Hà Nội – Mong muốn sinh con thứ 3 nhưng kinh tế chưa vững vàng, chị My, 31 tuổi, bàn với chồng đi trữ đông trứng đợi thời điểm thuận lợi.

Vợ chồng chị My kết hôn 10 năm trước, đã có hai con một trai một gái. Chị My từng nhiều lần muốn sinh thêm con nhưng thu nhập chưa ổn định nên trì hoãn. “Tôi muốn con chào đời vào lúc vợ chồng có nền tảng kinh tế vững vàng để nuôi dạy con tốt nhất”, chị kể. Đồng thời cho biết vợ chồng dự định trữ đông trứng sau đợt nghỉ lễ 2/9, kế hoạch là trong 3-4 năm để ổn định “vốn liếng”.

Còn chị Hằng, 34 tuổi, chưa lập gia đình do chưa tìm được ý trung nhân, đến Trung tâm hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (IVF Tâm Anh Hà Nội) để trữ đông trứng vì muốn giữ lại cơ hội làm mẹ. “Tôi muốn chủ động cho kế hoạch tương lai khi tìm được người phù hợp”, chị chia sẻ.

Trường hợp khác là chị Hải (26 tuổi), thuộc cộng đồng LGBT, đến IVF Tâm Anh để tư vấn trữ trứng trước khi chuyển giới vào năm sau.

Đây là ba trong số nhiều trường hợp đến IVF Tâm Anh trữ đông trứng. Thống kê năm 2024, IVF Tâm Anh đã tiếp nhận gần 200 phụ nữ trữ trứng chờ làm mẹ. Nửa đầu năm 2025, số ca tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái, độ tuổi trữ trứng trung bình từ 25 đến 38.

“Họ chủ yếu là phụ nữ độc thân chưa có ý định lập gia đình, kết hôn muộn, hoặc sắp điều trị ung thư, sử dụng hormone chuyển giới… Một số trường hợp dự trữ buồng trứng thấp cần gom trứng nhiều chu kỳ để làm IVF, đã kết hôn nhưng trì hoãn sinh con, hoặc đủ con nhưng trữ trứng để sinh thêm trong tương lai”, bác sĩ Nguyễn Phúc Hiếu, Trung tâm IVF Tâm Anh cho biết.

Trữ đông trứng (noãn) là kỹ thuật hỗ trợ sinh sản hiện đại, giúp bảo tồn khả năng sinh con của phụ nữ. Phương pháp thường được chỉ định trong nhiều trường hợp như phụ nữ có dự trữ buồng trứng thấp, suy buồng trứng sớm, người chuẩn bị điều trị các bệnh lý ảnh hưởng tới buồng trứng như hóa trị, xạ trị ung thư; mắc bệnh cần cắt bỏ buồng trứng; hoặc những người muốn chủ động trì hoãn sinh con vì chưa sẵn sàng về kinh tế, hôn nhân.

Theo bác sĩ Hiếu, quá trình này không đơn giản. Việc lấy noãn, xử lý, đông lạnh và rã đông đòi hỏi phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế, công nghệ tiên tiến và đội ngũ chuyên viên phôi học có chuyên môn cao. Do trứng rất khó trữ đông và rã đông vì là tế bào lớn, chứa nhiều nước, nhạy cảm hơn với thay đổi nhiệt độ, dễ hình thành tinh thể đá phá hủy cấu trúc khi làm lạnh.

Hiện, với công nghệ thủy tinh hóa hiện đại, trữ đông trứng giúp “đóng băng” tuổi sinh học của trứng tại thời điểm lấy mẫu. Trứng được trữ đông ở nhiệt độ -196 độ C ở môi trường nitơ lỏng trong vô thời hạn. Khi có nhu cầu sinh con, mẫu sẽ được rã đông, thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) và chuyển phôi vào tử cung.

Tại IVF Tâm Anh, tỷ lệ trứng đảm bảo chất lượng sau rã đông đạt hơn 95%, gấp ba lần so với phương pháp đông lạnh chậm cũ. Chất lượng gần như tương đương mẫu tươi, tỷ lệ thụ thai từ trứng rã đông có thể lên tới 70%.

Như chị My, quá trình dùng thuốc kích trứng theo phác đồ cá thể hóa, bác sĩ siêu âm theo dõi sự phát triển của nang trứng. Khi đạt đến kích thước phù hợp, bác sĩ chọc hút thu được 10 trứng đạt đủ điều kiện trữ đông. Chị Hằng có chỉ số dự trữ buồng trứng thấp, chỉ số AMH chỉ 0.98, được chỉ định gom trứng nhiều chu kỳ.

Sau 3 chu kỳ kích trứng, chị yên tâm trữ đông 8 trứng chất lượng tốt, hàng năm vẫn gia hạn trữ trứng tại IVF Tâm Anh. Chị Hải có dự trữ buồng trứng trong giới hạn bình thường, chất lượng trứng tốt, sau 1 chu kỳ kích trứng thu được 13 trứng đạt tiêu chuẩn.

Theo bác sĩ Hiếu trữ đông trứng là thành tựu quan trọng mở ra cơ hội làm mẹ, giúp phụ nữ giải tỏa phần nào áp lực sinh con. Đặc biệt là trong bối cảnh tỷ lệ vô sinh đang gia tăng do lối sống ít vận động, ô nhiễm môi trường, các bệnh phụ khoa như buồng trứng đa nang, lạc nội mạc tử cung… cho đến thay đổi quan niệm sống ở người trẻ, xu hướng kết hôn và sinh con muộn…

Thống kê cho thấy, tại Việt Nam, nhu cầu trữ trứng, tinh trùng ngày càng tăng, xuất phát từ xu hướng kết hôn và sinh con muộn. Theo Tổng cục Thống kê, tuổi kết hôn trung bình của nữ giới đã tăng từ 27,5 tuổi năm 2019 lên gần 29,8 tuổi năm 2022, trong khi độ tuổi sinh sản lý tưởng được khuyến nghị là 20-30.

Ngành công nghiệp hỗ trợ sinh sản tại Việt Nam đạt giá trị 132 triệu USD năm 2022, dự kiến tăng lên 200 triệu USD vào năm 2028. Hiện có hơn 50 trung tâm IVF trên toàn quốc có khả năng trữ trứng, chi phí thực hiện dao động từ 50-100 triệu đồng mỗi chu kỳ, cộng thêm phí bảo quản hằng năm khoảng 6-8 triệu đồng.

Trên thế giới, xu hướng trữ trứng cũng tăng mạnh. Ở châu Âu, số ca trữ trứng vì lý do xã hội đã tăng 20% trong 10 năm qua, khoảng 60% phụ nữ trữ trứng ở độ tuổi 30-35, với tỷ lệ thành công sinh con từ trứng trữ đông đạt khoảng 20-30% mỗi chu kỳ. Doanh thu thị trường trữ trứng và ngân hàng phôi tại châu Âu năm 2023 đạt 1.678,3 triệu USD, CAGR dự kiến 16,6% giai đoạn 2024-2030.

Tại Mỹ, thị trường này đạt 1.025,9 triệu USD năm 2023 và dự kiến tăng lên 3.131,7 triệu USD vào 2030 (CAGR 17,3%). Theo thống kê của WIN, số phụ nữ chủ động trữ trứng tăng từ 482 người (2009) lên 22.967 người (2022) — tăng 4.665%. Tổng số chu kỳ hằng năm cũng tăng từ 7.600 (2015) lên 29.803 (2022). Chi phí trung bình một chu kỳ tại Mỹ khoảng 15.000-20.000 USD, có thể lên đến 30.000-40.000 USD nếu tính thêm thuốc và phí bảo quản.

Ở Nhật Bản, doanh thu thị trường trữ trứng và ngân hàng phôi năm 2023 đạt 182,2 triệu USD, dự kiến đạt 569,8 triệu USD vào năm 2030 (CAGR 17,7%). Chương trình trợ cấp trữ trứng tự chọn tại Tokyo thu hút hơn 7.000 người quan tâm, dù chỉ hỗ trợ khoảng 200-300 người. Chi phí trữ trứng dao động từ 300.000-600.000 yên (1.900-3.800 USD).

Tại Trung Quốc, năm 2023 doanh thu dịch vụ trữ trứng đạt 244,7 triệu USD, với CAGR dự kiến 17,9% giai đoạn 2024-2030. Riêng khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, doanh thu đạt 959,1 triệu USD năm 2023, dự kiến tăng trưởng mạnh với CAGR 17,6% đến 2030.

Trong bối cảnh mức sinh giảm và già hóa dân số tăng nhanh, phát triển các kỹ thuật bảo tồn sinh sản như trữ đông trứng, tinh trùng mang ý nghĩa quan trọng. Không chỉ giúp hàng nghìn gia đình có thêm cơ hội có con, mà còn góp phần ổn định nhân khẩu học trong dài hạn.

Bác sĩ Hiếu khuyến cáo, khả năng sinh sản của phụ nữ giảm dần sau tuổi 35, giảm mạnh sau 40 và gần như chấm dứt khi bước vào giai đoạn mãn kinh. Để đảm bảo chất lượng noãn, tốt nhất nên trữ đông trước tuổi 35. Do sau thời điểm này, số lượng và chất lượng trứng giảm nhanh, nguy cơ thai bất thường hoặc dị tật tăng lên.

Ngoài ra, tỷ lệ IVF thành công còn phụ thuộc nhiều yếu tố như số lượng, chất lượng trứng, sức khỏe tổng thể và kỹ thuật của cơ sở y tế. Vì vậy phụ nữ khỏe mạnh có kế hoạch sinh con muộn thì chỉ nên đông lạnh trứng trong vài năm chờ sinh con.