Giống như bất kỳ loại vắc xin nào, tiêm vắc xin HPV cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ. Tuy nhiên, các phản ứng này thường là nhẹ, tạm thời và sẽ tự biến mất sau một vài ngày mà không cần điều trị đặc biệt. Vậy tác dụng phụ sau khi tiêm HPV là gì? Chuyên gia sẽ giải đáp đầy đủ, chi tiết trong bài viết dưới đây!
Bài viết có sự tư vấn y khoa của BS Đoàn Thị Khánh Châm – Quản lý Y khoa vùng 2 miền Bắc, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC
Vắc xin HPV là chế phẩm sinh học có tính kháng nguyên, giúp cơ thể xây dựng khả năng miễn dịch chống lại sự xâm nhập và gây bệnh của virus Human Papillomavirus (HPV). HPV có khoảng 200 chủng, trong đó khoảng 40 chủng có thể gây nhiễm trùng ở vùng sinh dục và là nguyên nhân chính gây ra các loại ung thư như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, ung thư dương vật, âm hộ và âm đạo.
Hiện nay, tại Việt Nam có hai loại vắc xin HPV được cấp phép sử dụng để ngăn ngừa nhiễm trùng và các bệnh lý do HPV gây ra là Gardasil và Gardasil 9. Các vắc xin này giúp phòng ngừa hiệu quả các bệnh ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, mụn cóc sinh dục, cùng các tổn thương tiền ung thư và loạn sản tế bào do HPV gây ra. Vắc xin Gardasil được khuyến cáo tiêm cho trẻ em gái và phụ nữ từ 9 – 26 tuổi, trong khi vắc xin Gardasil 9 mở rộng đối tượng, có thể tiêm cho cả nam và nữ từ 9 – 45 tuổi.
Vắc xin HPV được ước tính có khả năng ngăn ngừa một tỷ lệ lớn các loại ung thư liên quan đến HPV. Cụ thể, vắc xin có thể giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung lên đến 70%, ung thư hậu môn 80%, ung thư âm đạo 60%, ung thư âm hộ 40%, và đặc biệt hiệu quả với tỷ lệ hơn 90% trong việc ngăn ngừa ung thư hầu họng do HPV. Ngoài ra, vắc xin còn giúp ngăn ngừa mụn cóc sinh dục (bao gồm cả mụn cóc hậu môn sinh dục), với khả năng bảo vệ gần như tuyệt đối.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, vắc xin HPV được chứng minh là an toàn và hiệu quả trong việc ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng và ung thư liên quan đến HPV. Trước khi được triển khai rộng rãi, vắc xin HPV đã trải qua một quá trình nghiên cứu và giám sát nghiêm ngặt từ CDC và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).
Vắc xin HPV đã được thử nghiệm an toàn qua nhiều năm và được FDA cấp phép sử dụng sau các thử nghiệm lâm sàng chặt chẽ. Cả Gardasil và Gardasil 9 đều đã được nghiên cứu trên hàng chục nghìn người tham gia và cho thấy tính an toàn cũng như hiệu quả vượt trội. Vắc xin Gardasil 9 đã được thử nghiệm với hơn 15.000 nam và nữ, trong khi vắc xin Gardasil được nghiên cứu với hơn 29.000 người tham gia.
Với hơn 135 triệu liều vắc xin HPV được phân phối tại Hoa Kỳ, có dữ liệu đáng tin cậy cho thấy vắc xin HPV là an toàn. Các tác dụng phụ phổ biến nhất được báo cáo thông qua Hệ thống Báo cáo tác dụng phụ vắc xin (VAERS) của CDC là đau, đỏ hoặc sưng ở cánh tay tiêm vắc xin, chóng mặt, ngất xỉu, buồn nôn và nhức đầu.
Ngoại trừ hiện tượng ngất xỉu, thường gặp ở thanh thiếu niên sau khi tiêm bất kỳ loại vắc xin nào, chưa có tác dụng phụ nào của vắc xin HPV xảy ra ở tỷ lệ cao hơn so với mức dự kiến. Mặc dù rất hiếm, nhưng trong một số trường hợp có thể xảy ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) với bất kỳ loại vắc xin nào, bao gồm cả vắc xin HPV. Tuy nhiên, những phản ứng này là cực kỳ hiếm và được xử lý kịp thời trong môi trường y tế.
Các dữ liệu từ các nghiên cứu lâm sàng và nghiên cứu dài hạn cho thấy tiêm vắc xin HPV không chỉ an toàn mà còn mang lại tác dụng bảo vệ lâu dài, với hiệu quả bảo vệ kéo dài hơn 10 năm mà không có dấu hiệu giảm sút. (1)
Các loại vắc xin phòng HPV đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến HPV. Tuy nhiên, như với bất kỳ loại vắc xin nào, người được tiêm có thể gặp phải một số phản ứng nhẹ. Những phản ứng này thường không kéo dài và không yêu cầu điều trị đặc biệt. Cụ thể:
Tác dụng phụ sau khi tiêm HPV phổ biến nhất là phản ứng tại chỗ tiêm, thường kéo dài từ 1 – 2 ngày. Các phản ứng này có thể bao gồm: Sưng, nóng, đỏ, đau và tăng nhạy cảm ngay tại vị trí tiêm.
Các tác dụng phụ tiêm HPV này thường nhẹ và nếu phản ứng tại chỗ tiêm trở nên lan rộng hoặc nghiêm trọng hơn sau 24 giờ, đây có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Trong trường hợp này, người bệnh nên nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và xử lý kịp thời. (2)
Sau khi tiêm vắc xin HPV, người tiêm có thể gặp phải một số tác dụng phụ toàn thân. Các phản ứng toàn thân phổ biến có thể bao gồm: Sốt nhẹ, đau đầu, cảm giác mệt mỏi và buồn ngủ, giảm cảm giác thèm ăn, chóng mặt, buồn nôn, thậm chí là nôn mửa, tiêu chảy.
Những phản ứng này thường nhẹ và tạm thời, sẽ biến mất trong vòng vài ngày mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, nên liên hệ với bác sĩ hoặc cơ sở y tế để được tư vấn và xử lý kịp thời.
Mặc dù rất hiếm, nhưng trong một số trường hợp, người tiêm có thể gặp phản ứng dị ứng nghiêm trọng sau khi tiêm vắc xin HPV. Các tác dụng phụ tiêm HPV hiếm gặp này có thể bao gồm sốt cao kéo dài không hạ, choáng váng, co giật, và sốc phản vệ.
Theo ước tính, trong số 1.000 người tiêm vắc xin HPV, khoảng 1 người có thể gặp phải triệu chứng nổi mề đay, bao gồm phát ban đỏ và ngứa. Đối với 10.000 người, chỉ có khoảng 1 người có thể gặp khó khăn trong việc thở, đây là những dấu hiệu của phản ứng dị ứng. Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ báo cáo về phản ứng sốc phản vệ sau khi tiêm vắc xin HPV là khoảng 3 trường hợp trên 1 triệu liều tiêm.
Đến nay, chưa có bất kỳ tác dụng phụ lâu dài nào liên quan đến vắc xin HPV, cũng như không có bằng chứng về mối liên hệ với các bệnh mãn tính như mệt mỏi mãn tính (ME), hội chứng đau cục bộ phức hợp, hội chứng Guillain-Barre, suy buồng trứng sớm hay hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng (POTS).
Hệ thống liên kết dữ liệu an toàn vắc xin (VSD) đã tiến hành giám sát hiện tượng hiếm gặp được gọi là hội chứng Guillain-Barre (GBS) sau khi tiêm vắc xin Gardasil 9 trong giai đoạn từ năm 2006 – 2015. Trong tổng số 2.773.185 liều vắc xin được tiêm, chỉ có một trường hợp mắc GBS, điều này chứng tỏ nguy cơ mắc hội chứng Guillain-Barre sau khi tiêm vắc xin HPV là vô cùng hiếm.
Các tác dụng phụ sau khi tiêm HPV thường nhẹ và sẽ tự khỏi sau 1 – 2 ngày. Tuy nhiên, để giảm bớt sự khó chịu, người tiêm có thể áp dụng các biện pháp sau:
Các tác dụng phụ sau khi tiêm HPV thường nhẹ và không gây nguy hiểm đến sức khỏe người tiêm. Tuy nhiên, chúng có thể khiến người tiêm cảm thấy khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt. Do đó, để ngăn ngừa tác dụng phụ của tiêm HPV, cần lựa chọn địa chỉ tiêm ngừa vắc xin an toàn, uy tín, chất lượng, đảm bảo quy trình tiêm chủng vắc xin an toàn, trung tâm tiêm chủng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đáp ứng các tiêu chí sau:
Để giảm thiểu nguy cơ tác dụng phụ sau khi tiêm HPV, việc thăm khám sàng lọc trước khi tiêm là một bước vô cùng quan trọng. Đây là quy trình cần thiết giúp bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát của người tiêm, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và đảm bảo rằng người tiêm đủ điều kiện để nhận vắc xin một cách an toàn. Điều này không phải là một cuộc khám chữa bệnh chuyên sâu mà chỉ là một bước kiểm tra sức khỏe cơ bản trước khi tiến hành tiêm chủng.
Quá trình khám sàng lọc bao gồm các bước như: đo thân nhiệt, đánh giá tình trạng tri giác, kiểm tra nhịp thở, nghe tim, nghe phổi và phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ thực hiện cuộc trao đổi thông tin với người được tiêm (hoặc người giám hộ nếu là trẻ em) để biết rõ tiền sử bệnh, các loại thuốc đang sử dụng, thông tin về các vắc xin đã tiêm và phản ứng của cơ thể với vắc xin, thức ăn hoặc thuốc.
Người tiêm cần cung cấp đầy đủ thông tin về tình trạng sức khỏe hiện tại, các bệnh lý đã mắc phải trước đây, cũng như lịch sử tiêm chủng. Nếu đối tượng tiêm là phụ nữ, việc thông báo về tình trạng mang thai hoặc cho con bú cũng là điều rất quan trọng để bác sĩ có thể đưa ra quyết định phù hợp.
Thông qua quy trình này, bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định tiêm vắc xin phù hợp, từ đó giảm thiểu tối đa nguy cơ xảy ra tác dụng phụ và đảm bảo an toàn trong suốt quá trình tiêm chủng.
Trước khi tiêm vắc xin HPV, việc kiểm tra và đối chiếu thông tin vắc in là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho người tiêm. Trước tiên, người tiêm cần kiểm tra kỹ tên vắc xin, đảm bảo rằng đó là loại vắc xin HPV đúng theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, cần xác minh hạn sử dụng của vắc xin và kiểm tra nguồn gốc xuất xứ để đảm bảo vắc xin là chính hãng và không bị hết hạn.
Sau khi tiêm vắc xin HPV, người được tiêm cần ở lại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút để các nhân viên y tế theo dõi tình trạng sức khỏe, nhằm kịp thời phát hiện và xử lý các phản ứng phụ nghiêm trọng, nếu có. Trong khoảng thời gian này, đội ngũ y tế sẽ kiểm tra các dấu hiệu như phản ứng dị ứng hoặc các triệu chứng khác có thể phát sinh.
Sau khi về nhà, người tiêm nên tiếp tục theo dõi sức khỏe trong vài ngày tiếp theo. Các triệu chứng như đau tại vị trí tiêm, sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi là những phản ứng thường gặp và sẽ tự hết sau một vài ngày. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như sưng đỏ quá mức, chóng mặt, buồn nôn, hoặc phản ứng dị ứng nghiêm trọng (như khó thở, phát ban), người tiêm cần ngay lập tức thông báo cho bác sĩ và đến cơ sở y tế gần nhất để được theo dõi và can thiệp kịp thời.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tác dụng phụ sau khi tiêm HPV là điều hoàn toàn bình thường và thường chỉ xảy ra ở mức độ nhẹ, tự khỏi sau vài ngày mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và giảm thiểu những phản ứng không mong muốn, việc tuân thủ đúng quy trình khám sàng lọc trước khi tiêm, đối chiếu thông tin vắc xin và theo dõi tình trạng sức khỏe sau tiêm là rất quan trọng. Nếu gặp phải bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.
