Độ lọc cầu thận xuống 8.8 ml/phút/1.73 m2, điều trị nhiều nơi không thuyên giảm nhưng bác sĩ Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 phát hiện chức năng thận của ông Sỹ còn có thể cứu vãn, đã giúp ông cứu thận một cách ngoạn mục.

“Tôi và gia đình rất biết ơn Phòng khám Đa khoa Quận 7, đặc biệt các bác sĩ, điều dưỡng Đơn vị Nội thận – Lọc máu đã giúp tôi thoát cửa tử”, ông Sỹ, 65 tuổi, xúc động nói. Sau hơn 2 tháng kiên trì chiến đấu với bệnh tật, ông Sỹ đã thoát cảnh gắn chặt đời mình với chiếc máy chạy thận.

Giữa tháng 8, ông Sỹ đến Đơn vị Nội thận – Lọc máu trong tình trạng toàn thân phù nề, dư nước, tiểu ít, độ lọc cầu thận có lúc xuống thấp chỉ còn 8.8 ml/phút/1.73 m2, chỉ số creatinin vượt ngưỡng 900 µmol/L. BS.CKII Hồ Tấn Thông, Đơn vị Nội thận – Lọc máu chẩn đoán ông bị tổn thương thận cấp trên nền bệnh thận mạn, do mới trước đó kết quả khám chức năng thận của ông Sỹ tại một bệnh viện khác vẫn đang ở giai đoạn 3B. “Các chỉ số cảnh báo rất xấu, tuy nhiên các kết quả chẩn đoán hình ảnh cho thấy chức năng thận của người bệnh vẫn có thể cứu vãn được”, bác sĩ Thông nói.

Tổn thương thận cấp gây giảm đột ngột chức năng thận, dẫn đến sự gia tăng của ure (BUN), creatinin và các chất thải chuyển hóa khác. Nếu không cấp cứu kịp thời, bệnh có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng như tăng kali máu, toan chuyển hóa, giảm natri máu có thể dẫn đến loạn nhịp tim, ngừng tim, phù và tăng huyết áp do ứ dịch, phù phổi cấp gây khó thở… Bác sĩ Thông chỉ định lọc máu cấp cứu để cứu thận, giúp ông Sỹ vượt qua giai đoạn tổn thương thận cấp. Tuy nhiên, sau 3 lần theo dõi xét nghiệm máu trong các tuần sau đó, các chỉ số của người bệnh vẫn vượt ngưỡng, và hy vọng về thận hồi phục lại ngày càng ít.

“Với bệnh thận, một khi người bệnh bắt đầu chạy thận sẽ phải gắn chặt với máy móc suốt đời, theo bác sĩ Thông. Ông Sỹ cũng từng chấp nhận việc đó, không còn hy vọng thận hồi phục, tuân thủ lịch chạy thận nhân tạo định kỳ để duy trì sự sống. Nhưng các y bác sĩ Đơn vị Nội thận – Lọc máu không từ bỏ, vẫn kiên trì thuyết phục bệnh nhân, rằng còn hy vọng thì cứ tiếp tục hy vọng về sự hồi phục của thận.

Theo bác sĩ Thông, tình trạng tổn thương thận cấp thường không có kèm theo thiếu máu như trong bệnh thận mạn. Tuy nhiên, trường hợp ông Sỹ lại có thiếu máu, điều này làm cho việc chẩn đoán phân biệt bệnh càng thêm khó khăn. Bác sĩ chỉ định chạy thận nhân tạo định kỳ ít lần trong tuần hơn, và rút ít nước hơn, để thận của người bệnh vẫn có cơ hội làm việc và hồi phục, kết hợp với việc lựa chọn các thuốc điều trị phù hợp để cứu chức năng thận. “Then chốt là trong tối đa 3 tháng phải điều trị loại bỏ nguyên nhân gây tổn thương thận cấp, duy trì huyết động, điều chỉnh rối loạn điện giải – toan kiềm và hỗ trợ chức năng thận. Kết quả là thận đã làm việc trở lại sau 2 tháng”, bác sĩ Thông nói.

Bệnh thận mạn (CKD) ước tính ảnh hưởng đến khoảng 850 triệu người trên toàn thế giới, theo thống kê của Tổ chức Thận quốc tế (ISN). Đến năm 2040, bệnh thận mạn dự kiến trở thành nguyên nhân gây tử vong thứ 5 trên toàn cầu. Tại Việt Nam, ước tính có tới 8,7 triệu người trưởng thành đang phải sống chung với căn bệnh này, tỷ lệ tử vong đứng thứ 8.

Theo bác sĩ Thông, người bệnh thận mạn khi bị tổn thương thận cấp sẽ tăng nguy cơ tiến triển đến bệnh thận giai đoạn cuối, nếu không điều trị kịp thời. Đáng lo ngại là người dân trước nay không có thói quen đi khám sức khỏe tổng thể, không rõ mức nền của độ lọc cầu thận, do đó khó phân biệt được mắc bệnh thận cấp hay bệnh thận mạn. Như ông Sỹ đã được ghi nhận độ lọc cầu thận >60 mL/phút/1.73 m2 da vào khoảng 10 năm trước, bác sĩ nói chức năng thận của ông vẫn duy trì ở mức bình thường, đều đặn lịch tái khám định kỳ, cho đến 2 năm gần đây chủ quan không đến bệnh viện khiến chức năng thận diễn tiến xấu đi, mà không phát hiện kịp thời.

Với người bệnh bị tổn thương thận cấp trên nền bệnh thận mạn, việc điều trị kịp thời là yếu tố then chốt để cứu chức năng thận phục hồi. Không may mắn như ông Sỹ, một nữ bệnh nhân 42 tuổi đến khám tại khoa Nội thận – Lọc máu đầu tháng 11, đang lọc máu 2 lần mỗi tuần khoảng 5 tháng nay. Do vẫn đi tiểu và sinh hoạt bình thường như người khỏe mạnh nên người bệnh đã đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM với mong muốn được các bác sĩ cứu thận hồi phục. “Tuy nhiên người bệnh đã lọc máu lâu dài, thận đã quen với máy chạy thận nên gần như không thể hồi phục, buộc phải chạy thận nhân tạo lâu dài mới duy trì sự sống”, bác sĩ Thông nói.

Các yếu tố tiếp xúc gây suy thận cấp như nhiễm khuẩn, bệnh nặng, sốc tuần hoàn, bỏng, chấn thương, phẫu thuật tim (đặc biệt là máy tim phổi nhân tạo), phẫu thuật lớn, dùng thuốc gây độc cho thận, dùng thuốc cản quang, tiếp xúc độc chất thực vật và động vật. Bên cạnh đó, các yếu tố nhạy cảm với tổn thương thận cấp như mất nước hay giảm thể tích tuần hoàn, người lớn tuổi, người mắc bệnh thận mạn (CKD), các bệnh mạn tính (tim, phổi, gan), đái tháo đường, ung thư, thiếu máu…

Để phòng ngừa bệnh, bác sĩ đưa ra lời khuyên trước tiên cần thay đổi lối sống như chế độ ăn lành mạnh, ăn nhạt, hạn chế muối, hoạt động thể lực, duy trì tập thể dục 30 phút/ngày (ít nhất 5 ngày/tuần), không hút thuốc lá, quản lý cân nặng hợp lý. Ngoài ra, cần thận trọng khi dùng các loại thuốc không kê đơn, thuốc không rõ nguồn gốc để tránh gây áp lực lên thận.