Bệnh nhân lớn tuổi, nhiều đoạn mạch máu tim bị vôi hóa dạng vòng canxi, đông cứng, được bác sĩ dùng mũi khoan kim cương phá mảng xơ vữa, mở đường nong mạch đặt stent tái thông dòng máu nuôi tim.
Cụ ông Hồ Nam (84 tuổi, ngụ Q. Bình Thạnh, TP.HCM) được chuyển đến khoa Cấp cứu BVĐK Tâm Anh TP.HCM trong tình trạng đau thắt ngực không ổn định. Một tuần trước đó, ông thấy nặng ngực, khó thở, vã mồ hôi, cảm giác lạnh người. Ông có tiền căn tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, vôi hóa mạch vành nặng.
Nhận định bệnh nhân có khả năng bị hẹp mạch vành, các bác sĩ tiến hành chụp mạch vành bằng kỹ thuật Cardiac Swing (sử dụng lượng thuốc cản quang tối thiểu). Kết quả cho thấy, ông bị hẹp nặng thân chung mạch vành (70%) và đoạn gần liên thất trước (95%), mạch máu bị hẹp có kích thước rất lớn (đường kính 4.0-5.0mm). Các động mạch vôi hóa rất nhiều. BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, Giám đốc Trung tâm Can thiệp mạch chỉ định, bệnh nhân cần được can thiệp tái thông lòng mạch ngay để tránh nguy cơ đột tử.
Bác sĩ Long cùng êkip tiến hành thủ thuật, luồn ống thông từ động mạch quay (ở cổ tay) đến vị trí xuất phát của động mạch bị hẹp. Tiếp theo, một sợi dây gắn mũi khoan đính kim cương (Rotablator) kích thước 1.5 mm được đưa vào, khoan cắt vụn mảng xơ vữa từ thân chung cho đến đoạn gần liên thất trước dọn đường đưa bóng vào nong mạch đặt stent. Đồng thời, vì mạch máu đoạn gần có kích thước lớn và bị vôi hóa lan tỏa nên êkíp phải dùng nhiều bóng nong lên với áp lực cao.
Tuy nhiên, mọi việc không suôn sẻ như dự tính. Có đoạn mạch máu bị hẹp nặng do “vòng vôi hóa”, bóng chỉ nở ở đoạn trước và sau hẹp, tạo ra hình dạng quả bóng như khúc xương chó (dog bone). Cuối cùng, êkíp quyết định nâng áp lực lên cao hơn (28 atm) để phá vỡ hoàn toàn chỗ hẹp “dog bone” cứng đầu. Tiếp đến, bác sĩ tiến hành siêu âm trong lòng mạch vành (IVUS) để đặt 2 stent phủ thuốc thế hệ mới với kích thước 3.5x23mm và 4.0x23mm. Mạch máu thân chung mạch vành trái nở lên tới 5.0mm.
Toàn bộ quá trình can thiệp tái thông mạch vành cho ông Nam chỉ diễn ra trong 60 phút. Nhưng trong khoảng thời gian ít ỏi đó, êkip đã đối mặt với nhiều khó khăn. Khó khăn lớn nhất là mạch máu vôi hóa rất nhiều, phải tiến hành khoan nhiều lần để phá vỡ mảng xơ vữa. Thứ hai, đây là vôi hóa dạng vòng canxi ở mạch máu đường kính lớn, dù mũi khoan qua được nhưng vòng vẫn còn. Vì thế, cách xử lý duy nhất là tiếp tục dùng bóng với áp lực trên ngưỡng để phá vòng vôi hóa. May mắn là biện pháp can thiệp này đã thành công. Siêu âm đánh giá sau thủ thuật ghi nhận stent nở đều dọc theo mạch máu, dòng chảy tốt, tái tưới máu cho trái tim. Bệnh nhân hết đau ngực, khó thở và xuất viện hai ngày sau đó.
ThS.BS Võ Anh Minh, Trưởng đơn vị Can thiệp Mạch vành, Trung tâm Can thiệp mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết: “Chúng tôi đã xử lý không ít trường hợp bệnh nhân lớn tuổi hẹp nhiều nhánh mạch vành, nhưng vôi hóa nặng như ông Nam thì rất ít. Mảng xơ vữa gần như làm đông cứng mạch máu, khiến êkíp phải khoan nhiều lần, vừa khoan vừa theo dõi chặt chẽ nhịp tim, huyết áp, huyết động học cũng như chỉ số SpO2 của người bệnh. Có thể nói, với một bệnh nhân ở tuổi U90, bị vôi hóa nặng mạch vành mà đặt được stent kích thước lớn, nở trọn, không biến chứng là một kỳ tích y khoa”.
Sau khi xuất viện, ông Nam được kê toa thuốc huyết áp, kháng đông và hướng dẫn chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp. Khi đủ điều kiện sức khỏe, ông sẽ tiếp tục được can thiệp nong mạch vành phải, dự kiến sau khoảng 2 tuần.
Vôi hóa mạch vành là sự tích tụ canxi ở các mạch máu chính của tim. Đây là hệ quả của tình trạng tích tụ mảng xơ vữa trong thời gian dài (trên 5 năm), khiến cho động mạch cứng lại, giảm đàn hồi, khiến lưu lượng máu đến tim ít hơn.
Bác sĩ Minh chia sẻ, nhờ kỹ thuật khoan cắt mảng xơ vữa trong lòng động mạch, nhiều trường hợp mạch máu tim hẹp nặng do xơ vữa vẫn có thể đặt stent thay vì phải phẫu thuật bắc cầu. Một mũi khoan phủ kim cương với đường kính 1,25 – 2.0mm được đưa vào động mạch vành qua một dây dẫn nhỏ, với tốc độ quay có thể lên đến 180.000 vòng/phút để khoan cắt các mảng xơ vữa bị vôi hóa nặng. Sau khi cắt vụn, các vi hạt này sẽ bị đại thực bào trong máu tiêu hủy. Lòng động mạch vành sẽ trơn, nhẵn, từ đó các bác sĩ có thể tiếp tục xử trí hẹp nghẽn dễ dàng bằng cách nong bóng đặt stent như thông thường. Đây là phương pháp tiên tiến trong điều trị hẹp mạch vành do vôi hóa, đặc biệt là những bệnh nhân lớn tuổi, nhiều bệnh nền, hẹp lan tỏa nhiều nhánh và nhiều vị trí… Bên cạnh đó, hệ thống IVUS – siêu âm trong lòng mạch giúp bác sĩ đặt được stent kích thước lớn, lên tới 4.0-5.0 mm, áp sát lòng mạch, phòng ngừa tái hẹp phải đặt lại stent.
Các thủ thuật chụp mạch vành, đặt stent, phẫu thuật tim đã được thanh toán bảo hiểm y tế và hỗ trợ trả góp 0% lãi suất trong 6 tháng tại BVĐK Tâm Anh.
* Tên nhân vật đã được thay đổi
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
