Thay van động mạch chủ qua da (TAVI): Quy trình, chỉ định khi nào?

Thay van động mạch chủ qua da (TAVI) là thủ thuật ít xâm lấn, đem lại hiệu quả cao với nhiều ưu điểm vượt trội cho bệnh nhân bị hẹp van động mạch chủ hiện nay. Thủ thuật này giúp người bệnh hồi phục nhanh, hạn chế nguy cơ biến chứng.

Thay van động mạch chủ qua da (TAVI) là gì?

Thay van động mạch chủ qua da (viết tắt là TAVI), là phương pháp thay thế cho phẫu thuật tim hở thông thường ở những bệnh nhân không thể hoặc không muốn phẫu thuật. Thủ thuật này được thực hiện lần đầu tiên bởi bác sĩ can thiệp tim mạch Dr.Alain Cribier vào năm 2002. Trong những năm gần đây, kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da đã được áp dụng chính thức và thường quy tại Việt Nam.

Khi thực hiện thủ thuật, bác sĩ sẽ sử dụng ống thông, tiếp cận trái tim từ mạch máu ở đùi, hoặc từ đường mở nhỏ ở ngực, đến van động mạch chủ bị hẹp. Thông qua sự hỗ trợ của hệ thống robot chụp mạch can thiệp số hóa xóa nền, bác sĩ sẽ tiến hành đưa van nhân tạo vào thay thế vị trí van động mạch chủ bị tổn thương.

Đây là thủ thuật xâm lấn tối thiểu, nhẹ nhàng, giúp giải quyết được vấn đề cho những bệnh nhân bị hẹp van động mạch chủ không thể thực hiện phẫu thuật truyền thống do: vấn đề tuổi tác cao, tình trạng sức khỏe kém hoặc có nhiều bệnh lý kèm theo. (1)

Van động mạch chủ được thay qua da hoạt động như thế nào?

Phương pháp thay van động mạch chủ qua da được xem là giải pháp thay thế cho những bệnh nhân không đủ sức khỏe để thực hiện phẫu thuật tim hở. Nhưng hiện nay, TAVI được sử dụng cho cả những bệnh nhân được chẩn đoán có nguy cơ gặp biến chứng cao nếu phẫu thuật thay van tim truyền thống.

Với thủ thuật thay van động mạch chủ qua da, một van mới sẽ được đưa vào để thay thế vị trí của van động mạch chủ gặp trục trặc. Bác sĩ sẽ đưa một ống thông vào mạch máu, đi đến vị trí van động mạch chủ cần thay. Bóng trên đầu ống thông giãn ra để ấn van mới vào đúng vị trí cần thay (với van nở bằng bóng).

Khi van mới được mở rộng, nó sẽ đẩy phần van cũ ra khỏi vị trí ban đầu và đảm nhận việc điều chỉnh lưu lượng máu như một van bình thường. Ống thông sẽ được tháo ra sau khi van thay thế được đặt vào đúng vị trí, chắc chắn và đảm bảo có thể hoạt động được bình thường. (2)

Sự khác nhau giữa thay van động mạch chủ qua da với phẫu thuật thay van

Đối tượng được chỉ định thay van động mạch chủ qua da

Đối với phương pháp thay van động mạch chủ qua da, nhóm đối tượng được chỉ định thực hiện mở rộng hơn. Theo đó, những bệnh nhân hẹp van động mạch chủ nặng bị từ chối phẫu thuật truyền thống hoặc có nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật cao có thể áp dụng phương pháp thay van động mạch chủ qua da. Gần đây, thế giới đã áp dụng kỹ thuật này cho mọi đối tượng, cả nhóm nguy cơ thấp và trung bình.

Những đối tượng được chỉ định thực hiện kỹ thuật TAVI:

• Bệnh nhân bị hẹp khít van động mạch chủ do bệnh lý thoái hóa van, có độ chênh áp trung bình qua van > 40mmHg, diện tích quá lỗ van động mạch chủ < 1 cm2.
• Kích thước vòng van động mạch chủ từ 18 – 24 mm.
• Bệnh nhân bị hẹp van động mạch chủ nặng có các bệnh lý mạn tính kèm theo, không thể phẫu thuật tim hở để thay van.
• Bệnh nhân tuổi cao, tình trạng sức khỏe yếu, không đáp ứng phẫu thuật.
• Bệnh nhân có nguyện vọng được điều trị bằng kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da.

Trường hợp nào chống chỉ định thay van động mạch chủ qua da?

Các trường hợp chống chỉ định thay van động mạch chủ bằng kỹ thuật TAVI bao gồm:

• Trường hợp các đường vào động mạch không phù hợp, bị hẹp/tắc, vôi hóa hoặc nhỏ.
• Bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim mới xuất hiện trong vòng 30 ngày.
• Tai biến mạch máu não trong vòng 6 tháng.
• Bệnh nhân bị bệnh cơ tim phì đại, có kèm theo hoặc không kèm theo tắc nghẽn.
• Có các bệnh lý nội khoa nặng khác đi kèm, kỳ vọng sống ít hơn 1 năm.
• Có hình ảnh khối u, huyết khối, cục sùi ở tim sau khi siêu âm tim kiểm tra. (3)

Phương pháp chẩn đoán trước khi thay van động mạch chủ qua da

Để đưa ra quyết định xem bệnh nhân có phù hợp để thực hiện thủ thuật thay van động mạch chủ qua da hay không, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện một số kiểm tra sau:

• Xét nghiệm máu.
• Siêu âm tim.
• Điện tâm đồ.
• Chụp CT mạch vành.
• Siêu âm tim qua thực quản.
• Chụp X-quang ngực. (4)

Dựa vào kết quả thu được, bác sĩ có cơ sở để xem xét những vấn đề có liên quan đến tim mạch, các bệnh lý kèm theo, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân… Từ đó, bác sĩ sẽ quyết định người bệnh có thể điều trị bằng thủ thuật thay van động mạch chủ qua da hay không.

Quy trình thay van động mạch chủ qua da

Thay van động mạch chủ qua da là kỹ thuật có yêu cầu cao về tất cả các khâu, bao gồm khâu chuẩn bị, tiến hành thủ thuật và chăm sóc sau thủ thuật.

1. Chuẩn bị

Trước khi thực hiện thủ thuật thay van động mạch chủ qua da, bệnh nhân sẽ được chỉ định chụp cắt lớp vi tính hệ mạch máu và buồng tim. Đây là bước quan trọng giúp bác sĩ lựa chọn kích cỡ van phù hợp cho bệnh nhân, đồng thời xác định được góc thả tối ưu, đảm bảo chính xác tuyệt đối khi thực hiện.

Bệnh nhân được yêu cầu không ăn uống trước thời gian làm thủ thuật. Bác sĩ cũng sẽ trao đổi kỹ các thông tin liên quan đến quy trình thay van động mạch chủ qua da để bệnh nhân nắm rõ.

Về đội ngũ bác sĩ thực hiện có chuyên môn cao, nhiều kinh nghiệm bao gồm: bác sĩ tim mạch can thiệp, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ siêu âm tim, bác sĩ gây mê, phẫu thuật viên tim mạch. Cùng với đó, các điều dưỡng phòng can thiệp bao gồm: 2 kỹ thuật viên chuẩn bị và lắp van động mạch chủ, 4 điều dưỡng phòng tim mạch can thiệp cũng túc trực hỗ trợ.

2. Trong thủ thuật

• Bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp tiếp cận tốt nhất và an toàn nhất đến vị trí van động mạch chủ cần thay gồm: Đi vào bằng đường động mạch đùi hoặc mở đường mổ nhỏ (4-5 cm) ở ngực.
• Ống thông sẽ được đưa vào mạch máu, đi đến vị trí của van động mạch chủ bị tổn thương bằng cách sử dụng tia X hoặc hệ thống camera hỗ trợ.
• Van thay thế sẽ được đưa vào ống thông, đến vị trí cần lắp vào.
• Người phụ thứ 2 cần bơm bóng và bung nở van đúng thời điểm, đảm bảo van được đưa vào đúng vị trí (với van nở bằng bóng)
• Van nhân tạo sau khi được đẩy ra khỏi ống thông sẽ hoạt động thay thế van động mạch chủ bị hỏng.
• Kết thúc thủ thuật, rút ống thông, đóng động mạch.

3. Sau phẫu thuật

• Theo dõi các chức năng sống còn của bệnh nhân.
• Kiểm tra và theo dõi vị trí đường vào tĩnh mạch, động mạch: chảy máu, tụ máu, nhiễm trùng…
• Theo dõi phát hiện sớm các biến chứng có thể xảy ra sau khi thực hiện thủ thuật.
• Bệnh nhân cần sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ như thuốc chống đông, thuốc kháng sinh.
• Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi nhiều, có chế độ ăn uống hợp lý và vận động nhẹ nhàng.
• Sau khi xuất viện, bệnh nhân vẫn cần đi kiểm tra sức khỏe theo định kỳ để bác sĩ kiểm tra, đảm bảo van được thay thế hoạt động ổn định.

Lợi ích và rủi ro có thể xảy ra khi thay van động mạch chủ qua da

1. Lợi ích

Thay van động mạch chủ qua da là một bước tiến mới trong y học, đem lại hiệu quả cao cho bệnh nhân bị hẹp hoặc hở van động mạch chủ cần được thay van.

• Thủ thuật được áp dụng cho nhiều đối tượng bệnh nhân hơn, kể cả những bệnh nhân có bệnh lý mạn tính kèm theo, tuổi cao, sức khỏe yếu.
• Thay van động mạch chủ qua da là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, không cần phải phẫu thuật, chỉ thực hiện với một đường mở rất nhỏ từ 4 – 5 cm, có thể chỉ từ 1,5 cm.
• Bệnh nhân không cần phải cưa phần xương ức, không cần chạy máy tim phổi nhân tạo, không gây mê toàn thân.
• Giúp giảm nguy cơ chảy máu, hạn chế các biến chứng trong và sau thủ thuật.
• Rút ngắn thời gian nằm viện sau thủ thuật.
• Đường mở khi thực hiện TAVI rất nhỏ nên nhanh chóng hồi phục, tính thẩm mỹ cao.

2. Rủi ro

Tất cả những thủ thuật y tế đều tiềm ẩn những rủi ro, nhất là trong việc điều trị các bệnh lý tim mạch. Thay van động mạch chủ qua da là phương pháp xâm lấn tối thiểu, nhưng vẫn có một số nguy cơ cần chú ý là:

• Nhịp tim không đều, block dẫn truyền, nhịp chậm;
• Nhồi máu cơ tim;
• Tai biến mạch máu não;
• Bị bầm tím, chảy máu, tổn thương hoặc nhiễm trùng tại vị trí đưa ống thông vào cơ thể;
• Hình thành cục máu đông;
• Một số rủi ro hiếm gặp hơn khi thực hiện TAVI gồm: xuất hiện cơn đau tim, gặp vấn đề ở thận trong những ngày đầu sau thủ thuật, viêm nội tâm mạc, tử vong.

Ưu điểm khi thay van động mạch chủ qua da tại BVĐK Tâm Anh

1. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, đã thực hiện thành công nhiều ca bệnh thay van động mạch chủ qua da

Trung tâm Tim mạch, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ uy tín được nhiều người tin tưởng lựa chọn đến để thăm khám và điều trị, trong đó có thay van động mạch chủ. Kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ với trình độ chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm trong phẫu thuật, can thiệp tim mạch, có tay nghề thuần thục.

Bệnh viện cũng thực hiện thành công nhiều ca bệnh thay van động mạch chủ qua da. Sau thủ thuật, bệnh nhân có thể nhanh chóng khỏe lại, có được cuộc sống gần như một người khỏe mạnh bình thường.

2. Được trang bị máy móc hiện đại nhất trong kỹ thuật TAVI

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh trang bị hệ thống máy móc tiên tiến, được nhập khẩu trực tiếp từ các nước châu Âu như: hệ thống camera hỗ trợ, máy siêu âm chuyên tim mạch, máy thở cao cấp, máy chụp CT 1975 lát cắt đồng bộ chính hãng duy nhất ở Việt Nam, được đặt hàng đầu tiên tại Đông Nam Á, máy chụp MRI 1,5-3T, máy chụp mạch can thiệp số hóa xóa nền cánh tay robot, hệ thống chụp OCT mạch vành, siêu âm trong lòng mạch (IVUS)…

Thủ thuật được thực hiện trong phòng can thiệp Hybrid hiện đại, kết hợp với những trang thiết bị tiên tiến giúp bác sĩ thao tác thuận lợi, chính xác, nhanh chóng, đem lại hiệu quả điều trị tốt nhất cho người bệnh.

Hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hỗ trợ quá trình thay van động mạch chủ qua da thuận lợi, hiệu quả

3. Cơ sở vật chất hiện đại, quy trình chuyên nghiệp, dịch vụ chăm sóc tận tâm

Với sự phối hợp ekip chẩn đoán hình ảnh – phẫu thuật – can thiệp – gây mê – hồi sức – chăm sóc hậu phẫu giàu kinh nghiệm; phòng mổ tiêu chuẩn quốc tế; phòng hồi sức riêng biệt được kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt; quy trình khoa học, chuyên nghiệp, rút ngắn thời gian nằm viện, giảm nguy cơ nhiễm trùng, hiệu quả điều trị tối ưu nhất.

Câu hỏi thường gặp về thay van động mạch chủ qua da

1. Thay van động mạch chủ qua da bao lâu thì hồi phục?

Bệnh nhân sau khi được thay van động mạch chủ qua da thường chỉ cần nằm theo dõi ở bệnh viện từ 3-4 ngày. Sau khi bác sĩ xác định tình trạng sức khỏe ổn định, có thể được xuất viện về nhà nghỉ ngơi. Bệnh nhân có thể hồi phục và thực hiện các công việc nhẹ nhàng sau khoảng 6-8 tuần. Thời gian này có thể rút ngắn hoặc kéo dài hơn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và sự chăm sóc sau thủ thuật của bệnh nhân.

2. Người bệnh có thể vận động sau bao lâu?

Sau thủ thuật thay van động mạch chủ qua da, người bệnh có thể hoạt động nhẹ nhàng. Thực hiện được những công việc nhẹ trong sinh hoạt thường ngày, tập luyện thể dục vừa sức. Hầu hết bệnh nhân sau thủ thuật TAVI đều có thể sống, sinh hoạt như người bình thường, tuy nhiên cần tránh vận động nặng, gắng sức.

3. Chi phí thay van động mạch chủ qua da bao nhiêu?

Đối với thay van động mạch chủ qua da có nhiều ưu điểm nên chi phí cũng sẽ cao hơn so với phẫu thuật tim hở truyền thống. Tổng mức chi phí còn tùy thuộc vào từng bệnh viện, hệ thống máy móc, loại van tim được chọn thay thế, chi phí nằm viện,… Người bệnh có thể liên hệ bệnh viện để được tư vấn cụ thể về phương pháp, dụng cụ và mức phí liên quan.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ chuyên khoa tim mạch tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách có thể liên hệ theo thông tin sau:

Thay van động mạch chủ qua da đem lại hiệu quả cao, nguy cơ biến chứng thấp, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh sau thủ thuật. Người bệnh nên lựa chọn đơn vị uy tín để được tư vấn đầy đủ, cụ thể trước khi thực hiện. Sau thủ thuật, bệnh nhân cần thăm khám định kỳ, thay đổi lối sống lành mạnh, dinh dưỡng khoa học để duy trì hiệu quả điều trị và ngăn ngừa các vấn đề về tim khác.