U màng não thái dương là một bệnh lý thần kinh nguy hiểm. Vậy, u màng não thái dương là gì? Nguyên nhân gây bệnh do đâu, điều trị r sao? Xem chi tiết bài viết được tham vấn y khoa từ bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
U màng não thái dương là một dạng u màng não hình thành ở khu vực màng não bao quanh thùy thái dương. Thùy thái dương (temporal lobe) là một phần của não bộ, chiếm 22% tổng thể tích vỏ não, chi phối nhiều chức năng quan trọng như trí nhớ, ngôn ngữ, cảm xúc, giác quan (đặc biệt là thính giác và thị giác). Kích thước khối u phát triển lớn có thể chèn ép và ảnh hưởng đến những chức năng này.
U màng não xương bướm, đặc biệt là khi khối u nằm ở màng não bao quanh cánh lớn xương bướm, có thể ảnh hưởng đến vùng thái dương và các cấu trúc lân cận. Điều này dẫn đến những triệu chứng tương tự u màng não thái dương như lồi mắt, lệch nhãn cầu, sụp mí, giảm vận động nhãn cầu…
Khác với các loại u màng não khác, u màng não rãnh Sylvius (SFM) thuộc nhóm các khối u không có nền màng cứng. Thay vào đó, khối u hình thành từ những tế bào màng não trong màng nhện của rãnh Sylvian (hay rãnh bên), rãnh nằm trên thùy thái dương. (1)
Bệnh thường gặp ở những người trẻ tuổi, đặc biệt là nam giới. Bên cạnh các cơn động kinh, biểu hiện của SFM còn có những đặc điểm giống u màng não ở vị trí khác khi chẩn đoán hình ảnh, bao gồm thùy thái dương.
Đây cũng là một trong những loại u màng não có khả năng gây u màng não thái dương. Xương đá là một phần của xương thái dương, tạo thành nền sọ giữa xương bướm và xương chẩm. Vị trí này cũng là nơi có nhiều dây thần kinh sọ đi qua. Do đó, tổn thương ở đây có thể ảnh hưởng đến vùng thái dương và ngược lại. (2)
U màng não nền sọ giữa cũng là một trong những dạng u màng não có thể ảnh hưởng đến vùng thái dương. Nền sọ là phần dưới của hộp sọ, chứa các phần của xương sàng, xương bướm, xương chẩm, xương trán và xương thái dương.
Đây là khối u phát triển ở khu vực màng não bao bọc xoang hang, một trong những xoang tĩnh mạch màng cứng. Không chỉ là nơi nhiều dây thần kinh sọ đi qua, phần bên của xoang hang còn nằm gần thùy thái dương. Do đó, khối u màng não ở đây có thể phát triển lan đến vùng não của thùy thái dương và gây u màng não thái dương. (3)
Triệu chứng của bệnh u màng não thái dương có thể thay đổi tùy vào kích thước, vị trí và mức độ chèn ép. Thông thường, người bệnh có thể nhận thấy một số biểu hiện như: (4)
Khối u màng não ở vùng thái dương xảy ra khi các tế bào trong màng não bị thay đổi dẫn đến tăng sinh không kiểm soát. Tương tự những loại u màng não khác, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này hiện vẫn chưa được xác định rõ. Thế nhưng, có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như: (5)
Điều này còn phụ thuộc vào kích thước, vị trí, mức độ xâm lấn của khối u và nhiều yếu tố khác. Thông thường, đa số trường hợp u màng não nói chung và u màng não thái dương nói riêng đều thuộc dạng lành tính (tức không phải ung thư). Tuy nhiên, kích thước khối u có thể phát triển theo thời gian, chèn ép các cấu trúc não và dây thần kinh xung quanh, gây khó khăn cho việc điều trị, thậm chí ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người bệnh.
Khám lâm sàng là bước đầu tiên để chẩn đoán u màng não thái dương. Bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng, các bệnh từng điều trị, bệnh sử, tiền sử gia đình và những thông tin khác. Đồng thời, bác sĩ còn yêu cầu người bệnh thực hiện một số bài kiểm tra thần kinh để đánh giá thị lực, thính lực, khả năng phản xạ… Dựa trên kết quả thăm khám ban đầu, người bệnh có thể được chỉ định một hoặc kết hợp nhiều phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng như:
Dựa trên vị trí, kích thước và tốc độ phát triển của khối u, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng một hoặc kết hợp nhiều phương pháp sau: (6)
Vì chưa xác định được nguyên nhân gây u màng não vùng thái dương nên chưa có biện pháp phòng bệnh tuyệt đối. Cách ngăn ngừa bệnh tốt nhất chính là khám sức khỏe tổng quát, khám thần kinh định kỳ 1 – 2 lần mỗi năm. Điều này góp phần tầm soát và phát hiện sớm những yếu tố nguy cơ và can thiệp kịp thời.
Bên cạnh đó, mỗi người nên duy trì chế độ ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết. Tránh lạm dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích khác. Đồng thời, cân bằng giữa làm việc, sinh hoạt và nghỉ ngơi, hạn chế để tinh thần căng thẳng và áp lực. Nếu làm việc trong môi trường phải tiếp với bức xạ, cần trang bị dụng cụ và quần áo bảo hộ chuyên dụng.
Để đặt lịch thăm khám tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
U màng não thái dương là một trong những dạng u màng não mà vị trí hình thành khối u ở màng não bao quanh vùng thái dương. Hiện chưa xác định rõ nguyên nhân gây bệnh. Mỗi người có thể phòng bệnh bằng cách khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện sớm yếu tố nguy cơ và can thiệp kịp thời khi cần thiết.
