Vợ chồng chị Linh, 24 tuổi, kết hôn 1 năm nhưng chưa có con, đi khám phát hiện vợ bị rối loạn phóng noãn, chồng tinh trùng bất thường.

Chị Linh cho biết hai vợ chồng còn trẻ nên muốn mang thai tự nhiên, nhưng anh Thành – chồng chị – đi làm xa, tần suất quan hệ ít nên mong mãi không có tin vui. Giữa năm 2024, đi khám tại một bệnh viện, bác sĩ chụp tử cung vòi trứng (HSG), cho biết cả hai vòi trứng của chị Linh đều thông suốt, loại trừ nguyên nhân vô sinh do tắc vòi trứng. Bác sĩ khuyên vợ chồng nâng cao tần suất quan hệ để có con tự nhiên, song không thành công.

Không từ bỏ, tháng 3/2025 chị đến khám tại Trung tâm hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – Quận 8. Tại đây, ThS.BS Huỳnh Kha cho biết chỉ số dự trữ buồng trứng (AMH) của chị Linh đạt 6.88 ng/mL, khá cao. Tuy nhiên chu kỳ kinh của chị không đều, kéo dài 35-40 ngày (bình thường 21-35 ngày), khi kết hợp chỉ số AMH khá cao là dấu hiệu cảnh báo hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) – một nguyên nhân phổ biến gây rối loạn phóng noãn.

Xét nghiệm tinh dịch đồ của anh Thành cho thấy tỷ lệ tinh trùng di động tiến tới chỉ đạt 23% (bình thường phải trên 30%) và chỉ 1% tinh binh có hình dạng bình thường. “Đây là tình trạng Oligoasthenoteratozoospermia (OAT) nặng, tức là tinh trùng ít, di động kém và dị dạng nhiều, là một yếu tố nam giới gây vô sinh đáng kể”, bác sĩ Kha nói, thêm rằng áp dụng phương pháp kích thích buồng trứng nhẹ kết hợp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) cho cặp đôi.

Chị Linh được kê đơn thuốc kích thích buồng trứng và theo dõi sát sao để xác định thời điểm rụng trứng. Song song đó, anh Thành được lọc rửa tinh trùng trong phòng thí nghiệm để chọn lọc những tinh binh khỏe mạnh nhất, cô đặc lại và bơm trực tiếp vào buồng tử cung của người vợ vào đúng thời điểm rụng trứng. Sau 2 tuần, xét nghiệm beta-hCG của chị Linh đạt 531 mIU/mL, dấu hiệu cho thấy chị đã mang thai.

Bác sĩ Kha cho biết phụ nữ có chu kỳ kinh kéo dài như chị Linh thường liên quan đến rối loạn hoặc không rụng trứng, cần đi khám sớm, đặc biệt khi mong con đã lâu. Tình trạng này kéo dài dễ dẫn đến nguy cơ hiếm muộn, khả năng thụ thai kém, tăng tỷ lệ sẩy thai.

Chị em phụ nữ có thể khắc phục tình trạng này bằng cách điều chỉnh lối sống lành mạnh, ăn uống hợp lý, tập thể dục, ngủ đủ giấc, không nên thức khuya và làm việc quá sức, ăn nhiều thực phẩm có lợi cho sức khỏe, tránh ăn đồ ăn cay nóng, chiên rán, chế biến sẵn, có vị chua… Đặc biệt, để tránh viêm nhiễm phụ khoa cần vệ sinh vùng kín sạch sẽ và thường xuyên thay băng khoảng 4 tiếng/lần trong những ngày hành kinh.

Giải thích thêm về hội chứng OAT, bác sĩ Kha thông tin đây là biểu hiện thường gặp ở nam giới vô sinh, đó là tình trạng tinh trùng trong tinh dịch có mật độ ít, độ di động yếu và tỷ lệ bất thường cao. Nam giới tinh trùng ít khiến khả năng thụ thai rất thấp, không đáp ứng điều trị với các phương pháp khác có thể cần can thiệp bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để tăng tỷ lệ thụ thai. Tinh trùng được lấy qua xuất tinh bình thường, xử lý và đưa vào tử cung nữ giới hoặc bơm trực tiếp vào trứng.

Các cặp vợ chồng mong con cần lựa chọn các đơn vị hỗ trợ sinh sản áp dụng “liệu pháp cặp đôi” để khám và xét nghiệm cho cả hai vợ chồng ngay từ đầu, không nên mặc định vấn đề chỉ ở người vợ. Như trường hợp vợ chồng anh Thành, chị Linh nhờ đi khám sớm, được chỉ định hợp lý nên vẫn có thể mang lại hiệu điều trị ban đầu, ít xâm lấn, tiết kiệm thời gian và chi phí.