẩn đoán là trẻ em và người dưới 20 tuổi, nhưng người lớn tuổi cũng có thể mắc căn bệnh này. U thần kinh đệm ở thân não ít khi xuất hiện ở người lớn và chúng chiếm khoảng 15% các khối u não ở trẻ em.
Bệnh có chữa được không còn tùy vào một số yếu tố như: loại u, kích thước u, vị trí của khối u, tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh, tuổi tác của người bệnh, phương pháp chữa trị được áp dụng, máy móc và trang thiết bị được áp dụng trong quá trình điều trị… Nhìn chung, điều trị u thân não phức tạp, do bất kỳ sự can thiệp nào ở vùng này cũng đều có thể làm tổn thương thần kinh nghiêm trọng.
Tuy nhiên với sự hỗ trợ của các hệ thống máy móc hiện đại như robot AI, định vị thần kinh AI, kính vi phẫu AI, các bác sĩ tại BV Tâm Anh có thể giúp người bệnh nâng cao hiệu quả chữa trị, hạn chế tối đa nguy cơ gặp biến chứng.
Tiên lượng của người bệnh phụ thuộc vào một số yếu tố như loại khối u, mức độ của bệnh, tình trạng sức khỏe tổng quát của người bệnh, khả năng đáp ứng điều trị… Người bị u vùng thân não cần đến cơ sở y tế uy tín thăm khám, chẩn đoán, chữa trị. Bác sĩ có thể đưa ra tiên lượng cụ thể cho từng người bệnh.
Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, dựa trên kết quả khám lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng phù hợp, ví dụ như chụp CT 768 lát cắt, 1975 lát cắt, chụp MRI 1,5 – 3 tesla, chụp bó sợi thần kinh DTI… Qua đó, bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác, cụ thể về tình trạng bệnh.
Tùy vào vị trí tổn thương trong trục (u nằm trọn trong thân não) hoặc ngoài trục (u nằm ngoài và chèn ép thân não), bản chất của tổn thương (ác tính hay lành tính), cơ địa, bệnh nền đồng mắc…, bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có thể tư vấn phương pháp điều trị, phẫu thuật hoặc cần kết hợp hóa xạ trị bổ sung.
Nhìn chung, kỹ thuật phẫu thuật loại bỏ khối u tại thân não khó và phức tạp. Bác sĩ phẫu thuật phải có nhiều kinh nghiệm, đồng thời quá trình mổ cần có sự hỗ trợ của công nghệ, máy móc hiện đại, tân tiến, ví dụ như robot ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) Modus V Synaptive đang được ứng dụng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Robot AI có thể giúp bác sĩ loại bỏ hoàn toàn khối u trong hầu hết trường hợp (kể cả phần bao u), bảo tồn tối đa chức năng thần kinh cho người bệnh, góp phần nâng cao hiệu quả chữa trị.
Khi phẫu thuật, mọi thao tác của bác sĩ Phẫu thuật thần kinh được robot AI giám sát chặt chẽ. Robot dẫn đường, theo dõi, phát cảnh báo để giúp bác sĩ đảm bảo cuộc mổ thật diễn ra theo đúng cuộc mổ mô phỏng trước đó. Khi tiếp cận khối u, bác sĩ có thêm hệ thống cắt hút siêu âm Cusa chuyên dụng để đánh nhỏ, làm giảm kích thước và hút u.
Khoa Phẫu thuật Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ khám, chữa trị, phẫu thuật hiệu quả nhiều bệnh lý sọ não – thần kinh – cột sống, bao gồm cả u ở thân não.
Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ dày dặn kinh nghiệm, tu nghiệp nhiều năm ở trong và ngoài nước, được trang bị nhiều máy móc, thiết bị hiện đại, tân tiến, phục vụ tối ưu cho quá trình chẩn đoán, điều trị, phẫu thuật, chẳng hạn như: Robot AI Modus V Synaptive, bộ đôi định vị dẫn đường thần kinh AI Neuro-Navigation Curve, BrainLAB và kính vi phẫu AI K.Zeiss Kinevo 900, máy CT 768 lát cắt, CT 1975 lát cắt, CT 100.000 lát cắt, MRI 1,5 – 3 tesla…
Người bệnh điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh được hưởng đầy đủ quyền lợi BHYT mức cao tùy từng kỹ thuật, áp dụng cho cả các kỹ thuật chuyên sâu.
Hiện tại không có phương pháp nào giúp phòng ngừa triệt để bệnh. Thế nhưng mỗi người có thể chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ để tầm soát bệnh lý tiềm ẩn, áp dụng lối sống khoa học, xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng… để góp phần bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa nguy cơ khởi phát bệnh lý.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, u thân não tiềm ẩn nguy cơ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng của người bệnh. Ngay khi gặp dấu hiệu nghi do u vùng thân não, người bệnh cần sớm đến cơ sở y tế uy tín có chuyên khoa Phẫu thuật Thần kinh thăm khám, đơn cử như Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
