Thời gian phục hồi sau tai biến (đột quỵ) là mối quan tâm hàng đầu của cả người bệnh và gia đình sau cơn đột quỵ. Vậy thời gian phục hồi sau tai biến mất bao lâu, tiến trình hồi phục diễn ra như thế nào?
Thời gian phục hồi sau tai biến mạch máu não (hay còn gọi là đột quỵ) khác nhau ở mỗi người và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Không có một khoảng thời gian phục hồi cố định nào áp dụng cho tất cả trường hợp.
Nhìn chung, đối với một người trưởng thành trong độ tuổi từ 30 – 50, không có bệnh nền và có thể trạng cơ thể tốt, thời gian trung bình để cơ thể người bệnh có thể phục hồi và trở về trạng thái bình thường là khoảng 12 đến 18 tháng. Tuy nhiên, nếu người bệnh tích cực và chăm chỉ luyện tập trong những tháng đầu tiên của quá trình phục hồi, tiến độ phục hồi có thể được rút ngắn đáng kể, chỉ còn từ vài tuần đến vài tháng.
Ngược lại, nếu thể trạng của người bệnh yếu hơn do có bệnh nền (ví dụ như tiểu đường, tim mạch) hoặc do độ tuổi cao, thời gian phục hồi sau tai biến có thể kéo dài hơn nhiều. Trong một số trường hợp, người bệnh thậm chí có thể phải chung sống cả đời với các di chứng của tai biến.
Các yếu tố chính ảnh hưởng đến thời gian phục hồi và kết quả hồi phục gồm: (1)
Nếu người bệnh có chỉ số NIHSS cao, tổn thương não diện rộng, đặc biệt có kèm xuất huyết làm mất nhiều mô não chức năng, khiến các đường dẫn truyền thần kinh khó tái thiết lập thì thời gian phục hồi sau tai biến sẽ chậm hơn so với người đột quỵ nhẹ.
Đối với người bệnh tai biến mạch máu não, từng phút giây trôi qua đều quý giá. Nếu được dùng thuốc tiêu sợi huyết hoặc tái thông mạch càng sớm (trong “giờ vàng”), thì càng nhiều mô não được cứu và thời gian hồi phục sau tai biến cũng ngắn hơn so với các trường hợp điều trị muộn.
Chuyên gia khuyến nghị, mỗi chức năng mà người bệnh bị mất (ví dụ như đi lại, nói, ghi nhớ,…) nên được luyện tập tối thiểu 45 phút/ ngày. Tập luyện đều đặn giúp não nhận tín hiệu và tái kết nối nhanh hơn. Nếu những bài tập diễn ra thưa thớt, thời lượng ít hoặc chỉ áp dụng một phương pháp phục hồi duy nhất, não sẽ không được kích thích đủ, thời gian phục hồi sau tai biến cũng từ đó mà kéo dài.
Trầm cảm, lo âu, stress cũng là yếu tố ảnh hưởng đến thời gian phục hồi sau tai biến mạch máu não. Khi gặp vấn đề về tâm lý, người bệnh sẽ không tích cực điều trị, làm gián đoạn quá trình phục hồi thần kinh. Khoảng ⅓ người đột quỵ mắc chứng trầm cảm có thời gian nằm viện dài hơn, nguy cơ tái nhập viện cao hơn. Do đó, cần điều trị sớm rối loạn cảm xúc bằng liệu pháp tâm lý hoặc dùng thuốc chống trầm cảm theo chỉ định của bác sĩ.
Thời gian phục hồi sau tai biến còn phụ thuộc vào mạng lưới hỗ trợ xã hội. Nghiên cứu gần đây của Health and Quality of Life Outcomes cho thấy, những người từng đột quỵ ở độ tuổi từ 18 – 65 nếu được hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, xã hội … sẽ có điểm số HRQoL (Health Related Quality of Life – Chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe) cao, chức năng vận động cải thiện rõ rệt và giảm triệu chứng lo âu – trầm cảm sau 3 tháng. (2)
Tiến trình phục hồi sau tai biến mạch máu não thường diễn ra như sau (mang tính tham khảo, không giống nhau cho mọi trường hợp): (3)
Vào ngày đầu tiên, người bệnh được cấp cứu tại bệnh viện để lưu thông lượng máu lên não, ổn định tình trạng và kiểm soát triệu chứng. Nếu đột quỵ do tắc mạch, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc làm tan cục máu đông. Trường hợp xuất huyết não, người bệnh có thể cần phẫu thuật để ngăn tổn thương lan rộng.
Việc phục hồi chức năng sau tai biến nên bắt đầu càng sớm càng tốt, thường là ngay sau ngày đầu tiên. Các bác sĩ, điều dưỡng và chuyên viên phục hồi chức năng sẽ phối hợp để cùng theo dõi tình trạng, đưa ra phương pháp điều trị, tập luyện phù hợp cho người bệnh.
Người bệnh thường phải nằm viện từ 5-7 ngày (tùy trường hợp) sau đột quỵ. Trong giai đoạn này, bác sĩ tiếp tục theo dõi lâm sàng, điều chỉnh phác đồ điều trị. Mục tiêu là tìm được liệu pháp phù hợp nhất cho người bệnh để tối ưu thời gian phục hồi sau tai biến.
Kế hoạch phục hồi chức năng có thể bao gồm:
Khi tình trạng ổn định, người bệnh có thể xuất viện sau một tuần. Việc phục hồi vẫn tiếp tục diễn ra tại nhà với sự hỗ trợ từ người thân hoặc nhân viên y tế.
Trong giai đoạn này, đa số người bệnh đã hoàn thành chương trình hồi phục chức năng tại các bệnh viện. Một số trường hợp có hiện tượng “phục hồi tự phát” – khi chức năng tưởng chừng đã mất bất ngờ quay trở lại. Đây là kết quả của việc não bộ thiết lập lại các đường dẫn mới để thực hiện nhiệm vụ cũ.
Ngoài các biện pháp cơ bản như vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu và tâm lý trị liệu; bác sĩ có thể chỉ định thêm các phương pháp hỗ trợ nâng cao như: kích thích điện, kích thích từ xuyên sọ không xâm lấn, xoa bóp trị liệu, châm cứu, hoặc sử dụng thảo dược. Mục đích để rút ngắn thời gian phục hồi sau tai biến.
Tuy nhiên trong quá trình phục hồi, một số trường hợp gặp phải biến chứng như viêm phổi, nhồi máu cơ tim hoặc tai biến lần 2. Khi đó, tiến trình hồi phục sau tai biến mạch máu não có thể phải tạm ngưng để bác sĩ tập trung điều trị biến chứng.
Thời gian phục hồi sau đột quỵ có thể kéo dài từ vài tháng đến hơn một năm, tùy vào mức độ tổn thương và khả năng đáp ứng điều trị. Sau 6 tháng, phần lớn người bệnh đã đạt được trạng thái sức khỏe tương đối ổn định. Việc phục hồi vẫn tiếp tục diễn ra, nhưng mức độ cải thiện sẽ không rõ rệt như những ngày đầu.
Một số người có thể phục hồi hoàn toàn nhưng vẫn cần tái khám định kỳ suốt đời để bác sĩ theo dõi và dự phòng đột quỵ tái phát.
Đối với trường hợp chưa hồi phục hoàn toàn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc, hướng dẫn thay đổi chế độ ăn, tập thể dục và xây dựng lối sống lành mạnh. Những biện pháp này nhằm cải thiện tăng cường thể lực, cải thiện giấc ngủ, phục hồi chức năng vận động và giảm nguy cơ té ngã cũng như tái phát tai biến.
Kế hoạch phục hồi sẽ được cá nhân hóa dựa trên tiến độ và nhu cầu của từng người. Trong một số trường hợp, người bệnh cần học thêm các kỹ năng mới để thích nghi với cuộc sống hiện tại.
Phục hồi sau đột quỵ là một quá trình dài, dễ khiến người bệnh nản lòng. Tuy nhiên, bằng sự nỗ lực và tuân thủ trong điều trị, người bệnh có thể rút ngắn thời gian phục hồi sau tai biến và sớm quay trở lại cuộc sống bình thường.
Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu trong lĩnh vực phục hồi chức năng sau đột quỵ. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Khoa Phục hồi Chức năng, Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Trung tâm Khoa học Thần kinh, bệnh viện đem đến quy trình điều trị chuyên sâu và đa mô thức trên từng cá thể hóa. Đơn cử như dùng thuốc phòng ngừa đột quỵ tái phát, kiểm soát bệnh nền, vật lý trị liệu, tập phục hồi chức năng kết hợp các kỹ thuật hiện đại nhưng kích thích từ trường xuyên sọ, xung điện từ…
Dịch vụ phục hồi chức năng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh được người bệnh tin tưởng lựa chọn nhờ những ưu điểm vượt trội:
Để được tư vấn và lên kế hoạch phục hồi chức năng sau tai biến hiệu quả, quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết đã cung cấp thông tin giúp giải đáp thắc mắc thời gian phục hồi sau tai biến. Đây là một quá trình dài, đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực của người bệnh và hỗ trợ tận tâm từ gia đình. Người bị tai biến cần tuân theo hướng dẫn, phác đồ điều trị và tập phục hồi chức năng theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tối ưu, sớm hồi phục sức khỏe, cải thiện tình trạng.
