Bà C. 56 tuổi, không chấp nhận nghỉ hưu để tuổi già ập đến, lên kế hoạch giảm cân ngăn đau khớp gối, đi du lịch khắp nơi cùng bạn bè.
Hơn 30 năm dạy Văn, bà C. dành toàn thời gian cống hiến cho ngành giáo dục và chăm sóc gia đình, chưa có thời gian tận hưởng cho bản thân. Ngày nhận thông tin nghỉ hưu, bà cùng nhóm bạn “hội chị em” lên kế hoạch chi tiết cho chuyến du lịch dài ngày đến những địa điểm nổi tiếng như vịnh Hạ Long, Sapa, phố cổ Hà Nội, thác Bản Giốc Cao Bằng, cột cờ Lũng Cú ở Hà Giang…
Để khám phá những miền đất mới, bà C. cần vượt qua chông gai đầu tiên là giảm cân. Bà C. cao 1m61, nặng 71 kg, BMI 27 (kg/m2), béo phì độ 1.
“Hơn 20 năm nay, tôi tìm mọi cách giảm cân, từng ăn kiêng kham khổ nhưng không giảm được. Bây giờ tôi không còn trẻ, giảm cân khó hơn nhưng tôi không từ bỏ ước mơ khám phá thế giới vì tuổi tác”, bà C. chia sẻ.
Ngay khi bà C. chia sẻ mong muốn được giảm cân an toàn, khỏe mạnh; tiến sĩ bác sĩ Lâm Văn Hoàng đã phác họa chi tiết liệu trình giảm cân an toàn cho người lớn tuổi.
Với phụ nữ trên 50 tuổi, giảm cân không chỉ là điều chỉnh sự thay đổi về hormone, tình trạng sức khỏe, tốc độ chuyển hóa chậm, mà còn xem xét chi tiết đến các vấn đề về khớp, tim mạch hay huyết áp. Tuy nhiên, giảm cân cần đơn giản dễ thực hiện thì mới dễ đạt hiệu quả và người bệnh sẽ tiếp tục theo đuổi giảm cân bền vững, lâu dài, an toàn cho sức khỏe.
Ở trường hợp của bà C., tình trạng thừa cân suốt 20 năm qua là nguyên nhân chính dẫn tới thoái hóa khớp gối, gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ máu. Có những thời điểm, hai đầu gối đau nhức tới nỗi bà không thể đứng quá 1 phút, uống thuốc giảm đau thông thường không có tác dụng. Bác sĩ Hoàng cho biết người bệnh chỉ cần giảm 4kg-7kg (5% – 10% trọng lượng cơ thể) sẽ giảm tình trạng đau khớp gối.
Ngược lại, nếu không điều trị, tình trạng thoái hóa khớp của người bệnh nặng hơn, không thể đi, thậm chí phải thay khớp gối nhân tạo. Ngoài ra, vì béo phì nên mỡ thừa làm xuất hiện gai xương quanh khớp – đây là nguyên nhân gây đau nhức khi vận động. Thừa cân, béo phì cũng làm tăng áp lực lên xương, sụn, khớp, dây chằng khiến gây bệnh hoặc làm nặng thêm bệnh đang có như thoái hóa khớp, viêm khớp, thậm chí khiến sụn dễ nứt, vỡ và tổn thương.
Bác sĩ khuyên người bệnh giảm cân để cải thiện các biến chứng, làm chậm quá trình thoái hóa khớp, kéo giảm nguy cơ phải thay khớp gối trong tương lai.
Sau 1 tháng điều trị, nhờ sự phối hợp giữa sử dụng thuốc giúp ức chế cảm giác thèm ăn, làm chậm rỗng dạ dày giúp no lâu, giảm hấp thu và tăng đào thải mỡ ở đường tiêu hóa… kết hợp chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe, ít năng lượng, no lâu, tập các bài trị liệu đơn giản tại nhà, bà C. giảm 4kg.
Mục tiêu giảm cân giai đoạn đầu thành công, bà C. tái khám đi đứng bình thường, hết đau đầu gối, người thân không còn dìu bên cạnh. Bà C. đang tiếp tục liệu trình giảm cân về mức lý tưởng từ 57kg – 63kg, để giảm mọi nguy cơ bệnh tật do thừa cân, béo phì.
Bà chia sẻ: “Tôi không để tuổi tác hay bệnh tật chi phối cuộc đời mình. Tôi vẫn có thể du lịch để trải nghiệm điều mới mẻ . Dù ở độ tuổi nào, nếu biết chăm sóc sức khỏe và duy trì lối sống tích cực, chúng ta hoàn toàn có thể tiếp tục theo đuổi đam mê, thực hiện những ước mơ còn dang dở. Tôi vừa gọi cho “hội chị em” báo tiếp tục tham gia cùng đoàn. Ai cũng động viên và hẹn chờ tôi chốt lịch, để đi du lịch cùng nhau”.
Bác sĩ Hoàng cho biết, không chỉ riêng bà C., phần lớn người bệnh thừa cân, béo phì tới điều trị tại BVĐK Tâm Anh TP.HCM thường đi kèm tình trạng đau khớp gối, khó khăn khi di chuyển, thậm chí có trường hợp phải ngồi xe lăn.
Có nhiều nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối như: di truyền (viêm khớp, dị dạng khớp), phụ nữ từ 55 tuổi, người cao tuổi, chấn thương, vận động viên thể thao… Trong đó, thừa cân, béo phì là nguyên nhân thường gặp gây thoái hóa khớp. Thoái hóa khớp gối do béo phì có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào, kể cả người trẻ. Tăng thêm cân nặng làm tăng thêm tải trọng cho khớp gối và ngược lại.
Thực tế, khớp gối bị thoái hóa không thể phục hồi như cũ. Do đó, các phương pháp chữa thoái hóa khớp gối hiện nay chủ yếu tập trung vào các yếu tố sau: giảm đau, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, phục hồi chức năng vận động của khớp gối, hạn chế cũng như ngăn khớp biến dạng, nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Thoái hóa khớp gối có nhiều phương pháp điều trị tùy vào mức độ nặng, nhẹ. Giảm cân là phương pháp hiệu quả giúp giảm tiến triển của thoái hóa khớp. Người bệnh nên giảm 5% – 10% cân nặng trong 3 – 6 tháng, sau đó duy trì giảm về mức cân nặng lý tưởng. Các trường hợp nặng có thể cần châm cứu, tiêm nội khớp (thuốc giảm viêm), thay khớp gối nhân tạo…
Thừa cân, béo phì không chỉ gây thoái hóa khớp mà còn làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng như: bệnh lý tim mạch, tiểu đường type 2, gan nhiễm mỡ, viêm gan, đột quỵ, tăng nguy cơ mắc ung thư… Do đó, người dân nên phòng thừa cân, béo phì bằng việc ăn nhiều rau xanh, hạn chế tinh bột, đường, thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên; tăng cường vận động; kiểm soát căng thẳng; đủ giấc (tùy độ tuổi, trung bình từ 7,5 – 8 tiếng).
Thừa cân, béo phì không đơn thuần do ăn uống và vận động mà còn rất nhiều nguyên nhân từ bệnh lý nội tiết, chuyển hóa, di truyền… Người thừa cân, béo phì nên tới bệnh viện có chuyên khoa giảm cân để được điều trị sớm, phòng biến chứng. Béo phì khi có các biến chứng thoái hóa khớp gối nặng, tiểu đường type 2, tim mạch… sẽ điều trị phức tạp hơn, tăng chi phí điều trị.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
