Bà Giao, 78 tuổi, run tay chân, ngủ gà, có dấu hiệu loạn thần, đi khám phát hiện u tuyến thượng thận gây tổn thương đa cơ quan, suy tim cấp.

Ngày 29/9, BS.CKI Đỗ Anh Tuấn, khoa Nội tim mạch, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng lơ mơ, toàn thân gần như không có sức, tay chân run rẩy. Thỉnh thoảng bà kích động, la hét vô thức.

Bác sĩ chỉ định các cận lâm sàng tìm nguyên nhân, phát hiện nồng độ NT-proBNP của bà lên tới 17.000 pg/mL, cho thấy bà vào đợt suy tim cấp nguy hiểm. NT-proBNP là xét nghiệm được thực hiện nhằm chẩn đoán, đánh giá tình trạng suy tim, chỉ số này ở người trên 75 tuổi khỏe mạnh là dưới 300 pg/mL.

Ngoài ra, bà Giao còn gặp tình trạng rối loạn điện giải (giảm hoặc tăng các khoáng chất trong cơ thể một cách bất thường), gồm hạ kali máu, tăng natri máu, kiềm chuyển hóa máu, tăng cortisol máu, giảm ACTH, đường huyết khó kiểm soát. Các bác sĩ tim mạch và nội tiết hội chẩn, nghi ngờ nguyên nhân liên quan đến tuyến thượng thận, chỉ định bệnh nhân chụp CT bụng. Kết quả ghi nhận bà có khối u tuyến thượng thận trái kích thước 38×39 mm tương đương quả trứng gà nhỏ. Bên trong u có hoại tử, khả năng ác tính cao.

Tuyến thượng thận là tuyến nội tiết nằm ở phía trên hai thận có nhiệm vụ sản xuất các hormone quan trọng để điều hòa cơ thể như cân bằng nước – điện giải, chống stress, điều hòa huyết áp… U tuyến thượng thận là khối u phát triển bên trong tuyến này, gây ra các vấn đề về cân bằng điện giải và chuyển hóa trong cơ thể. Khối u cũng giải phóng các hormone gây ra bệnh tăng huyết áp kéo dài hoặc theo từng đợt. Nếu không điều trị, u tuyến thượng thận có nguy cơ tổn hại nghiêm trọng đến nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là hệ thống tim mạch và nội tiết.

ThS.BS.CKII Huỳnh Thanh Kiều, Trưởng khoa Nội tim mạch 1, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM nhận định, u tuyến thượng thận của bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật, tuy nhiên vị trí nằm sâu trong phúc mạc khó tiếp cận, dễ gây biến chứng chảy máu, nhiễm trùng, đau sau mổ.

Trong quá trình phẫu thuật, người bệnh có nguy cơ tăng – giảm cortisol cũng như tăng – giảm huyết áp và nồng độ kali máu khó kiểm soát, nếu nghiêm trọng có thể gây ngưng tim, đột tử ngay trên bàn mổ. Bà Giao lớn tuổi, nhiều bệnh nền (đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh mạch vành, suy tim), rủi ro khi phẫu thuật càng cao. Sau mổ bà dễ bị nhiễm trùng, suy thượng thận, huyết khối tĩnh mạch. Bác sĩ và gia đình chọn phác đồ điều trị nội khoa cho bà.

Bác sĩ kê toa thuốc trị suy tim, chỉnh liều insulin để kiểm soát đường huyết, dùng thuốc đối kháng aldosterone (điều trị giảm kali máu), bổ sung điện giải. Hơn một tuần sau các chỉ số điện giải đồ máu (natri, kali, clo) dần về mức ổn định. Nồng độ NT-proBNP giảm còn 2906 pg/mL, kiểm soát được đường huyết. Triệu chứng loạn thần được cải thiện, bà hết la hét, kích động. Bệnh nhân xuất viện sau hai tuần, không còn run tay chân, ăn uống khá, tỉnh táo, ngủ được. Bà tiếp tục điều trị suy tim, bệnh mạch vành, tăng huyết áp, đái tháo đường và sa sút trí tuệ tại nhà.

Theo bác sĩ Kiều, bệnh u tuyến thượng thận tuy ít gặp nhưng rất nguy hiểm vì ảnh hưởng đến hoạt động của nhiều cơ quan, gây suy giảm sức khỏe người bệnh. Bà Giao có nhiều bệnh nền, hệ miễn dịch kém nên khi phát triển u tuyến thượng thận, hệ thần kinh, tim mạch, tiêu hóa, nội tiết… dễ bị tổn thương nghiêm trọng. Nếu để một thời gian nữa không phát hiện và điều trị, tình trạng người bệnh ngày càng trở nên trầm trọng, ảnh hưởng nhiều cơ quan, có thể nguy hiểm đến tính mạng.

U tuyến thượng thận không thể phòng ngừa, nhưng việc phát hiện sớm sẽ giúp người bệnh được điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng. Người có các yếu tố nguy cơ gồm béo phì, hút thuốc lá, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, mắc bệnh lý tự miễn (viêm khớp, lupus ban đỏ, bệnh tự miễn dịch ruột), sử dụng corticosteroid, mắc bệnh Cushing (cơ thể sản xuất quá nhiều hormone cortisol)… nên đi khám, tầm soát bệnh định kỳ.

Một số tình trạng di truyền cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc u tuyến thượng thận, chẳng hạn như bệnh đa polyp tuyến gia đình (FAP), u tân sinh đa tuyến nội tiết, u sợi thần kinh…

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi