Vắc xin phế cầu là một trong những loại vắc xin nhận được sự quan tâm lớn nhờ khả năng phòng ngừa hiệu quả các bệnh nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra, bao gồm viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng huyết. Mặc dù lợi ích mang lại là rõ ràng, tuy nhiên một số người vẫn còn băn khoăn về phản ứng sau tiêm, đặc biệt là vấn đề tiêm phế cầu có sốt không. Vậy tình trạng sốt có thường gặp không, nguyên nhân do đâu và cần xử lý như thế nào để đảm bảo an toàn?
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Trần Huỳnh Tấn – Quản lý Y khoa vùng 1 Hồ Chí Minh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC
Vắc xin phế cầu là biện pháp bảo vệ quan trọng giúp hệ miễn dịch chống lại vi khuẩn phế cầu – tác nhân gây ra nhiều bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết. Việc tiêm vắc xin không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn hạn chế các biến chứng nghiêm trọng và nguy cơ tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có bệnh nền.
Hiện nay, tại Việt Nam đang cấp phép lưu hành ba loại vắc xin phế cầu phổ biến:
Sau khi tiêm vắc xin phế cầu, trẻ có thể gặp một số phản ứng phụ, trong đó sốt nhẹ là phản ứng phổ biến. Sốt thường ở mức khoảng 38°C và tự khỏi sau 1-2 ngày. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch của trẻ đang đáp ứng với vắc xin để tạo ra kháng thể bảo vệ cơ thể.
Ngoài sốt nhẹ, trẻ cũng có thể trải qua các phản ứng khác như sưng, đỏ, đau tại vị trí tiêm, đau đầu, buồn ngủ, giảm cảm giác thèm ăn, nôn mửa, tiêu chảy. Những phản ứng này thường nhẹ và tự khỏi sau vài ngày mà không cần can thiệp y tế đặc biệt.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, trẻ có thể gặp phản ứng nghiêm trọng hơn như sốt cao trên 39°C, co giật, mệt lả, lừ đừ, không có phản ứng khi được gọi, tím tái, khó thở, thở rít, rút lõm lồng ngực khi thở, quấy khóc dữ dội, khóc thét kéo dài, biếng ăn, bú kém. Nếu trẻ xuất hiện các dấu hiệu này, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn sau tiêm, bố mẹ có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc tại nhà như cho trẻ uống đủ nước, mặc quần áo thoáng mát, và sử dụng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ nếu cần thiết. Việc theo dõi sát sao tình trạng của trẻ và liên hệ với bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho trẻ sau tiêm chủng.
Ngoài việc trẻ tiêm phế cầu có sốt không thì vấn đề tiêm phế cầu sau bao lâu thì sốt cũng được các bậc phụ huynh quan tâm. Sau khi tiêm vắc xin phế cầu, phản ứng sốt thường xuất hiện trong vòng 24 giờ đầu và kéo dài khoảng 1 – 2 ngày, tùy thuộc vào cơ địa của từng trẻ.
Đây là phản ứng miễn dịch bình thường của cơ thể khi tiếp nhận vắc xin, nhằm kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể chống lại phế cầu khuẩn. Nhiệt độ sốt thường ở mức nhẹ khoảng 36,5 – 37,5 °C và có thể đi kèm với một số triệu chứng khác như quấy khóc, biếng ăn, hơi mệt mỏi (1).
Trong trường hợp sốt cao trên 39°C hoặc sốt kéo dài hơn 48 giờ, trẻ có biểu hiện lừ đừ, bú kém, quấy khóc nhiều hoặc có dấu hiệu bất thường như co giật, tím tái, khó thở, bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và xử trí kịp thời.
Mặc dù sốt sau tiêm phế cầu là phản ứng phổ biến, nhưng mức độ và thời gian kéo dài của sốt ở mỗi trẻ có thể khác nhau. Việc theo dõi sát sao, chăm sóc đúng cách và can thiệp y tế khi cần thiết sẽ giúp đảm bảo an toàn cho trẻ sau tiêm chủng.
Sốt sau tiêm vắc xin phế cầu là phản ứng khá phổ biến và thường không đáng lo ngại. Nguyên nhân của tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với vắc xin, sai sót trong quá trình tiêm chủng, yếu tố tâm lý và sự trùng hợp ngẫu nhiên với bệnh lý khác.
Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng sốt sau tiêm vắc xin phế cầu? Có thể phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể đối với vắc xin. Lý giải vấn đề này, chuyên gia cho biết vắc xin phế cầu có chứa kháng nguyên giúp kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại vi khuẩn phế cầu.
Bên cạnh đó, một số thành phần khác như tá dược, chất bảo quản và chất ổn định cũng góp phần đảm bảo hiệu quả của vắc xin. Khi vắc xin được đưa vào cơ thể, hệ miễn dịch nhận diện các thành phần này là “tác nhân lạ” và kích hoạt cơ chế đáp ứng miễn dịch, dẫn đến các phản ứng phổ biến như sốt, mệt mỏi, đau đầu hoặc đau nhức tại chỗ tiêm.
Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống miễn dịch đang hoạt động để xây dựng khả năng bảo vệ cơ thể khỏi phế cầu khuẩn. Tình trạng sốt thường nhẹ và tự hết sau 24-48 giờ. Tuy nhiên, một số trường hợp có cơ địa nhạy cảm có thể gặp phản ứng mạnh hơn, dẫn đến sốt cao hoặc các triệu chứng nghiêm trọng hơn.
Một nguyên nhân khác có thể khiến người tiêm bị sốt sau tiêm vắc xin phế cầu là sai sót trong tiêm chủng. Điều này có thể xảy ra nếu vắc xin không được bảo quản đúng cách, tiêm sai liều lượng hoặc kỹ thuật tiêm không đảm bảo. Nếu vắc xin bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ không phù hợp, chất lượng có thể bị giảm sút, làm tăng nguy cơ phản ứng mạnh hơn sau tiêm, trong đó có sốt.
Để giảm thiểu nguy cơ này, người tiêm cần lựa chọn cơ sở tiêm chủng uy tín, nơi có đội ngũ nhân viên y tế được đào tạo bài bản và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo quản, vận chuyển và tiêm chủng an toàn.
Ở một số người, đặc biệt là trẻ lớn, người trưởng thành hoặc người cao tuổi có tâm lý sợ kim tiêm, tình trạng sốt sau tiêm có thể liên quan đến yếu tố tâm lý. Khi căng thẳng hoặc lo lắng quá mức trước tiêm, hệ thần kinh sẽ kích hoạt phản ứng căng thẳng, làm tăng nhịp tim, huyết áp và nhiệt độ cơ thể, dẫn đến sốt nhẹ sau tiêm.
Trong trường hợp này, việc giải thích rõ ràng về quy trình tiêm chủng, giúp người tiêm có tâm lý thoải mái, thư giãn trước và sau tiêm sẽ giúp hạn chế tình trạng này.
Một số trường hợp sốt sau tiêm có thể không liên quan đến vắc xin mà do sự trùng hợp với một bệnh lý khác. Trẻ nhỏ hoặc người lớn có thể đã ủ bệnh trước khi tiêm, nhưng triệu chứng chỉ xuất hiện sau tiêm, khiến nhiều người nhầm tưởng nguyên nhân là do vắc xin. Các bệnh thường gặp trong tình huống này bao gồm cảm cúm, nhiễm trùng hô hấp, tiêu chảy, hoặc các bệnh lý bẩm sinh chưa được phát hiện.
Sốt sau tiêm vắc xin phế cầu là phản ứng thường gặp và thường tự khỏi trong vòng 24-48 giờ. Tuy nhiên, tình trạng này có thể khiến người tiêm cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Để giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục, cần áp dụng các biện pháp hạ sốt và chăm sóc phù hợp tại nhà.
Trước tiên, việc đảm bảo cơ thể đủ nước là rất quan trọng. Khi sốt, cơ thể có xu hướng mất nước nhiều hơn qua mồ hôi, do đó cần bổ sung nước thường xuyên. Người lớn và trẻ em nên uống nhiều nước lọc, nước trái cây hoặc dung dịch bù nước điện giải để duy trì cân bằng dịch trong cơ thể. Đối với trẻ nhỏ, việc cho trẻ bú mẹ thường xuyên hơn hoặc bổ sung nước bằng thìa, cốc là cần thiết để tránh mất nước.
Nghỉ ngơi đầy đủ cũng là yếu tố quan trọng giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng. Khi bị sốt, hệ miễn dịch đang hoạt động mạnh mẽ để tạo ra kháng thể chống lại phế cầu khuẩn, vì vậy cơ thể cần được nghỉ ngơi hợp lý. Người lớn nên hạn chế hoạt động gắng sức, dành thời gian thư giãn, trong khi trẻ nhỏ cần được dỗ dành để ngủ đủ giấc. Không gian nghỉ ngơi cần thông thoáng, tránh gió lùa nhưng vẫn đảm bảo nhiệt độ phòng dễ chịu.
Bên cạnh đó, có thể áp dụng phương pháp lau mát để hạ sốt an toàn. Sử dụng khăn mềm nhúng nước ấm và lau nhẹ nhàng lên các vị trí như trán, cổ, nách, bẹn giúp làm mát cơ thể từ từ. Không nên sử dụng nước lạnh hoặc chườm đá trực tiếp lên da vì có thể khiến mạch máu co lại đột ngột, làm tăng thân nhiệt thay vì giúp hạ sốt.
Việc mặc quần áo phù hợp cũng góp phần quan trọng trong kiểm soát nhiệt độ cơ thể. Người bị sốt nên mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, chất liệu thấm hút mồ hôi tốt để giúp cơ thể thoát nhiệt dễ dàng hơn. Tránh mặc quá nhiều lớp quần áo hoặc đắp chăn quá dày vì có thể khiến nhiệt độ cơ thể tăng cao hơn.
Trong trường hợp sốt cao trên 38,5°C, có thể sử dụng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ. Các loại thuốc như paracetamol thường được khuyến cáo để giảm sốt an toàn. Tuy nhiên, cần tuân thủ liều lượng phù hợp theo độ tuổi và cân nặng để tránh tác dụng phụ không mong muốn. Đối với trẻ nhỏ, không tự ý sử dụng thuốc hạ sốt mà không có sự hướng dẫn từ nhân viên y tế.
Nếu sốt kéo dài hơn 48 giờ, không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường như co giật, khó thở, tím tái, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế, bệnh viện để được kiểm tra và xử trí kịp thời. Mặc dù sốt sau tiêm vắc xin phế cầu thường không nguy hiểm, nhưng theo dõi sát tình trạng sức khỏe và can thiệp đúng lúc sẽ giúp đảm bảo an toàn và tránh biến chứng không mong muốn.
⇒ Tham khảo thêm: Trẻ tiêm phế cầu có bị viêm phổi không? Biện pháp bảo vệ trẻ toàn diện
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tiêm phế cầu có sốt không? Câu trả lời là có thể, bởi đây là phản ứng thường gặp khi cơ thể kích hoạt hệ miễn dịch để tạo kháng thể chống lại vi khuẩn phế cầu. Tình trạng sốt thường nhẹ và tự khỏi sau 1 – 2 ngày, tuy nhiên. Việc theo dõi sát tình trạng sức khỏe sau tiêm và áp dụng các biện pháp giảm sốt phù hợp sẽ giúp người tiêm cảm thấy dễ chịu hơn. Nếu sốt cao kéo dài hoặc xuất hiện dấu hiệu bất thường, cần liên hệ ngay với cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời.
