TP HCM – “Lúc bạo bệnh, điều tôi nuối tiếc nhất là chưa kết hôn và có con”, anh Tuyến (50 tuổi) nói, cho biết, sau 8 năm chữa ung thư, quyết định “tìm con” với một tinh hoàn đơn độc.

Anh Tuyến được phát hiện u tinh bào ở tinh hoàn bên trái trên nền u quái trưởng thành (khối u xuất hiện từ tế bào mầm tinh hoàn), vào năm 2016, lúc 41 tuổi. Phương pháp điều trị là phẫu thuật cắt tinh hoàn chứa khối u, kết hợp hóa và xạ trị nhằm tiêu diệt tế bào ung thư phòng ngừa di căn.

“Bác sĩ cho biết tôi khó có thể có con. Mắc ung thư và nguy cơ vô sinh là hai cú sốc liên tiếp, lớn nhất trong đời tôi”, anh Tuyến nói, cho hay sau cuộc phẫu thuật, tâm lý căng thẳng, stress nên từ chối hóa và xạ trị, may mắn tế bào ung thư không di căn. Ba năm sau phẫu thuật, anh Tuyến vượt lên mặc cảm để kết hôn. Vợ chồng vẫn nuôi hy vọng có con nhưng 5 năm không có tin vui.

Năm 2023, họ khám tại một bệnh viện ở TP HCM, xét nghiệm tinh dịch đồ không có tinh trùng. Bác sĩ chẩn đoán họ không còn hy vọng có con. Vợ chồng anh Tuyến đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVF Tâm Anh TP HCM) tiếp tục tìm cơ hội chữa trị.

ThS.BS.CKII Dương Quang Huy, Trưởng đơn vị Nam học, Trung tâm IVF Tâm Anh TP HCM cho biết, bệnh nhân có bất lợi là phẫu thuật cắt một bên tinh hoàn. Thông thường nam giới nếu chỉ có một tinh hoàn thì vẫn có khả năng sinh sản tương đương người có đủ hai bên, tuy nhiên trường hợp phải phẫu thuật cắt một bên thì khả năng có con giảm đi một nửa so với chính bản thân họ.

Anh Tuyến tiền căn mắc ung thư tinh hoàn, nguy cơ ung thư đối bên cao, tức là tinh hoàn còn lại cũng có nguy cơ xuất hiện tế bào ung thư cao hơn so với nam giới bình thường.

Bệnh nhân được xét nghiệm lại tinh dịch đồ ghi nhận không có tinh trùng. Bác sĩ Huy cho biết nếu chỉ đánh giá dựa trên xét nghiệm này chưa đủ để kết luận, có thể khiến người bệnh mất cơ hội điều trị. Anh Tuyến được khám toàn diện sức khỏe sinh sản, ghi nhận tinh hoàn còn lại có hiện tượng teo nhỏ, được lấy mẫu máu để xét nghiệm marker ung thư (chất chỉ điểm phát hiện ung thư) kết quả chưa xuất hiện nguy cơ ung thư đối bên. X-Quang phổi và các kết quả chụp chiếu khác chưa ghi nhận tình trạng tế bào ung thư di căn.

“Bệnh nhân vẫn có cơ hội tìm thấy tinh trùng bằng kỹ thuật micro-TESE (vi phẫu tích mô tinh hoàn)”, bác sĩ Huy nói, cho biết với nam giới có đủ hai bên tinh hoàn thì có hai cơ hội tìm kiếm mẫu. Anh Tuyến chỉ còn độc nhất một tinh hoàn phải, kèm lớn tuổi nên còn rất ít cơ hội. Do đó các bác sĩ cân nhắc kỹ, lựa chọn phương án phẫu thuật cùng ngày chọc hút noãn (trứng) của người vợ. Nếu tìm thấy tinh binh, bác sĩ và chuyên viên phôi học sẽ chắt chiu từng hy vọng một nhằm giúp tối ưu tỷ lệ thành công.

Cuộc phẫu thuật diễn ra trong khoảng 120 phút. 2/3 thời lượng đầu của cuộc mổ, ê kíp các bác sĩ tìm kiếm ở nửa trên tinh hoàn, toàn bộ các ống sinh tinh đều thoái hóa. Ở những phút cuối cùng, các bác sĩ tìm kiếm được một ống sinh tinh “tí hon” tiềm năng.

Bác sĩ Huy thận trọng cắt trọn vẹn mẫu mô, chuyển đến phòng lab ngay bên cạnh. Chuyên viên phôi học sử dụng kính hiển vi đảo ngược độ phóng đại 200 lần để xé mẫu mô, thành công soi tìm được 7 tinh binh quý. Chuyên viên phôi học tiếp tục lọc rửa từng tinh binh tiêm vào bào tương trứng (kỹ thuật ICSI), nuôi cấy phôi với công nghệ cao cấp nhất là hệ thống tủ nuôi cấy trang bị camera quan sát liên tục tích hợp trí tuệ nhân tạo AI, thành công thu được hai phôi ngày 5 chất lượng tốt.

Chị Huyền (40 tuổi), vợ anh Tuyến đang được chuẩn bị niêm mạc để đủ điều kiện chuyển phôi vào lòng tử cung. “Ước mơ có con của tôi đang dần trở thành hiện thực. Vợ chồng vô cùng biết ơn các bác sĩ IVF Tâm Anh TP HCM”, anh Tuyến xúc động nói.

Theo bác sĩ Huy, nguyên nhân gây ra ung thư tinh hoàn vẫn chưa được xác định rõ, thường xảy ra ở nam giới từ 15 đến 35 tuổi. Do trong độ tuổi này các quá trình sản sinh tinh trùng diễn ra nhanh và nhiều, nên chỉ cần một chút sai sót trong quá trình phân chia tế bào thì đó có thể là tiền đề xuất hiện các tế bào ác tính.

Tỷ lệ mắc bệnh cao hơn từ 2,5 đến 20 lần đối với bệnh nhân có tinh hoàn ẩn. Hầu hết các ung thư tinh hoàn xuất phát từ tế bào mầm sinh tinh. Các khối u tế bào mầm lại được phân loại thành u tinh bào, khoảng 40%; không phải u tinh bào, khoảng 60%, gồm các loại: ung thư phôi, túi noãn hoàng, ung thư biểu mô màng đệm và

u quái. Ngoài ra, một số dạng kết hợp như u biểu mô màng đệm có chứa u quái cùng ung thư biểu mô phôi. Dạng hiếm gặp khác là ung thư biểu mô tế bào kẽ chức năng của tinh hoàn, chỉ khoảng dưới 5%. Các dạng ung thư trên đều có nguy cơ cao di căn hạch hay nội tạng, và nguy cơ tái phát sau điều trị.

Phương pháp điều trị chủ yếu là phẫu thuật cắt tinh hoàn, nạo vét hạch bẹn triệt để. Tùy tình trạng và loại ung thư có thể kết hợp xạ trị hoặc hóa trị để phòng ngừa di căn. Nếu ung thư cả hai bên tinh hoàn, việc cắt bỏ hoàn toàn khiến nam giới vô sinh. Nam giới mắc ung thư một bên tinh hoàn, sau phẫu thuật nguy cơ vô sinh cao nếu tinh hoàn còn lại giảm chức năng sinh sản.

Phương pháp phẫu thuật nạo hạch bạch huyết có thể gây tổn thương các dây thần kinh kiểm soát việc phóng tinh, ảnh hưởng đến đời sống tình dục và giảm khả năng có con. Phương pháp xạ trị có thể khiến tinh hoàn còn lại phải nhận một liều bức xạ dẫn đến tổn thương, nguy cơ vô sinh. Thông thường, khi xạ trị, nam giới được khuyến cáo không nên cố gắng có con trong thời gian điều trị và trong vòng một năm sau đó.

Ung thư tinh hoàn và các phương pháp điều trị có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của nam giới. Sau thời gian khuyến cáo, nam giới khó có con tự nhiên nên khám và cân nhắc điều trị thụ tinh ống nghiệm càng sớm càng tốt. Tại Trung tâm IVF Tâm Anh TP HCM, chiến lược “kiềng 3 chân” khám và điều trị toàn diện vô sinh nữ – vô sinh nam – hệ thống phòng nuôi cấy phôi hiện đại, giúp các bác sĩ phối hợp chặt chẽ, xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất cho người bệnh.

Với những trường hợp nam giới trẻ tuổi hoặc chưa kết hôn, chưa có con, trước khi điều trị ung thư nên cân nhắc phương pháp trữ tinh trùng bảo tồn khả năng sinh sản trong tương lai. Kỹ thuật trữ tinh trùng tại Trung tâm IVF Tâm Anh TP HCM đã thành công bảo tồn khả năng sinh sản cho nhiều nam giới nói chung và nhiều trường hợp trước khi điều trị ung thư, trong đó có bệnh nhân 14 tuổi mắc ung thư xương.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi