Chị Nữ, 28 tuổi, bất ngờ phát hiện đục thủy tinh thể, sau nhiều năm cận nặng đến 16 độ kèm nhược thị.

“Đây là người bệnh đục thủy tinh thể trẻ tuổi nhất do bệnh lý, không phải chấn thương hoặc tai nạn, ghi nhận tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM”, ThS.BS Nguyễn Trà Thảo Nhi, Trung tâm Mắt Công nghệ Cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM (cơ sở P.Tân Sơn Hòa – Q.Tân Bình cũ) cho biết. Bệnh này phổ biến ở người trên 60 tuổi, nếu gặp ở người dưới 40 tuổi được xem là bất thường.

Theo bác sĩ Nhi, đục thủy tinh thể ở người trẻ tuổi thường do cận thị nặng, tai nạn, chấn thương bẩm sinh, biến chứng của các bệnh mắt viêm màng bồ đào, glôcôm (tăng nhãn áp), hoặc bệnh lý toàn thân như tiểu đường, rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, lạm dụng thuốc corticoid… Ở người trẻ, tốc độ chuyển hóa tế bào cao nên thủy tinh thể đục nhanh, có thể từ độ nhẹ đến nặng chỉ trong vài tháng đến một năm. Thủy tinh thể đục chín phồng (đục ở giai đoạn nặng, thủy tinh thể hút nước vào trong khiến thể tích tăng phồng lên) có thể gây tăng nhãn áp cấp, dẫn đến đau nhức mắt và nguy cơ giảm thị lực không hồi phục nếu không điều trị kịp thời.

Hai mắt chị Nữ đều bị đục thủy tinh thể độ III dạng nhân (đục vùng trung tâm). Mắt phải cận 10 độ, thị lực không kính 4/10; mắt trái cận 16 độ, thị lực 2/10. Theo bác sĩ Nhi, người bệnh bị cận thị rất nặng khiến nhãn cầu dài bất thường, dòng lưu thông thủy dịch thay đổi gây rối loạn chuyển hóa, làm biến chất, lão hóa thủy tinh thể sớm hơn bình thường.

Theo các nghiên cứu lâm sàng và dịch tễ học, người có độ cận cao (trên 6 độ) có nguy cơ bị đục thủy tinh thể dạng nhân sớm hơn người không mắc tật khúc xạ gấp 3 đến 5 lần và điều trị cũng phức tạp hơn. Ngoài đục thủy tinh thể, cận thị nặng còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về mắt khác như thoái hóa võng mạc ngoại vi, rách hoặc bong võng mạc, tăng nhãn áp…

Chị Nữ cho biết bị cận từ 7 tuổi, lúc này thị lực hai mắt đã chênh lệch lớn, mắt phải 1 độ, mắt trái 5 độ. Bác sĩ khi đó cho biết mắt trái của người bệnh bị nhược thị nặng do một thời gian dài não chỉ tập trung xử lý hình ảnh ở mắt rõ hơn, “bỏ rơi” mắt trái khiến mắt yếu đi. Nhược thị không thay đổi cấu trúc hay làm tổn thương mắt mà chỉ do não không học được cách điều tiết mắt đúng trong giai đoạn phát triển thị giác (thường trước 8 tuổi). Không can thiệp kịp thời, thị lực mắt trái không phục hồi. Chị Nữ phải chấp nhận sống chung, không thể cải thiện bằng đeo kính hay phẫu thuật.

Chị Nữ cho biết thêm, từ tuổi 15 đã bỏ kính gọng để đeo hoàn toàn kính áp tròng cho thẩm mỹ và thuận tiện hơn trong sinh hoạt. Tuy nhiên, chị thừa nhận không làm vệ sinh đúng cách, mang liên tục cả ngày, có đêm quên tháo khi ngủ nên nhiều lần bị viêm kết mạc, xốn và rát mắt.

Bác sĩ Nhi chỉ định người bệnh phẫu thuật đục thủy tinh thể tránh nguy cơ mù lòa. Phương pháp phẫu thuật là tán nhuyễn thể thủy tinh bằng sóng siêu âm (phaco), sau đó đặt thấu kính nội nhãn đa tiêu cự cho cả hai mắt. Chị Nữ được phẫu thuật mắt trái trước do nặng hơn, sau một tháng ổn định sẽ thực hiện tương tự với mắt còn lại.

Tái khám sau khi mổ lần lượt cả hai mắt, thị lực mắt phải của chị Nữ đạt 8/10, mắt trái 5/10. Bác sĩ Nhi cho biết thời gian đầu sau phẫu thuật có thể giác mạc hơi phù do dùng sóng năng lượng cao để phá, hút thủy tinh thể nhưng sau vài ngày đầu, tình trạng phù giảm, thị lực dần hồi phục.

Người bệnh được khuyên vận động nhẹ nhàng, tránh nước, khói bụi, tuyệt đối không dụi mắt, nghỉ ngơi nhiều nhất có thể để thị lực sớm hồi phục. Bác sĩ Nhi khuyến cáo người bị cận thị có thể kiểm soát độ cận bằng cách làm việc trong môi trường đủ sáng; đọc sách ở khoảng cách đúng (30-35 cm); sau mỗi 20-30 phút làm việc với máy tính, điện thoại nên nhìn xa khoảng 6 mét trong 20 giây cho mắt nghỉ ngơi; bổ sung thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá thu, hạt óc chó… và các chất chống oxy hóa (lutein, zeaxanthin) có trong cải bó xôi, rau dền, bông cải xanh, lòng đỏ trứng gà, xoài, cam, việt quất… Đồng thời, mỗi người cần khám mắt định kỳ sau 6-12 tháng/lần để sớm phát hiện các bệnh về mắt (nếu có) để kịp thời điều trị.

*Tên người bệnh đã được thay đổi