Ông Huỳnh, 57 tuổi, sau chạy thận bất ngờ nôn ói, yếu liệt nửa người phải và nói đớ, bác sĩ chẩn đoán đột quỵ nhồi máu não.

Ông Huỳnh có tiền sử suy thận giai đoạn cuối, đang chạy thận định kỳ 3 lần mỗi tuần và mắc kèm bệnh nền tăng huyết áp, rung nhĩ. Sau buổi chạy thận tại một cơ sở y tế, ông mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, nghĩ do tác dụng phụ của lọc thận như các lần trước nên về nghỉ ngơi. Hai giờ sau, khi các triệu chứng nặng hơn, gia đình liền đưa ông đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cấp cứu.

Ông Huỳnh có tiền sử suy thận giai đoạn cuối, đang chạy thận định kỳ, bệnh nền tăng huyết áp, rung nhĩ. BS.CKI Đặng Khắc Giáp, Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, cho biết thời điểm nhập viện, ông Huỳnh gần như không nói được, liệt nửa người phải, liệt mặt trung ương và điểm NIHSS 15 (thang điểm đánh giá mức độ nặng của đột quỵ cấp, điểm càng cao thì tình trạng càng nặng), cho thấy hệ thần kinh đã tổn thương ở mức nặng.

Người bệnh sau lọc máu, huyết áp và lượng dịch trong cơ thể thay đổi có thể làm biến thiên lưu lượng máu lên não. “Khi những biến đổi này xảy ra ở người mắc bệnh rung nhĩ, cục máu đông trong buồng tim càng dễ bong ra và di chuyển theo dòng máu lên não gây tắc mạch não đột ngột”, bác sĩ Giáp cho biết.

Ngay khi tiếp nhận, bệnh viện kích hoạt quy trình “Code Stroke” – mở lối đi riêng, kết nối các chuyên khoa và các thiết bị sẵn sàng cấp cứu đột quỵ. Kết quả chụp CT của ông Huỳnh cho thấy vùng nhồi máu cấp lan rộng ở bán cầu não trái. Đồng thời, hình ảnh tắc hoàn toàn đoạn M1 động mạch não giữa trái là dấu hiệu điển hình của tắc mạch do cục máu đông từ tim trôi lên, vốn thường gặp ở người bệnh rung nhĩ.

Đột quỵ xảy ra trên nền suy thận mạn giai đoạn cuối là tình trạng cấp cứu phức tạp, theo bác sĩ Giáp, đòi hỏi xử trí tái thông mạch máu não khẩn cấp. Trong khi đó, các bệnh lý nền của ông Huỳnh rất nặng nên bác sĩ nhận định quá trình can thiệp gặp nhiều thách thức vì nguy cơ biến chứng khi gây mê và can thiệp tăng lên đáng kể như suy tim, rối loạn nhịp tim hay lan rộng vùng nhồi máu.

Sau hội chẩn liên khoa Thần kinh, Can thiệp mạch, Gây mê hồi sức và Nội thận, ông Huỳnh được can thiệp lấy huyết khối. BSNT.CKI Dương Đình Hoàn, Trưởng Đơn vị Can thiệp Thần kinh, cho biết dưới hướng dẫn của hệ thống chụp mạch máu xóa nền DSA hiện đại, ê kíp mở đường vào mạch máu tại vùng bẹn, luồn một ống thông siêu nhỏ và dụng cụ chuyên dụng theo lòng mạch lên tới vị trí tắc nghẽn trong não và hút trọn khối huyết ra ngoài. Suốt quá trình can thiệp, vì ông Huỳnh có yếu tố nguy cơ cao nên các bác sĩ phải theo dõi huyết áp bệnh nhân liên tục nhằm tránh tụt huyết áp gây lan rộng vùng thiếu máu não.

Nhờ can thiệp kịp thời, động mạch não của ông Huỳnh được tái thông hoàn toàn, đạt mTICI 3 – mức tối ưu trong điều trị đột quỵ, giúp bảo tồn mô não và cải thiện khả năng hồi phục. Sau can thiệp, ông tỉnh táo, nói rõ hơn và cử động tay chân phải tốt lên, sức cơ đạt 4/5. Hai ngày sau, ông chỉ còn méo miệng nhẹ và có thể tự đi lại trong phòng bệnh.

Ông Huỳnh tiếp tục được theo dõi chặt chẽ huyết áp, nhịp tim, điện giải và truyền máu – những chỉ số dễ biến động sau chạy thận và có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dòng máu lên não. Các bác sĩ cũng phối hợp để kiểm soát rung nhĩ và tình trạng suy thận giai đoạn cuối, nhằm giảm tối đa nguy cơ huyết khối tái phát.

Theo bác sĩ Giáp, ở người bệnh suy thận mạn, cảm giác choáng váng, buồn nôn hay mệt sau lọc máu thường dễ bị bỏ qua. Trường hợp của ông Huỳnh, đặc biệt khi mắc kèm bệnh nền như rung nhĩ, những dấu hiệu này có thể là biểu hiện sớm của đột quỵ. Vì vậy, nếu xuất hiện các dấu hiệu trên, đặc biệt là méo miệng, yếu liệt, nói khó hoặc nôn ói bất thường sau chạy thận, người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế để được theo dõi, tìm nguyên nhân.

Những người có bệnh nền tim mạch, rung nhĩ, tăng huyết áp hoặc suy thận mạn thường có nguy cơ đột quỵ cao. Việc theo dõi huyết áp hằng ngày, tái khám định kỳ, tuân thủ thuốc chống đông khi được chỉ định và duy trì lối sống khoa học đóng vai trò quan trọng để giảm nguy cơ tắc mạch. Nên tầm soát nguy cơ đột quỵ mỗi 6-12 tháng đối với nhóm bệnh nhân nguy cơ cao, nhằm phát hiện bất thường từ sớm.