Nhiễm khuẩn bệnh viện là một trong những thách thức lớn nhất của hệ thống y tế toàn cầu, không riêng tại Việt Nam. Điều này làm tăng tỷ lệ tử vong, kéo dài thời gian nằm viện và gia tăng chi phí điều trị. Trong đó, đồ vải bệnh viện như: ga giường, trang phục người bệnh, đồng phục nhân viên y tế… là những vật dụng thiết yếu trong bệnh viện – lại có thể trở thành nguồn phát tán vi sinh vật nếu quy trình xử lý không được tuân thủ nghiêm ngặt. Việc xử lý đúng chuẩn là chìa khóa để ngăn chặn mối đe dọa thầm lặng này.
Một khảo sát của Bộ Y tế trên 9.345 bệnh nhân nội trú tại 10 bệnh viện cho thấy tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện là 5,8%, trong đó viêm phổi chiếm hơn 55%. Ở các khoa hồi sức, tỷ lệ này có thể vượt 20%. Nhiễm khuẩn bệnh viện làm tăng thời gian nằm viện trung bình 15 ngày, kéo theo chi phí điều trị thêm hàng chục triệu đồng cho mỗi người bệnh.
Trong chuỗi các yếu tố gây lây nhiễm, đồ vải bệnh viện – từ áo blouse, khăn tắm, đồng phục… ít được nhắc đến nhưng cũng là môi trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm chéo. Các nghiên cứu quốc tế chỉ ra vi khuẩn có thể tồn tại trên vải từ vài ngày đến hàng tháng.
Tại Thổ Nhĩ Kỳ, nhóm vi khuẩn kháng thuốc như Staphylococcus aureus kháng methicillin (MRSA) hay Enterococcus faecium kháng vancomycin (VRE) có thể sống trung bình tới 30 ngày trên vải len, gần 27 ngày trên cotton-polyester.
Một nghiên cứu tại Ấn Độ cho thấy, tất cả mẫu vải thu thập trước khi giặt đều mang vi khuẩn với mật độ từ 10³ – 10⁶ CFU/inch², trong đó có nhiều chủng gây bệnh nguy hiểm như E. coli, Klebsiella pneumoniae, Staphylococcus aureus. Sau giặt, 42,5% mẫu trở nên vô khuẩn, nhưng hơn 57% vẫn còn vi sinh vật tồn tại, chủ yếu do khâu vận chuyển, lưu trữ và sử dụng không đảm bảo. Đáng chú ý, trong dó gần 90% vi khuẩn phân lập trước khử khuẩn là vi khuẩn đa kháng thuốc (MDROs).
Những số liệu này cho thấy, nếu không kiểm soát tốt nguồn lây tiềm ẩn như đồ vải, tình trạng nhiễm khuẩn chéo khó có thể giảm đáng kể.
Các chuyên gia nhận định, quy trình xử lý đồ vải y tế hiện nay cần được chuẩn hóa nghiêm ngặt, từ phân loại, thu gom, đến giặt, sấy, khử khuẩn và bảo quản. Việc sử dụng hóa chất và máy móc đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo nhiệt độ giặt sấy phù hợp, vận chuyển bằng hệ thống khép kín, có thể giúp giảm tới 90% vi sinh vật. Tuy nhiên, nguy cơ tái nhiễm vẫn hiện hữu nếu đồ vải bị lưu trữ trong điều kiện nóng ẩm hoặc tiếp xúc nhiều lần khi vận chuyển, phát cho các khoa phòng.
Do đó, cần quy trình quản lý đồ vải bệnh viện theo chuẩn “hygienically clean” tại châu Âu và Mỹ. Nghĩa là đồ vải sạch đạt mức an toàn về mặt y tế, không còn mầm bệnh nguy hiểm, nhưng không yêu cầu phải tiệt trùng tuyệt đối.
Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh quản lý chất lượng bệnh viện thì kiểm soát nhiễm khuẩn không chỉ nằm ở kháng sinh hay trang thiết bị hiện đại, mà còn bắt đầu từ những điều tưởng như giản đơn: một chiếc áo blouse sạch hay tấm ga trải giường, áo người bệnh được an toàn.
Bởi tại nhiều bệnh viện, khâu giặt thường bị coi là dịch vụ hậu cần, thậm chí được thuê ngoài hoặc nhân viên tự giặt tại nhà. Điều này đồng nghĩa với việc khâu khử khuẩn không đảm bảo, vi sinh vật có thể “thoát” khỏi lồng giặt tại bệnh viện để trở thành nguồn phát tán bệnh, nguy hiểm cho nhóm người yếu thế, mắc nhiều bệnh nền, bệnh mạn tính…
Với tầm nhìn dài hạn về an toàn người bệnh, BVĐK Tâm Anh đã đầu tư phòng giặt khép kín công nghệ Mỹ. Toàn bộ máy giặt, máy sấy, máy ủi đều nhập khẩu từ Mỹ, với công suất xử lý đến 3,5 tấn đồ vải/ngày và vận hành liên tục 24/7. Quy trình giặt – sấy được lập trình chính xác, duy trì nhiệt độ trên 70°C cùng hệ thống bơm dung dịch tự động đảm bảo liều lượng chuẩn xác, hóa chất y tế chuyên dụng, giúp loại bỏ sai sót thủ công, vừa tăng hiệu quả khử khuẩn vừa bảo vệ chất liệu vải. Nhờ đó mà công tác kiểm soát nhiễm khuẩn luôn đảm bảo chất lượng tiêu diệt vi khuẩn, virus, nấm mốc…
Cử nhân điều dưỡng Nguyễn Thị Kim Loan, Tổ trưởng Đơn vị Quản lý giặt, khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, BVĐK Tâm Anh TP.HCM – người có hơn 30 năm trong nghề, chia sẻ: “Nhà giặt được thiết kế 1 chiều khu vực giặt, khu vực sấy khô, khu vực ủi, xếp gấp và hoàn thiện, khu vực lưu trữ và cấp phát. Đồ vải sau khi sử dụng được thu gom bằng lối đi riêng. Phân loại theo mức độ nhiễm bẩn và giặt bằng quy trình khác nhau, đảm bảo không nhiễm chéo. Thành phẩm sau giặt được đóng gói, bảo quản trong kho vô khuẩn, sẵn sàng chuyển đến các khoa, phục vụ bệnh nhân và nhân viên y tế”.
Cụ thể, đồ vải sau sử dụng được thu gom bằng lối đi riêng, phân loại nhiều lần (đồ dính máu, đồ trắng, đồ màu…) trước khi giặt. Mỗi loại được xử lý bằng quy trình riêng, đảm bảo không nhiễm chéo. Sau giặt – sấy – tiệt trùng, vải được ủi, xếp gọn, đóng gói và bảo quản trong kho riêng biệt, khô ráo, sạch sẽ. Nhân viên còn kiểm tra, vá lại từng chi tiết hư hỏng để khâu – may lại, mang đến cho người bệnh và bác sĩ những bộ đồ không chỉ sạch khuẩn mà còn tươm tất.
Hành động “đầu tư cho phòng giặt” nghe có vẻ nhỏ bé nhưng thực chất là bước đi chiến lược. Trong khi nhiều cơ sở y tế vẫn dừng ở dịch vụ thuê ngoài, Tâm Anh chủ động xây dựng quy trình khép kín, coi đây là mắt xích then chốt của hệ thống an toàn y tế. Nhờ đó, người bệnh được bảo vệ khỏi nguy cơ lây nhiễm chéo, điều tưởng như vô hình nhưng mang ý nghĩa sống còn.
Theo dược sĩ Tống Văn Khải, Trưởng khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn BVĐK Tâm Anh TP.HCM, phòng giặt không chỉ là dịch vụ hậu cần mà là một mắt xích quan trọng trong hệ thống an toàn bệnh viện. “Nếu đồ vải không được xử lý đúng chuẩn, chúng có thể trở thành trung gian lây truyền mầm bệnh nhất là các vi khuẩn đa kháng thuốc, gây khó khăn trong việc kiểm soát lây nhiễm chéo. Chúng tôi đặt mục tiêu mọi tấm ga, chiếc áo đến tay bác sĩ và bệnh nhân đều sạch khuẩn, an toàn như một thiết bị y tế”, ông nói.
Trong bối cảnh y tế hiện đại, nơi nhiễm khuẩn bệnh viện đang là “gánh nặng kép” vừa về y khoa vừa về chi phí xã hội, lựa chọn của Tâm Anh cho thấy an toàn không nằm ở khẩu hiệu, mà bắt đầu từ những chi tiết nhỏ nhất. Từ giường bệnh đến đồng phục bác sĩ, tất cả đều phải sạch khuẩn, vô trùng và an toàn. Đó chính là cách BVĐK Tâm Anh tạo nên sự khác biệt: chăm sóc người bệnh không chỉ bằng kỹ thuật y khoa tiên tiến, mà còn bằng sự tỉ mỉ trong từng chi tiết tưởng chừng nhỏ bé nhưng góp phần quyết định chất lượng điều trị.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
