Tiểu phẫu áp xe vú: Khi nào lựa chọn? Chỉ định và chống chỉ định

Khi áp xe vú không điều trị kịp thời, tình trạng viêm nhiễm có thể lan rộng, gây đau, sưng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và khả năng cho con bú. Với những ổ áp xe ở vú bác sĩ sẽ tiến hành tiểu phẫu để giảm nhẹ triệu chứng, ngừa các biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Vậy tiểu phẫu áp xe vú là gì? Khi nào lựa chọn? Chỉ định và chống chỉ định? Bài viết dưới đây, thạc sĩ bác sĩ chuyên khoa II Phạm Tuấn Mạnh, Khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM đưa ra thông tin tổng quan về tiểu phẫu áp xe vú.

Tiểu phẫu áp xe vú là gì?

Tiểu phẫu áp xe vú là thủ thuật rạch mở ổ mủ dưới da vùng vú để dẫn lưu dịch nhiễm trùng ra ngoài, giúp giảm sưng đau, ngăn biến chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục, thường được chỉ định khi điều trị nội khoa không hiệu quả.

Tiểu phẫu áp xe vú khi nào nên lựa chọn?

Tiểu phẫu áp xe vú nên lựa chọn khi người bệnh có khối áp xe ở vú sau giai đoạn viêm cấp (đã được điều trị thích hợp khiến phản ứng viêm khu trú lại và khối áp xe hình thành mủ, mô hoại tử). Lúc này, bác sĩ sẽ cân nhắc tiểu phẫu, rạch tháo mủ, dẫn lưu hoặc chọc hút khối áp xe (khối áp xe nhỏ, đơn ổ).

Nếu người bệnh không rạch tháo mủ, ổ áp xe có thể xuất hiện biến chứng, gồm: sốt cao, tình trạng viêm nhiễm lan rộng gây ra nhiễm trùng xấu hơn, nguy cơ nhiễm trùng toàn thân và thậm chí nhiễm trùng huyết. (1)

Chỉ định và chống chỉ định tiểu phẫu áp xe vú?

Chỉ định và chống chỉ định tiểu phẫu áp xe vú, người bệnh cần lưu ý:

• Chỉ định: áp xe đã thành mủ, viêm nhiễm kéo dài hoặc không đáp ứng với điều trị nội khoa.
• Chống chỉ định: tình trạng nhiễm trùng lan rộng hoặc khối viêm đỏ chưa hình thành mủ.

Tiểu phẫu áp xe vú có an toàn không?

Có, tiểu phẫu áp xe vú an toàn nếu được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa vú và tại cơ sở y tế uy tín. Người bệnh nếu không được tiểu phẫu áp xe vú an toàn có thể dẫn đến các biến chứng gồm: hình thành lỗ rò, nhiễm trùng mạn tính hoặc cần can thiệp phẫu thuật bổ sung.

Ưu và nhược điểm khi lựa chọn tiểu phẫu áp xe vú

Ưu và nhược điểm khi lựa chọn tiểu phẫu áp xe vú, bao gồm:

1. Ưu điểm

• Giảm đau nhanh: tiểu phẫu giúp loại bỏ mủ và áp lực do áp xe gây ra nên giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu ngay sau khi điều trị.
• Ngừa biến chứng: tiểu phẫu áp xe vú kịp thời có thể ngừa tình trạng nhiễm trùng lan rộng hoặc hình thành ổ áp xe mới.
• Hồi phục nhanh: người bệnh có thể trở lại sinh hoạt bình thường trong thời gian ngắn sau khi tiểu phẫu áp xe vú.

2. Nhược điểm

• Đau và khó chịu: dù có thuốc tê nhưng người bệnh vẫn có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu trong và sau khi thực hiện tiểu phẫu.
• Nguy cơ nhiễm trùng: người bệnh vẫn có nguy cơ nhiễm trùng tại vị trí phẫu thuật nếu không chăm sóc vết thương đúng cách.
• Sẹo: tiểu phẫu có thể để lại sẹo nhỏ tại vị trí rạch (tình trạng này tùy thuộc và cơ địa mỗi người bệnh).

Quy trình tiểu phẫu áp xe vú chuẩn y khoa

Tiểu phẫu áp xe vú chuẩn y khoa có 2 phương pháp chính gồm chọc hút bằng kim; rạch và dẫn lưu. Cụ thể quy trình tiểu phẫu áp xe vú chuẩn y khoa với 2 phương pháp điều trị như sau:

1. Chọc hút bằng kim

Chỉ định khi vùng da ổ áp xe còn dày. Quy trình này gồm:

• Sát khuẩn vùng điều trị: bác sĩ làm sạch vùng điều tri bằng dung dịch sát khuẩn.
• Gây tê: bác sĩ sẽ gây tê cục bộ tại vị trí cần chọc hút để người bệnh giảm đau.
• Siêu âm định vị: sử dụng siêu âm để xác định chính xác vị trí, kích thước và độ sâu của ổ áp xe nhằm hướng dẫn chọc hút chính xác.
• Chọc hút mủ: dùng kim tiêm vào ổ áp xe, hút hết dịch mủ. Quá trình này có thể được lặp lại nhiều lần để đảm bảo dẫn lưu sạch ổ áp xe.
• Rút kim và lau sạch: sau khi hút hết mủ, kim được rút ra và vệ sinh sát khuẩn vùng điều trị để tránh nhiễm trùng.

2. Rạch và dẫn lưu

Chỉ định khi ổ áp xe viêm đỏ, da mỏng. Quy trình này gồm:

• Sát khuẩn vùng điều trị: bác sĩ sát khuẩn vùng da quanh ổ áp xe.
• Gây tê: bác sĩ sẽ tiêm thuốc tê cục bộ quanh vùng áp xe để giảm đau cho người bệnh.
• Rạch ổ áp xe: bác sĩ rạch 1 đường nhỏ trên da ngay vị trí ổ áp xe để tiếp cận và mở rộng khoang chứa mủ.
• Dẫn lưu mủ và làm sạch khoang áp xe: mủ được hút và dẫn lưu ra ngoài, khoang áp xe được làm sạch bằng dung dịch sát khuẩn hoặc nước muối sinh lý. Vùng phẫu thuật có thể được đặt ống dẫn lưu nhằm duy trì việc thoát dịch và ngừa tái phát.
• Khâu vết thương: tùy theo tình trạng ổ áp xe, vết rạch có thể được khâu lại hoặc để hở để thoát dịch tự nhiên.

Rủi ro và biến chứng có thể gặp

Một số rủi ro và biến chứng có thể gặp, bao gồm:

• Nhiễm trùng: người bệnh nếu không tuân thủ các biện pháp vô trùng hoặc chăm sóc vết thương sai cách có thể gây nhiễm trùng vùng điều trị. Một số trường hợp, nhiễm trùng có thể lan ra ngoài ổ áp xe, gây nhiễm trùng huyết.
• Đau và khó chịu: người bệnh sau điều trị vẫn có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu.
•  Chảy máu: người bệnh nếu nhận thấy chảy máu quá nhiều hãy báo ngay với bác sĩ để được xử trí kịp thời.
• Sẹo: vết rạch có thể để lại sẹo khiến người bệnh lo ngại về mặt thẩm mỹ.
• Tái phát áp xe: nếu không dẫn lưu sạch hoàn toàn dịch mủ hoặc nguyên nhân gây áp xe không được điều trị, bệnh có thể tái phát.
• Tổn thương mô xung quanh: trong quá trình rạch có thể vô tình tổn thương mô xung quanh, bao gồm cả mạch máu hoặc dây thần kinh.
• Phản ứng với thuốc: cơ thể người bệnh có thể phản ứng với thuốc tê hoặc thuốc kháng sinh được sử dụng trong quá trình điều trị.

Cần lưu ý những gì trước và sau khi tiểu phẫu áp xe vú?

Một số lưu ý trước và sau khi tiểu phẫu áp xe vú, bao gồm:

1. Lưu ý trước khi thực hiện

• Báo với bác sĩ về tình trạng của bản thân: người bệnh cần báo với bác sĩ về tiền sử bệnh, tình trạng sức khỏe hiện tại, bệnh nền, các loại thuốc và thực phẩm chức năng đang sử dụng.
• Ngừng sử dụng thuốc: người bệnh có thể được bác sĩ yêu cầu ngừng sử dụng một số loại thuốc như thuốc chống đông máu (aspirin, warfarin) trước khi tiểu phẫu để giảm nguy cơ chảy máu.
• Xét nghiệm cần thiết: bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh làm một số xét nghiệm như xét nghiệm máu hoặc siêu âm để đánh giá tình trạng áp xe.
• Ăn uống: bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh nhịn ăn trong một khoảng thời gian nhất định trước khi tiểu phẫu, đặc biệt nếu có kế hoạch gây mê.

2. Lưu ý sau khi thực hiện

• Chăm sóc vết thương đúng theo hướng dẫn của của bác sĩ như: giữ vùng vết thương sạch sẽ và khô ráo, sử dụng băng vô trùng và bôi thuốc mỡ hoặc kem (được kê đơn).
• Sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ.
• Lựa chọn áo ngực phù hợp: kích thước vừa với 2 vú, chất liệu thoáng mát (cotton)…
• Nghỉ ngơi: người bệnh cần dành đủ thời gian nghỉ ngơi và phục hồi. Tránh các hoạt động mạnh có thể gây ảnh hưởng vết thương.
• Tái khám đúng lịch hẹn của bác sĩ.
• Theo dõi biến chứng bất thường có thể xảy ra và báo ngay với bác sĩ để được xử trí kịp thời.

Hướng dẫn chăm sóc và sinh hoạt sau khi tiểu phẫu áp xe vú

Một số cách chăm sóc và sinh hoạt sau khi tiểu phẫu áp xe vú, bao gồm:

• Thường xuyên vệ sinh ngực và núm vú bằng nước ấm và xà phòng dịu nhẹ.
• Vệ sinh núm vú trước và sau khi cho con bú hoặc hút sữa.
• Giữ núm vú khô ráo và tránh ẩm ướt kéo dài.
• Đảm bảo cho con bú đúng kỹ thuật, cụ thể:
• Đảm bảo trê nằm đúng tư thế và ngậm núm vú đúng cách.
• Cho bé bú hết sữa ở mỗi bên ngực để tránh tắc ống dẫn sữa.
• Nếu không thể cho con bú trực tiếp, hãy thiết duy trì hút sữa để duy trì dòng sữa và ngừa tình trạng căng tức.
• Điều trị viêm vú kịp thời: viêm vú là tình trạng nhiễm trùng mô vú và có thể dẫn đến áp xe vú. Nếu người bệnh viêm vú, hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị bằng thuốc kháng sinh, giảm đau và hướng dẫn cách cho bú đúng.
• Ăn uống cân bằng dinh dưỡng, giàu trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc.
• Tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày.
• Tránh uống nhiều rượu, bia…

Câu hỏi liên quan

1. Thời gian hồi phục sau tiểu phẫu áp xe vú là bao lâu?

Thời gian hồi phục sau tiểu phẫu áp xe vú có thể khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: mức độ nghiêm trọng của ổ áp xe, kích thước vết thương, các triệu chứng liên quan, tình trạng sức khỏe của người bệnh… Hầu hết người bệnh sau tiểu phẫu áp xe vú sẽ hồi phục nhanh, chỉ sau vài ngày. Tuy nhiên, người bệnh cần chăm sóc vết thương đúng cách để ngừa biến chứng và giúp nhanh hồi phục hơn.

2. Tiểu phẫu áp xe vú có đau không?

Có, tiểu phẫu áp xe vú có thể gây đau, khó chịu. Tuy nhiên, bác sĩ thường sẽ kê đơn thuốc để người bệnh có thể kiểm soát cơn đau sau điều trị. Ngoài ra, người bệnh nếu nhận thấy cơn đau kéo dài hoặc xuất hiện triệu chứng khác như sốt hãy tới bệnh viện và báo với bác sĩ để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

3. Địa chỉ tiểu phẫu áp xe vú an toàn và hiệu quả

Người bệnh muốn chọn địa chỉ làm tiểu phẫu áp xe vú an toàn và hiệu quả có thể tham khảo Đơn vị Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 và Khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Tại đây, có chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm, liên tục cập nhật phương pháp chẩn đoán và điều trị tiên tiến trên thế giới về tầm soát, chẩn đoán sớm ung thư, lên kế hoạch điều trị toàn diện, rút ngắn thời gian và đạt hiệu quả cao.

Thông qua bài “Tiểu phẫu áp xe vú: Khi nào lựa chọn? Chỉ định và chống chỉ định”, người bệnh yên tâm và hiểu hơn về phương pháp xử trí ổ áp xe này. Đồng thời, người bệnh hãy đến gặp bác sĩ sớm để được điều trị ổ áp xe vú kịp thời, ngừa biến chứng nghiêm trọng hơn.