Phẫu thuật mở hộp sọ: Quy trình, chỉ định và rủi ro có thể gặp

Phẫu thuật mở hộp sọ có thể được ứng dụng để loại bỏ khối u não, khối máu tụ do đột quỵ xuất huyết não… Đây là phẫu thuật lớn, có độ phức tạp khác nhau tùy vào trường hợp cụ thể. Vậy phẫu thuật mở sọ là gì?

* Lưu ý: Bài viết linh hoạt sử dụng “phẫu thuật mở hộp sọ”, “phẫu thuật mở sọ”, “phẫu thuật mở sọ não”, “mổ mở hộp sọ” để phù hợp với nhu cầu tìm kiếm thông tin của người dân.

Phẫu thuật mở hộp sọ là gì?

Phẫu thuật mở hộp sọ là một phương pháp phẫu thuật não, bác sĩ phẫu thuật thần kinh sẽ tiến hành mở và cắt một phần xương sọ để tiếp cận não, loại bỏ tổn thương hay bất thường trong não. Khi hoàn thành việc phẫu thuật, bác sĩ sẽ đặt lại phần xương sọ đó vào vị trí ban đầu, cố định xương bằng các giá đỡ kim loại nhỏ và khâu da phủ lên.

Bác sĩ phẫu thuật thần kinh thường cân nhắc chỉ định phương pháp phẫu thuật này khi người bệnh bị u não, đột quỵ xuất huyết não, dị dạng phình mạch máu não, chấn thương sọ não hoặc những vấn đề khác tại não gây đe dọa tính mạng.

Khi nào được chỉ định phẫu thuật mở hộp sọ?

Phẫu thuật mở hộp sọ có thể được bác sĩ chỉ định thực hiện trong nhiều trường hợp khác nhau, trong đó có thể bao gồm: (1)

• Chẩn đoán, loại bỏ hoặc chữa trị u não.
• Cắt bỏ hoặc sửa chữa tình trạng phình, dị dạng động mạch não.
• Điều trị rò động mạch tĩnh mạch (AVF) hoặc loại bỏ dị dạng động mạch tĩnh mạch (AVM) trong não.
• Loại bỏ máu tụ trong não do mạch máu não bị vỡ gây đột quỵ xuất huyết não.
• Làm giảm áp lực nội sọ thông qua cách loại bỏ những vùng tổn thương có thể do đột quỵ hoặc chấn thương gây ra.
• Sửa chữa tình trạng gãy xương sọ.
• Sửa chữa vết rách tại màng cứng.
• Dẫn lưu áp xe não – túi mủ đã bị nhiễm trùng.
• Chữa trị bệnh động kinh, nếu cần.
• Cấy ghép thiết bị kích thích để chữa trị các chứng rối loạn vận động, ví dụ như chứng loạn trương lực cơ, bệnh Parkinson…

Phẫu thuật mở sọ não chống chỉ định trong những trường hợp nào?

Phẫu thuật mở hộp sọ nói riêng hay phẫu thuật nói chung có thể không được bác sĩ chỉ định trong các trường hợp nhất định, ví dụ như:

• Người bệnh có tình trạng sức khỏe yếu, nguy cơ không thể chịu đựng được trong quá trình phẫu thuật do mắc phải các bệnh lý nền như bệnh hô hấp, tim mạch hoặc miễn dịch yếu.
• Một số người bệnh đang gặp tình trạng nhiễm trùng cấp tính diễn tiến nặng cần được điều trị nhiễm trùng trước khi làm phẫu thuật.
• Thai phụ thường được khuyến cáo tránh phẫu thuật, trừ trường hợp có chỉ định cấp cứu để hạn chế nguy cơ tác động đến thai nhi.
• Người bệnh mắc chứng rối loạn đông máu hoặc đang sử dụng những loại thuốc chống đông máu cũng có thể là đối tượng không phù hợp để làm phẫu thuật…

Lưu ý, các thông tin chống chỉ định trên chỉ mang tính tham khảo. Tùy vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro của cuộc phẫu thuật để đề ra chỉ định phù hợp, tối ưu.

Phẫu thuật mở hộp sọ có nguy hiểm không?

Phẫu thuật mở hộp sọ hay bất kỳ ca phẫu thuật nào cũng tiềm ẩn một số rủi ro nhất định. Tỷ lệ thành công của ca phẫu thuật mở sọ phụ thuộc vào nhiều yếu tố và lý do cần tiến hành phẫu thuật. Bác sĩ sẽ giải thích cho người bệnh hiểu về lợi ích và rủi ro của ca phẫu thuật để có thể đưa ra quyết định đúng đắn, tối ưu. Sự phát triển của y học hiện đại đã giúp cho phương pháp phẫu thuật mở sọ não trở nên an toàn, hiệu quả hơn, hạn chế tối đa nguy cơ gặp biến chứng.

Quy trình phẫu thuật mở hộp sọ được thực hiện như thế nào?

Dưới đây là quy trình phẫu thuật mở hộp sọ cơ bản và chỉ mang tính tham khảo. Tùy vào từng ca bệnh cụ thể mà quy trình phẫu thuật mở sọ não có thể sẽ khác nhau, điều chỉnh theo chỉ định của bác sĩ. (2)

1. Trước khi phẫu thuật

• Bác sĩ giải thích quy trình cho người bệnh hiểu và người bệnh có thể đặt câu hỏi để được tư vấn và xác nhận đồng ý. Người bệnh nên hỏi rõ bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc nào.
• Ngoài việc tìm hiểu bệnh sử, bác sĩ sẽ thăm khám cho người bệnh để đảm bảo người bệnh đang có tình trạng sức khỏe ổn định, đáp ứng yêu cầu của ca phẫu thuật. Người bệnh cũng có thể cần làm xét nghiệm máu và những kỹ thuật chẩn đoán khác (chụp CT, MRI, chụp mạch máu) để kiểm tra tình trạng sức khỏe. Kết quả này có thể được dùng để so sánh với kết quả của các xét nghiệm sau phẫu thuật.
• Người bệnh được yêu cầu nhịn ăn trước khi làm phẫu thuật, thường là sau nửa đêm ngày hôm trước.
• Nếu người bệnh đang mang thai hoặc nghi ngờ bản thân đang có thai, hoặc nhạy cảm, dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào (bao gồm cả thuốc gây tê), băng dính, cao su… cần thông báo cho bác sĩ.
• Người bệnh cần thông báo cho bác sĩ biết về tất cả những loại thuốc (kê đơn và không kê đơn), thực phẩm chức năng mà bản thân đang dùng.
• Thông báo cho bác sĩ biết nếu người bệnh có tiền sử bị rối loạn chảy máu hoặc đang sử dụng thuốc chống đông máu (làm loãng máu), aspirin hoặc những loại thuốc khác tác động tiêu cực đến quá trình đông máu. Trước khi làm phẫu thuật, người bệnh có thể phải ngưng dùng những loại thuốc này.
• Người bệnh nên ngừng hút thuốc lá (nếu có) càng sớm càng tốt trước khi làm phẫu thuật để gia tăng cơ hội phẫu thuật thành công, góp phần cải thiện sức khỏe tổng thể.
• Vào đêm trước ngày làm phẫu thuật, người bệnh có thể được yêu cầu gội đầu bằng loại dầu gội sát trùng đặc biệt.
• Trước khi làm phẫu thuật, người bệnh có thể được chỉ định cho dùng thuốc an thần để thư giãn.
• Tùy vào tình trạng sức khỏe của người bệnh mà bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh sử dụng những chế phẩm cụ thể khác.

2. Trong khi phẫu thuật

Tùy trường hợp mà người bệnh phẫu thuật mở hộp sọ có thể được bác sĩ yêu cầu nằm viện từ 3 – 7 ngày. Người bệnh cũng có thể được chuyển đến đơn vị phục hồi chức năng trong vài ngày sau khi phẫu thuật. Quá trình phẫu thuật có thể khác nhau tùy vào tình trạng của người bệnh, máy móc công nghệ được ứng dụng và cách thao tác của bác sĩ. Nhìn chung, việc phẫu thuật mở sọ não tuân theo quy trình cơ bản sau:

• Người bệnh được yêu cầu cởi quần áo, trang sức và những vật dụng khác có thể làm quá trình phẫu thuật gặp trở ngại.
• Người bệnh được phát trang phục chuyên dụng để mặc khi làm phẫu thuật.
• Một đường truyền tĩnh mạch (IV) được đưa vào bàn tay hoặc cánh tay của người bệnh.
• Ống thông tiểu có thể được bác sĩ sử dụng để dẫn lưu nước tiểu của người bệnh.
• Người bệnh được đặt lên bàn phẫu thuật với tư thế giúp bác sĩ tiếp cận dễ dàng nhất đến vị trí não cần phẫu thuật.
• Trong suốt quá trình làm phẫu thuật, bác sĩ gây mê sẽ liên tục theo dõi huyết áp, nhịp thở, nhịp tim, mức oxy trong máu của người bệnh.
• Bác sĩ dùng dung dịch sát trùng chuyên dụng làm sạch vùng da ở vị trí phẫu thuật.
• Một thiết bị chuyên dụng được sử dụng để giữ cố định đầu của người bệnh và sẽ được tháo ra khi ca phẫu thuật kết thúc.
• Bác sĩ có thể thực hiện vết rạch phù hợp, tùy vào vùng não cần được phẫu thuật. Vết rạch có thể được thực hiện từ phía sau đường chân tóc ở phía trước tai, gáy của người bệnh hoặc tại vị trí khác tùy vào vị trí của vấn đề cần phẫu thuật.
• Da đầu được kéo lên, cắt bớt khi bác sĩ tiếp cận não.
• Bác sĩ có thể dùng máy khoan y tế để tạo ra lỗ khoan trên hộp sọ của người bệnh. Bác sĩ cũng có thể dùng cưa đặc biệt để tiến hành cắt xương một cách cẩn thận. Mảnh xương được bác sĩ lấy ra và giữ lại.
• Màng cứng (lớp màng dày bao phủ ngoài não ngay dưới xương) được bác sĩ tách ra khỏi xương và cắt mở cẩn thận để bộc lộ não.
• Chất lỏng tiết ra có thể được bác sĩ đưa ra khỏi não (nếu cần). Những dụng cụ phẫu thuật vi phẫu, ví dụ như robot mổ não, kính hiển vi phẫu, định vị thần kinh… giúp phóng to vùng cần điều trị có thể được bác sĩ sử dụng. Điều này có thể giúp bác sĩ quan sát những cấu trúc não tốt hơn và phân biệt được mô bất thường với mô mạnh khỏe. Bác sĩ có thể lấy mẫu mô để mang đi xét nghiệm.
• Một thiết bị, ví dụ như ống dẫn lưu… có thể được bác sĩ đặt trong mô não để đo áp suất trong hộp sọ hoặc áp lực nội sọ (ICP). ICP là áp suất được tạo ra bởi dịch não tủy (CSF), mô não và nguồn cung cấp máu trong hộp sọ (đóng).
• Bác sĩ tiến hành loại bỏ tổn thương trong não, sau đó khâu các lớp mô lại với nhau sau khi ca phẫu thuật hoàn tất.
• Mảnh xương được bác sĩ gắn lại bằng nẹp, dây hoặc chỉ khâu. Một số trường hợp để giảm áp lực trong não, mảnh xương có thể không được gắn trở lại ngay.
• Bác sĩ sẽ đóng vết rách trên da đầu bằng chỉ khâu hoặc ghim phẫu thuật.
• Một miếng gạc hoặc băng vô trùng sẽ được đặt lên vết mổ.

3. Sau khi phẫu thuật

Sau khi phẫu thuật mở hộp sọ, người bệnh được chuyển đến khoa chăm sóc đặc biệt (ICU). Bác sĩ sẽ theo dõi quá trình hồi phục của người bệnh đến khi người bệnh đủ điều kiện rời khỏi khoa chăm sóc đặc biệt. Tùy trường hợp mà người bệnh có thể cần ở lại bệnh viện trong vòng 1 tuần sau phẫu thuật mở sọ. (3)

Trong quá trình hồi phục, người bệnh cần nghỉ ngơi và vận động nhẹ khi có thể theo tư vấn của bác sĩ. Khi nằm, người bệnh cần nằm với tư thế nâng cao đầu. Bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng sức khỏe của người bệnh và chỉ định cho dùng thuốc (nếu cần) để giảm đau, cảm giác thoải mái hơn và góp phần ngăn ngừa biến chứng. Khi người bệnh đủ điều kiện để xuất viện, bác sĩ sẽ đưa ra hướng dẫn chăm sóc trong quá trình hồi phục tại nhà (trọng tâm là nghỉ ngơi).

Sau phẫu thuật mở hộp sọ có thể gặp rủi ro, biến chứng gì?

Sau khi làm phẫu thuật mở hộp sọ, người bệnh có thể gặp phải một số biến chứng và rủi ro như: chảy máu, tụ máu, đột quỵ, gặp cơn động kinh, hôn mê, nhiễm trùng, đau đầu, bị não úng thủy, viêm phổi (nhiễm trùng phổi), yếu cơ, huyết áp không ổn định, sưng não, rủi ro có liên quan đến việc gây mê toàn thân, rò rỉ dịch não tủy… Bác sĩ phẫu thuật thần kinh sẽ giải thích cho người bệnh hiểu về các rủi ro và phối hợp với đội ngũ bác sĩ có liên quan để ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra trong và sau khi làm phẫu thuật.

Phẫu thuật mở sọ có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, suy nghĩ, nói chuyện và khả năng hoạt động bình thường của người bệnh. Một số rủi ro lâu dài mà người bệnh có thể gặp bao gồm: gặp khó khăn khi đi bộ, khó khăn khi phát âm và nói chuyện, gặp khó khăn trong việc giữ thăng bằng và phối hợp, hành vi có sự thay đổi bất thường, xuất hiện sẹo…

Tuy nhiên, các kỹ thuật, công nghệ hiện đại sẽ giúp nâng cao hiệu quả phẫu thuật mở hộp sọ, hạn chế tối đa rủi ro, di chứng, biến chứng cho người bệnh.

Chi phí phẫu thuật mở hộp sọ bao nhiêu tiền?

Chi phí phẫu thuật mở hộp sọ bao nhiêu tiền phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: loại bệnh, mức độ bệnh, tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh, chất lượng dịch vụ của bệnh viện, trình độ của đội ngũ bác sĩ, trang thiết bị, máy móc, thời gian lưu viện của người bệnh, các khoản giảm trừ (nếu có)… Mức chi phí phẫu thuật mở sọ não tại mỗi bệnh viện không giống nhau và có thể thay đổi theo từng thời điểm cụ thể. Người bệnh nên liên hệ trực tiếp với bệnh viện để được tư vấn cụ thể về chi phí mổ mở hộp sọ.

Địa chỉ phẫu thuật mổ hộp sọ ở đâu tốt?

Khoa Phẫu thuật Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ uy tín chuyên thăm khám, điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm như: u não, phình động mạch não, dị dạng động mạch não, áp xe não, nứt hoặc gãy xương sọ, đột quỵ xuất huyết não… bằng các kỹ thuật điều trị, phương pháp phẫu thuật hiện đại, bao gồm cả phẫu thuật mở hộp sọ.

Khoa Phẫu thuật Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ chuyên khoa Phẫu thuật Thần kinh (Ngoại Thần kinh) đầu ngành, dày dặn kinh nghiệm, tu nghiệp trong và ngoài nước.

Khoa Phẫu thuật Thần kinh, Bệnh viện Tâm Anh còn được đầu tư trang bị nhiều máy móc, công nghệ hiện đại, hỗ trợ cho quá trình phẫu thuật mở hộp sọ nói riêng và phẫu thuật não nói chung diễn ra thuận lợi, hiệu quả, hạn chế tối đa biến chứng cho người bệnh, chẳng hạn như: robot mổ não Modus V Synaptive ứng dụng trí tuệ nhân tạo, định vị thần kinh Neuro-Navigation trí tuệ nhân tạo mới nhất, kính vi phẫu ứng dụng chức năng chụp huỳnh quang 3D thế hệ mới nhất, máy chụp cắt lớp vi tính 1975 lát cắt đồng bộ chính hãng duy nhất tại Việt Nam, máy chụp MRI 1,5 – 3 tesla…

Quy trình phẫu thuật mở hộp sọ tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh diễn ra khoa học, tối ưu, an toàn và hiệu quả cho người bệnh. Các dịch vụ lưu viện, dịch vụ y tế đi kèm… được cung cấp chuyên nghiệp, nhanh chóng, tiện lợi. Chi phí điều trị phù hợp, tương xứng với chất lượng dịch vụ, có áp dụng bảo hiểm cho người bệnh. Để đặt lịch thăm khám, tư vấn tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người dân có thể liên hệ hotline 028 7102 6789 – 093 180 6858 (TP.HCM) hoặc 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Tâm Anh Quận 7, Quý khách vui lòng liên hệ:

Phẫu thuật mở hộp sọ có thể giúp bác sĩ điều trị các bệnh lý như u não, đột quỵ xuất huyết não, áp xe não, dị dạng động mạch não, phình động mạch não… Người bệnh cần làm phẫu thuật mở sọ não tại bệnh viện uy tín, đáp ứng tiêu chí về chuyên gia, chuyên môn, máy móc, công nghệ… thuộc chuyên ngành phẫu thuật thần kinh để tối ưu tính hiệu quả điều trị, hạn chế tối đa biến chứng.