Minh, 18 tuổi, đau bụng, bí trung đại tiện, bụng phình to, phát hiện xoắn đại tràng sigma gây tắc ruột hoàn toàn, phải mổ cấp cứu trong đêm, cắt hơn nửa mét ruột.

Minh bị táo bón từ nhỏ, tình trạng nặng lên khoảng 3 tháng nay. Người bệnh nhiều lần nhập viện điều trị bằng thuốc và đặt ống thông hơi. Tuy nhiên, lần điều trị mới đây vô hiệu, bụng ngày càng phình to, gây khó thở, đau bụng dữ dội, không ăn uống được, phải truyền dinh dưỡng.

Thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Thanh Biên, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết, kết quả chụp CT 1975 lát cắt ghi nhận đại tràng sigma (đoạn cuối của đại tràng) bị xoắn, cuộn tròn mạch máu mạc treo và quai ruột đại tràng sigma, đường kính 20 cm, to hơn gần 7 lần bình thường, lòng ruột chứa đầy khí và cặn bã, thành ruột mỏng.

Xoắn đại tràng sigma là tình trạng một quai của đại tràng sigma (phần cuối của đại tràng, trước trực tràng) bị xoắn quanh trục mạc treo, làm tắc nghẽn lưu thông ruột và nguồn cung cấp máu, gây ra các triệu chứng tắc ruột. “Nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến thiếu máu cục bộ, hoại tử và thủng ruột”, bác sĩ Biên nói, thêm rằng khi phân và dịch từ ruột rò rỉ vào khoang bụng sẽ gây biến chứng nhiễm trùng khoang bụng, sốc nhiễm trùng, suy đa cơ quan. Người bệnh buộc phải lọc máu, nguy cơ tử vong cao.

Minh được các bác sĩ chỉ định mổ khẩn cấp ngay trong đêm. Ca phẫu thuật khó khăn, ổ bụng người bệnh chướng căng, đại tràng sigma giãn khổng lồ, các quai đại tràng phía trên giãn liên tục đến tận manh tràng – dấu hiệu điển hình của tắc ruột hoàn toàn kéo dài. Thành ruột phù nề, xung huyết, gần như mất hoàn toàn nhu động, không thể phẫu thuật nội soi do không bơm được CO2 vào khoang bụng để tạo phẫu trường, ê-kíp phải chuyển sang mổ mở.

Bác sĩ cắt bỏ đoạn đại tràng sigma bị xoắn giãn to, thiếu máu, hoại tử, dài hơn 60 cm. Tiếp đến, bác sĩ đưa đầu trên đại tràng ra da làm hậu môn nhân tạo ở vùng hông trái và đóng đầu dưới. Do ruột giãn lớn, phù nề, nguy cơ rò xì rất cao, không thích hợp thực hiện nối lại ngay.

Sau phẫu thuật, Minh được sử dụng thuốc giảm đau và kháng sinh phổ rộng nhằm giảm nguy cơ nhiễm trùng sau mổ. Tình trạng hồi phục tiến triển tốt, sau khoảng 48 giờ, người bệnh đã có thể vận động, đi lại và ăn uống nhẹ nhàng. Vết mổ khô, không ghi nhận dấu hiệu nhiễm trùng, người bệnh được xuất viện sau 5 ngày.

Người bệnh được hẹn tái khám định kỳ hàng tháng để theo dõi tiến trình hồi phục, đánh giá chức năng tiêu hóa và tình trạng miệng nối. Sau khoảng 3 tháng, khi tổng trạng ổn định, bệnh nhân sẽ được lên kế hoạch phẫu thuật đóng hậu môn nhân tạo. Bác sĩ Biên cho biết, ca phẫu thuật cấp cứu thành công, giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Nếu được can thiệp sớm hơn, người bệnh có thể thực hiện phẫu thuật nội soi, sẽ ít đau, phục hồi nhanh và đặc biệt không phải mở hậu môn nhân tạo.

 

Xoắn đại tràng sigma là một tình trạng y tế cấp cứu ngoại khoa cần điều trị kịp thời để tránh gây nguy hiểm đến tính mạng. Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, nguyên nhân chính là do đại tràng sigma có mạc treo dài và lỏng lẻo (đại tràng dài), cho phép quai ruột di động quá mức và dễ bị xoắn. Các yếu tố nguy cơ bao gồm: người cao tuổi (trên 50 tuổi), đặc biệt là người nằm liệt giường giảm nhu động ruột, hoặc có tiền sử táo bón mãn tính (phân ứ đọng làm đại tràng sigma giãn to, tăng nguy cơ xoắn), người mắc bệnh tâm thần; người có tiền sử phẫu thuật bụng, có thể tạo dải dính gây chèn ép, tạo điều kiện cho xoắn.

Trường hợp phát hiện sớm, ruột ít phù nề, chướng và xoắn ít, bác sĩ có thể tiến hành nội soi ống mềm để tháo xoắn bằng thủ thuật nhẹ nhàng, ít nguy cơ rủi ro cho người bệnh. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là biện pháp tạm thời vì nguy cơ tái phát. Cần thực hiện phẫu thuật cấp cứu ngay nếu tình trạng thiếu máu hoặc hoại tử, thủng ruột, viêm phúc mạc đã xảy ra.

Bác sĩ Biên khuyến nghị, khi có các dấu hiệu đau bụng, chướng bụng, buồn nôn và nôn, bí trung và đại tiện… cần đến bệnh viện ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời. Chế độ ăn uống cần bổ sung nhiều chất xơ, uống đủ nước để ngăn ngừa táo bón, từ đó giảm nguy cơ xoắn đại tràng sigma.

(*) Tên bệnh nhân đã được thay đổi.