Các loại thuốc điều trị viêm phế quản cấp chủ yếu điều trị triệu chứng, không phải thuốc đặc trị bệnh. Bệnh có thể tự khỏi sau khoảng 7 đến 14 ngày. Trong các trường hợp viêm kéo dài, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để tránh tăng nặng, dẫn đến biến chứng viêm phổi.
Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm nhiễm cấp tính (xảy ra đột ngột, diễn tiến nhanh) ở lớp niêm mạc của phế quản. Bệnh do virus, vi khuẩn tấn công đường thở gây sưng và viêm mô ở phế quản, khiến con đường chính để không khí đi đến phổi bị hẹp, tích tụ dịch nhầy và gây khó thở. Trong 7-14 ngày, người bệnh có triệu chứng ho và ho có đờm. (1)
Tuy nhiên vì cấp tính nên triệu chứng viêm thường tồn tại trong thời gian ngắn và có thể tự khỏi. Mặc dù vậy, biến chứng do ho kéo dài có thể khiến viêm phế quản cấp trở nên nghiêm trọng, dẫn đến viêm phổi. Do đó khi có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị.
Viêm phế quản cấp uống thuốc gì hỗ trợ nhanh khỏi? Thực tế không có loại thuốc đặc trị viêm phế quản cấp nhưng một số loại thuốc có thể làm giảm bớt các triệu chứng, giúp người bệnh dễ chịu hơn hoặc ít nhất có thể ngủ yên mỗi tối. Tùy trường hợp, bác sĩ có thể tư vấn hay chỉ định người bệnh dùng một số thuốc ví dụ như:
Thuốc ức chế cơn ho hay thuốc giảm ho có thể làm giảm tình trạng ho khan bằng cách ngăn phổi đào thải chất nhầy hoặc các chất kích thích khác cần được đào thải ra ngoài. Do đó, đối với người bệnh bị viêm phế quản cấp, thuốc này có thể không thực sự mang lại công dụng trị bệnh. Tuy nhiên, nếu ho liên tục khiến người bệnh khó ngủ, vẫn có thể dùng thuốc ức chế cơn ho ví dụ thuốc Terpin codein hoặc Dextromethorphan. Tuy nhiên, cần dùng thuốc theo tư vấn của bác sĩ hoặc dược sĩ tại bệnh viện uy tín.
Khi dùng thuốc ho cho trẻ nhỏ, cần lưu ý:
Đối với các trường hợp ho có đờm, có thể dùng các thuốc long đờm ví dụ Acetylcystein. Cần lưu ý trước khi dùng thuốc nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Trong số các loại thuốc hạ sốt, giảm đau, thông dụng nhất có các loại thuốc không kê đơn như: Acetaminophen, Aspirin và Ibuprofen. Riêng với trẻ nhỏ, tuyệt đối không sử dụng Aspirin do tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến hội chứng Reye.
Ibuprofen, Aspirin… là các loại thuốc chống viêm không steroid, do đó người mắc chứng hen phế quản (tức hen suyễn) không nên dùng loại này. Để an toàn cho cả trẻ nhỏ lẫn người lớn, trước khi dùng thuốc giảm đau, hạ sốt có thể hỏi thêm ý kiến bác sĩ.
Nếu người bệnh có triệu chứng khó thở, thở khò khè, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc giãn phế quản như một loại thuốc điều trị viêm phế quản. Thuốc giãn phế quản dạng ống hít hoặc dạng viên có tác dụng làm loãng chất nhầy trong phổi. Beta 2, thuốc kháng cholinergic và dẫn xuất xanthine là 3 loại thuốc giãn phế quản cơ bản có thể được bác sĩ chỉ định để điều trị triệu chứng của viêm phế quản cấp.
Nước muối sinh lý không tác dụng phụ, an toàn với mọi người ở mọi lứa tuổi so với thuốc kháng histamin hay các thuốc chống sung huyết mũi khác. Khi bị viêm phế quản cấp kèm nghẹt mũi, sổ mũi, có thể dùng nước muối sinh lý vệ sinh hai bên mũi 3-4 lần mỗi ngày kết hợp với việc dùng máy phun sương tạo độ ẩm trong phòng.
Trong đơn thuốc điều trị viêm phế quản cấp, bác sĩ có thể kê thuốc kháng virus nếu phát hiện nguyên nhân gây bệnh là do virus. Tất nhiên, trường hợp virus đã khu trú vào tế bào, việc điều trị bệnh sẽ khó khăn hơn so với các nguyên nhân khác. Mặc dù vậy, khả năng đáp ứng thuốc của người bệnh tốt có thể khỏi bệnh sau một tuần hoặc 10 ngày.
Phần lớn trường hợp viêm phế quản cấp tính do virus gây ra. Trong khi đó, thuốc kháng sinh chỉ phát huy hiệu quả đối với các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Do vậy, trong hầu hết trường hợp viêm phế quản cấp, thuốc kháng sinh không có tác dụng. Bên cạnh đó, thuốc kháng sinh còn tiềm ẩn nguy cơ gây ra tác dụng phụ hoặc kháng kháng sinh nếu bị lạm dụng. (2)
Tuy nhiên, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng thuốc kháng sinh với số ít trường hợp viêm phế quản cấp do virus gây ra nhưng kèm theo nhiễm trùng do vi khuẩn, cụ thể như sau:
Khi phát hiện sự xâm nhập của chất lạ, cơ thể sẽ phóng ra chất hóa học có tên là Histamin để bảo vệ. Thuốc kháng Histamin giúp giảm triệu chứng do dị ứng như ngứa ngáy, mề đay, chảy mũi… thường được dùng trong điều trị viêm phế quản dị ứng. Việc sử dụng các loại thuốc kháng histamin cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.
Có những yếu tố khiến tình trạng viêm phế quản cấp tính trầm trọng hơn. Do đó, trong quá trình điều trị, cùng với việc tuân theo hướng dẫn và đơn thuốc bác sĩ đã kê toa, người bệnh cần giải quyết các yếu tố ảnh hưởng này, bao gồm:
Một trong những “đơn thuốc” điều trị viêm phế quản cấp không kháng sinh hiệu quả nhất là bỏ thuốc lá bởi đây là nguyên nhân hàng đầu làm tổn thương phế quản, tăng nguy cơ nhiễm trùng và khởi phát cơn ho dữ dội ở người mắc bệnh viêm phế quản. Ngưng hút thuốc và tránh hít phải khói thuốc thụ động sẽ giúp người bệnh hạn chế tổn thương tại ống phế quản, giúp vết thương nhanh lành hơn. Ngoài ra, nguy cơ viêm phế quản cấp tính cũng giảm đáng kể khi tránh xa khói thuốc dưới mọi hình thức. (3)
Với cơ chế tạo hơi nước, cân bằng độ ẩm phòng, máy phun sương tạo ẩm là một lựa chọn hợp lý khi muốn tìm giải pháp trị viêm phế quản không cần thuốc. Nghiên cứu cho thấy nhiệt độ thấp và độ ẩm thấp làm gia tăng các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp, đồng thời gây ra tình trạng kích ứng niêm mạc mũi, mắt, họng gây ngứa mắt, ngứa mũi và ngứa họng.
Khi hít vào luồng không khí ấm và ẩm có thể làm dịu cơn ho, loãng chất nhầy và nhờ đó đào thải chất nhầy nhanh hơn. Tuy nhiên, chúng ta cần sử dụng và bảo quản máy tạo độ ẩm đúng cách để máy phát huy tác dụng. Chẳng hạn nếu để độ ẩm quá cao sẽ kích hoạt cơn hen suyễn, dị ứng. Do đó, trong quá trình sử dụng, chúng ta nên thường xuyên vệ sinh máy theo hướng dẫn của nhà sản xuất, tránh làm ổ cho vi khuẩn ảnh hưởng sức khỏe.
Khi bị viêm phế quản cấp, người bệnh có thể bị sốt, chảy mũi, thở nhanh, nôn… gây ra tình trạng mất nước. Nếu không kịp bù nước có thể dẫn đến chóng mặt, nhức đầu, lú lẫn. Để tránh các triệu chứng tiến triển nặng, người bệnh cần uống nhiều nước, đặc biệt là nước ấm, khoảng 2,5 – 3 lít mỗi ngày. Khi đủ nước, cổ họng được làm ấm, loãng đờm và dịch nhầy.
Ngoài ra, người bệnh có thể bổ sung thêm các loại nước thảo dược, canh, súp hoặc trà gừng pha mật ong. Gừng tính ấm, vị cay nóng có tác dụng kháng viêm, sát khuẩn. Mật ong tăng cường miễn dịch, giảm ho khan, dịu cơn buốt rát cổ họng.
Lưu ý, người suy thận, suy tim uống bao nhiêu nước trong ngày cần có ý kiến của bác sĩ.
Chìm trong giấc ngủ ngon và sâu cũng là một “liều thuốc” trị viêm phế quản cấp tính không cần dùng kháng sinh nhưng rất hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy ngủ ngon giúp người bệnh nhanh phục hồi sau nhiễm trùng, cải thiện hệ miễn dịch cơ thể, đồng thời làm lành các tổn thương, tái tạo tế bào và mô mới, giải phóng các hormone quan trọng. Trung bình, mỗi ngày trẻ nhỏ nên ngủ đủ từ 10 – 12 tiếng, người lớn nên ngủ đủ từ 7 – 8 tiếng.
Một chế độ ăn đầy đủ 4 nhóm chất gồm: đạm (protein), chất xơ, chất béo, vitamin và khoáng chất sẽ giúp cơ thể tổng hợp đầy đủ các chất dinh dưỡng đảm bảo sức khỏe tổng quát và tăng cường khả năng miễn dịch.
Bên cạnh đó, một chế độ dinh dưỡng tốt còn cần đảm bảo cân bằng, điều độ, không nên ăn quá nhiều hay quá ít một nhóm chất. Người bệnh viêm phế quản cấp cần tránh đồ ăn kích ứng gây ho hoặc tăng tình trạng viêm nhiễm như đồ uống có cồn, thực phẩm giàu chất béo bão hòa, nhiều đường, gia vị cay nóng, muối… Ngoài ra, người bệnh không nên ăn thức ăn quá khô, cứng trong thời gian cổ họng còn đau nhiều.
Khi dùng thuốc điều trị viêm phế quản cấp cần lưu ý những điều sau:
Thay đổi một số thói quen hoặc lối sống có thể giúp người bệnh viêm phế quản nhanh hồi phục hơn. Kế hoạch chăm sóc người bệnh viêm phế quản cấp chủ yếu là làm giảm triệu chứng, tăng cường hệ miễn dịch, chủ động thăm khám, phát hiện bệnh sớm, kiểm soát bệnh đúng cách. Dưới đây là những cách chăm sóc người bệnh viêm phế quản:
Người nhà cần quan sát và theo dõi thể trạng của người bệnh:
Vì viêm phế quản cấp tính thường bắt nguồn từ nhiễm trùng đường hô hấp, nên để phòng bệnh, cần:
Để đặt lịch khám, tư vấn thuốc điều trị viêm phế quản cấp và các bệnh lý hô hấp, Quý khách vui lòng liên hệ Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, viêm phế quản là bệnh phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Bên cạnh việc dùng thuốc điều trị viêm phế quản cấp theo hướng dẫn của bác sĩ, người bệnh nên chủ động phòng ngừa cúm và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác bằng cách tiêm vắc xin, giữ vệ sinh tốt, rửa tay thường xuyên…
