Phẫu thuật bắc cầu mạch vành không dùng máy tim phổi nhân tạo áp dụng cho bệnh nhân hẹp nặng, vôi hóa nhiều nhánh mạch vành, tránh nguy cơ đột quỵ trong lúc mổ và hôn mê sau mổ.
Hai ngày sau ca phẫu thuật bắc 4 cầu nối cho 4 vị trí mạch máu bị hẹp bằng phương pháp không dùng máy tim phổi nhân tạo, ông Nguyễn Hoàng Minh (66 tuổi, ngụ quận 10, TP.HCM) hồi phục nhanh, được rút nội khí quản sớm và ăn uống bình thường. Kiểm tra sau mổ, các cầu nối mạch máu hoạt động tốt, tình trạng tắc nghẽn động mạch vành được giải quyết và bệnh nhân không còn triệu chứng hụt hơi, đau ngực.
TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết, đây là kỹ thuật hiện đại, được ứng dụng cho những trường hợp động mạch chủ bị vôi hóa như bệnh nhân Minh. Cụ thể, nếu chạy máy tim phổi nhân tạo, bác sĩ phải đặt cannula để bơm máu vào động mạch chủ, đặt kim để bơm dung dịch liệt tim hay kẹp động mạch chủ để khâu miệng nối gần của cầu nối động mạch vành vào động mạch chủ ngực lên. Tất cả các thao tác này nếu thực hiện trên động mạch bị vôi hóa có thể khiến những mảng xơ vữa di chuyển đến động mạch cảnh gây tắc mạch dẫn đến đột quỵ (tắc mạch máu não), hoại tử chi (tắc mạch máu ngoại biên)… Để tránh nguy cơ này, bác sĩ tiến hành phẫu thuật bắc cầu không dùng máy tim phổi nhân tạo.
Khó khăn lớn nhất mà êkip đối mặt là phải đảm bảo chức năng tim trong hơn 6 giờ phẫu thuật. Để làm được điều này, cần đến sự hỗ trợ của các thiết bị bao gồm dụng cụ theo dõi huyết động, cung lượng tim, theo dõi tình trạng tưới máu của tim đến các bộ phận cơ thể khác, chẳng hạn như tưới máu não hoặc dụng cụ theo dõi oxy não… Bên cạnh đó, mọi thao tác của phẫu thuật viên cũng phải cẩn trọng và chính xác tuyệt đối. Nhờ vậy, chức năng tim của người bệnh mới được đảm bảo trong suốt quá trình mổ.
Ông Minh là võ sư chuyên nghiệp. Mỗi ngày đều vận động tay chân với các bài tập võ thuật nên sức khỏe ông rất tốt. Cách đây gần một tháng, ông đi bộ khoảng 100-200m đã mệt, dắt chiếc xe máy cũng khó khăn hơn. Huyết áp ông tăng cao, có lúc lên tới 190. Vì bản thân và gia đình không có tiền sử bệnh tim nên ông không nghĩ mình mắc bệnh tim mạch mà cho rằng đó là triệu chứng hậu Covid-19. Tình trạng mệt mỏi và khó thở diễn ra thường xuyên hơn, kèm theo cơn đau nhói ngực trái khiến sức khỏe sụt giảm nghiêm trọng, ông đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM thăm khám.
Tại phòng khám Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, bác sĩ Dũng nhận định, bệnh nhân có triệu chứng cơn đau thắt ngực ổn định, huyết áp thường xuyên ở mức cao, xét nghiệm cho thấy rối loạn mỡ máu. Bệnh nhân được siêu âm tim và chụp mạch vành tìm nguyên nhân.
Kết quả cho thấy, ông Minh bị tắc động mạch mũ, hẹp nặng động mạch liên thất trước và động mạch vành phải, vôi hóa động mạch. Đây là căn nguyên gây ra hiện tượng thiếu máu cơ tim, đau ngực mà ông gặp phải trong một tháng qua. May mắn là bệnh nhân chưa bị nhồi máu cơ tim nên chức năng tim còn tốt, các van tim không suy giảm chức năng. Tuy nhiên, đoạn mạch máu tắc hẹp quá nhiều và nghiêm trọng nên nếu đặt stent thì không thể giải quyết được tình trạng tắc nghẽn. Cuối cùng, sau khi hội chẩn, các bác sĩ quyết định phẫu thuật bắc cầu mạch vành cho ông Minh.
Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG) thường được chỉ định cho những bệnh nhân có nhiều động mạch vành bị tắc nghẽn, nhằm phục hồi dòng máu nuôi dưỡng cơ tim, phòng ngừa nhồi máu cơ tim.
Sử dụng máy tim phổi nhân tạo là phương pháp được áp dụng phổ biến cho các ca mổ tim hở. Nhờ đó mà trong lúc phẫu thuật, các thao tác sửa chữa các tổn thương của tim được thực hiện khi quả tim nằm yên, không co bóp di chuyển và phẫu trường sạch hoàn toàn, không bị máu che lấp. Hầu hết các trường hợp phẫu thuật tim như: mổ sửa chữa các tổn thương tim bẩm sinh, sửa hoặc thay van tim, mổ bắc cầu mạch vành kết hợp sửa van tim, mổ phình hay bóc tách động mạch chủ ngực lên… bắt buộc phải chạy máy tim phổi nhân tạo.
Tuy nhiên, với phẫu thuật bắc cầu động mạch vành, vì giải phẫu đường đi của các nhánh chính động mạch vành nằm hoàn toàn trên bề mặt ngoài của tim, nên các bác sĩ có thể thực hiện mọi thao tác trên động mạch vành mà không cần làm cho tim ngừng đập. Đặc biệt, với những trường hợp động mạch chủ bị xơ vữa vôi hóa nhiều, để hạn chế nguy cơ đột quỵ do đụng chạm vào những mảng xơ vữa này, các bác sĩ đã ưu tiên lựa chọn kỹ thuật không dùng máy tim phổi nhân tạo và không chạm tới động mạch chủ ngực. Để thực hiện kỹ thuật này đòi hỏi kinh nghiệm của phẫu thuật viên và các dụng cụ hỗ trợ theo dõi chức năng tim phải được trang bị đầy đủ, đảm bảo duy trì chức năng tim trong suốt quá trình phẫu thuật.
Sau mổ bắc cầu mạch vành, bệnh nhân cần từ 3-4 tuần để hồi phục hoàn toàn. Trong thời gian này, cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: tránh các động tác làm ảnh hưởng tới sự vững của xương ức, tập các bài tập vật lý trị liệu – phục hồi chức năng giúp tim phổi, tránh lo lắng, căng thẳng tinh thần, uống thuốc đúng liều lượng theo hướng dẫn, tái khám đúng lịch hẹn. Bên cạnh đó, người bệnh nên duy trì lối sống lành mạnh (xây dựng khẩu phần ăn có lợi cho sức khỏe tim mạch, tập thể dục đều đặn, tránh xa thuốc lá, kiểm soát stress…) để tránh tình trạng tái hẹp mạch vành cũng như giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch khác, bác sĩ Dũng khuyến cáo.
Quy tụ đội ngũ phẫu thuật viên là các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Ngoại tim mạch, được đầu tư hệ thống trang thiết bị tiên tiến, khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực BVĐK Tâm Anh đã điều trị thành công cho các trường hợp bị tắc nghẽn mạch vành, hẹp van động mạch chủ, hở van 2 lá… Nhờ áp dụng các kỹ thuật điều trị hiện đại như phẫu thuật bắc cầu mạch vành không dùng tim phổi nhân tạo, phẫu thuật thay van tim đường mổ nhỏ, phẫu thuật mạch máu ít xâm lấn, phẫu thuật nội soi sửa các dị tật lồng ngực, phẫu thuật nội soi lồng ngực cắt u phổi, kỹ thuật hybrid – kết hợp phẫu thuật và can thiệp…, bệnh nhân hồi phục nhanh sau mổ, giảm nguy cơ biến chứng và xuất viện sớm.
* Tên nhân vật đã được thay đổi
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
