Thuốc kích thích tạo hồng cầu là nhóm thuốc giúp tăng sản xuất hồng cầu, có thể được bác sĩ chỉ định trong phác đồ cải thiện tình trạng thiếu máu. Bài viết sau góp phần cung cấp những thông tin tham khảo về công dụng và cách dùng thuốc kích hồng cầu.
Thuốc kích thích tạo hồng cầu hay thuốc tạo hồng cầu là nhóm thuốc chuyên biệt dùng để thúc đẩy quá trình sản sinh hồng cầu trong tủy xương. Hồng cầu đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và cơ quan, vì vậy việc duy trì số lượng hồng cầu ở mức bình thường là điều cần thiết để đảm bảo cơ thể hoạt động hiệu quả.
Nhóm thuốc này bao gồm hai dạng chính là thuốc uống và thuốc tiêm. Thuốc tiêm thường chứa các dạng erythropoietin tái tổ hợp, được dùng phổ biến trong các bệnh lý thiếu máu nặng hoặc do bệnh thận mạn tính. Trong khi đó, thuốc dạng uống thường bao gồm các vitamin và khoáng chất thiết yếu giúp tăng cường quá trình tạo máu một cách gián tiếp. Việc hiểu rõ thuốc kích thích hồng cầu là gì sẽ góp phần giúp người bệnh hiểu rõ về hiệu quả cải thiện tình trạng thiếu máu của phác đồ điều trị bằng thuốc.
Thuốc kích thích tạo hồng cầu có công dụng chính là tăng cường sản xuất hồng cầu, giúp cải thiện các triệu chứng thiếu máu như mệt mỏi, khó thở, chóng mặt hay tim đập nhanh. Cơ chế tác dụng của thuốc chủ yếu dựa trên việc kích hoạt các thụ thể erythropoietin ở tủy xương, từ đó thúc đẩy quá trình biệt hóa và trưởng thành của tế bào tiền hồng cầu thành hồng cầu trưởng thành. Khi hồng cầu tăng lên, khả năng vận chuyển oxy trong máu được cải thiện, giúp cung cấp đủ oxy cho các mô và cơ quan trong cơ thể hoạt động bình thường.
Loại thuốc này có thể mang lại hiệu quả giúp cải thiện tình trạng thiếu máu trong các trường hợp thiếu máu do suy thận mạn tính, hóa trị ung thư hoặc các bệnh lý gây ức chế tủy xương. Ngoài ra, thuốc còn được sử dụng trong một số trường hợp thiếu máu do mất máu mạn tính hoặc do thiếu hụt erythropoietin nội sinh.
Hiện nay, có nhiều loại thuốc kích hồng cầu được dùng phổ biến, phân loại dựa trên thành phần hoạt chất và phương thức sử dụng. Loại thuốc tiêm phổ biến có thể kể đến là erythropoietin tái tổ hợp (EPO), có tác dụng nhanh, hiệu quả trong việc kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu. Ngoài ra, còn có darbepoetin alfa với thời gian bán hủy dài hơn, giúp giảm số lần tiêm.
Một số thuốc khác như methoxy polyethylene glycol-epoetin beta cũng được sử dụng với ưu điểm duy trì nồng độ thuốc ổn định trong máu. Bên cạnh đó, các loại thuốc uống chứa các vitamin nhóm B, sắt và axit folic có thể được bác sĩ chỉ định để hỗ trợ quá trình tạo hồng cầu diễn ra hiệu quả hơn.
Việc lựa chọn loại thuốc phù hợp còn tùy thuộc vào mức độ thiếu máu, nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân, do đó cần có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ chuyên khoa. (1)
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích trong điều trị thiếu máu, thuốc kích tạo hồng cầu có thể tiềm ẩn một số hạn chế và rủi ro nhất định. Việc dùng thuốc không đúng liều hoặc không theo dõi sát sao có thể gây tăng quá mức lượng hồng cầu trong máu, dẫn đến nguy cơ đông máu, huyết khối hoặc tăng huyết áp. Các tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra trong quá trình sử dụng loại thuốc này thường không quá nghiêm trọng, bao gồm đau đầu, buồn nôn, sốt, phản ứng tại chỗ tiêm như sưng đỏ hoặc ngứa.
Đặc biệt, nhóm thuốc này không phù hợp với các đối tượng có nguy cơ ung thư tái phát hoặc những người có bệnh lý huyết khối. Ngoài ra, giá thành của các loại thuốc tiêm kích thích tạo hồng cầu khá cao, gây áp lực chi phí cho người bệnh khi điều trị dài hạn. Do đó, việc sử dụng thuốc cần có chỉ định của bác sĩ và được cân nhắc kỹ lưỡng bởi người bệnh và gia đình. Đồng thời, trong quá trình sử dụng thuốc, người bệnh cần được theo dõi thường xuyên các chỉ số máu và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ điều trị nhằm hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm.
Lưu ý: Tác dụng phụ trong quá trình sử dụng thuốc kích hồng cầu có thể xảy ra hoặc không, tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Người bệnh cần tham vấn ý kiến bác sĩ để được tư vấn chi tiết cách quản lý tác dụng phụ của thuốc an toàn, hiệu quả.
Để đảm bảo hiệu quả điều trị và giảm thiểu rủi ro, người bệnh chỉ sử dụng thuốc tạo hồng cầu theo chỉ định của bác sĩ, cần lưu ý một số điểm quan trọng. Theo đó, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ chỉ định về liều lượng và thời gian dùng thuốc của bác sĩ, không tự ý tăng liều hoặc dừng thuốc đột ngột. Việc theo dõi định kỳ các chỉ số máu (như hematocrit, hemoglobin…) sẽ giúp điều chỉnh liều thuốc phù hợp, tránh tình trạng hồng cầu tăng quá mức gây nguy hiểm.
Bên cạnh đó, người bệnh nên đồng thời duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ, tăng cường bổ sung các loại vitamin và khoáng chất cần thiết như sắt, vitamin B12 và axit folic để hỗ trợ quá trình tạo máu trong cơ thể diễn ra thuận lợi. Đồng thời, người bệnh cần tránh các thói quen có hại cho sức khỏe như hút thuốc lá, uống rượu bia hay căng thẳng kéo dài – vì những điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc.
Đặc biệt, trong quá trình sử dụng loại thuốc này xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau đầu dữ dội, khó thở, sưng tấy hoặc dấu hiệu đông máu, người bệnh cần thông báo ngay với bác sĩ để được xử lý kịp thời. Tốt hơn hết, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn chi tiết những điều cần lưu ý trong phác đồ điều trị bằng thuốc.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thuốc kích thích tạo hồng cầu là loại thuốc giúp tăng số lượng hồng cầu trong máu, người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến tình trạng thiếu máu. Việc sử dụng đúng cách thuốc tạo hồng cầu theo bác sĩ chỉ định có thể giúp cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu, người bệnh nên đến BVĐK Tâm Anh để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và tư vấn phác đồ phù hợp.
