Suy nhược cơ thể khi mang thai: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách phòng ngừa

Suy nhược cơ thể khi mang thai là tình trạng có thể xảy ra ở nhiều thai phụ. Bà bầu bị suy nhược cơ thể nếu không được tư vấn, điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Bài viết được tư vấn bởi Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Suy nhược cơ thể khi mang thai là gì?

Suy nhược cơ thể khi mang thai là tình trạng thai phụ suy yếu về tinh thần lẫn thể chất, xảy ra trong bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ. Nếu không được thăm khám, xử trí kịp thời, bà bầu suy nhược cơ thể có thể phải đối mặt với tình trạng mệt mỏi, suy kiệt, mất năng lượng…, có nguy cơ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Nguyên nhân bà bầu bị suy nhược cơ thể

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mẹ bầu bị suy nhược cơ thể như: hiện tượng “nghén”, stress, ăn uống kém, chế độ dinh dưỡng chưa phù hợp, hệ miễn dịch suy yếu,…

1. Suy giảm hệ miễn dịch

Khi mang thai, nội tiết tố trong cơ thể phụ nữ thường sẽ có nhiều thay đổi, khiến cho hệ miễn dịch suy yếu [1]. Khi đó, hàng rào bảo vệ cơ thể của thai phụ hoạt động kém, có thể không đủ khả năng chống lại các tác nhân gây hại từ bên ngoài, dễ mắc bệnh, dẫn đến mệt mỏi, suy nhược cơ thể. Thai phụ cần tham khảo ý kiến bác sĩ về vấn đề nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch để hạn chế tối đa nguy cơ suy nhược cơ thể khi mang thai.

2. Căng thẳng, stress

Trong suốt thai kỳ, phụ nữ phải đối mặt với hàng loạt vấn đề như áp lực khi mang thai, ốm nghén, thay đổi ngoại hình, rối loạn cân bằng hormone, … ảnh hưởng trực tiếp đến tinh thần khiến thai phụ dễ căng thẳng quá mức.

Tình trạng này kéo dài có thể khiến cho hormone cortisol trong cơ thể tăng cường hoạt động. Nồng độ hormone cortisol trong máu tăng cao có thể khiến cho các tế bào miễn dịch nhạy cảm hơn với hiệu ứng hormone. Điều này gây ảnh hưởng đến sức khỏe, khó ngủ, đau đầu, căng thẳng tăng dần, khởi phát phản ứng viêm, suy nhược cơ thể. Lâu dài có thể thúc đẩy các bệnh lý mạn tính phát triển như tiểu đường, Alzheimer….

Để hạn chế nguy cơ suy nhược cơ thể khi mang thai, mẹ bầu cần dành nhiều thời gian nghỉ ngơi và thư giãn nhằm kiểm soát tốt tâm trạng, tránh stress.

3. Tình trạng ốm nghén

Hiện tượng nghén hay ốm nghén thường xảy ra ở 3 tháng đầu của thai kỳ. Nguyên nhân gây nghén vẫn chưa được xác định rõ ràng, có thể bắt nguồn từ sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể phụ nữ khi mang thai. Cụ thể, sau khi thụ thai, cơ thể sẽ sản xuất hormone Progesterone với hàm lượng lớn, khiến các cơ ở hệ tiêu hóa bị giãn nở, dẫn đến tình trạng thức ăn ở dạ dày có xu hướng bị đẩy lên thực quản và gây buồn nôn.

Mẹ bầu bị nghén thường phải đối mặt với cảm giác buồn nôn, nôn ói, chướng bụng, biếng ăn… khiến cơ thể dần mệt mỏi, suy nhược [2]. Để cải thiện sức khỏe trong thời kỳ nghén tránh nguy cơ bị suy nhược cơ thể khi mang thai, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có biện pháp xử trí kịp thời.

4. Chế độ dinh dưỡng chưa phù hợp

Khi mang thai, nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể thai phụ có xu hướng tăng cao để bổ sung thêm dưỡng chất, bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé. Do nhu cầu tăng cao đột ngột, mẹ bầu có thể chưa kịp thời đáp ứng đủ lượng dinh dưỡng mà cơ thể cần, dẫn đến tình trạng thiếu hụt dưỡng chất. Nếu ăn uống kém dài ngày sẽ gây suy nhược cơ thể khi mang thai.

Ngoài ra, nếu trong gia đình có người mắc các bệnh về tim mạch, mất cân bằng dinh dưỡng, hoặc các bệnh lý nền, … dẫn đến suy nhược cơ thể thì tình trạng này cũng có khả năng xuất hiện ở thai phụ.

Xem thêm: Mẹ bầu mất ngủ có ảnh hưởng đến thai nhi không? Có sao không?

Các dấu hiệu suy nhược cơ thể khi mang thai

Một số dấu hiệu cảnh báo mẹ bầu suy nhược cơ thể bao gồm:

• Thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, uể oải ngay cả khi đang nghỉ ngơi.
• Cảm giác bủn rủn tay chân, cạn kiệt năng lượng, không đủ sức hoạt động dù là các thao tác đơn giản hàng ngày.
• Thường xuyên hoa mắt, chóng mặt và đau đầu.
• Gặp phải các vấn đề về rối loạn giấc ngủ như khó ngủ, ngủ không sâu giấc, ngủ chập chờn, mệt mỏi sau khi ngủ dậy….
• Thay đổi tâm trạng bất thường như dễ nổi nóng, tủi thân, vui buồn lẫn lộn….
• Suy giảm khả năng ghi nhớ và khả năng tập trung.
• Giảm ham muốn tình dục.
• Ăn uống kém, chán ăn, sụt cân hoặc không tăng cân theo đúng lộ trình của thai kỳ.

Lưu ý: Triệu chứng suy nhược cơ thể khi mang thai ở mỗi thai phụ có thể khác nhau, tùy thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm: thời gian mang thai, thể trạng, bệnh lý nền, thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng…. Tốt hơn hết, mẹ bầu nên tuân thủ chỉ định khám thai và thông báo ngay cho bác sĩ sản khoa nếu cơ thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường, nghi ngờ bị suy nhược cơ thể.

Những ảnh hưởng của suy nhược cơ thể đến thai nhi

Bà bầu bị suy nhược cơ thể không chỉ gây hại cho sức khỏe của người mẹ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thai nhi. Theo các chuyên gia sản khoa, suy nhược cơ thể khi mang thai tiềm ẩn nhiều rủi ro thai kỳ điển hình như:

• Suy dinh dưỡng bào thai: Chứng chán ăn, ăn uống kém xảy ra bởi tình trạng suy nhược cơ thể khi mang thai là tác nhân làm tăng nguy cơ thiếu dưỡng chất nuôi dưỡng thai nhi. Nếu kéo dài tình trạng này, thai nhi có thể bị suy dinh dưỡng do không nhận được đầy đủ dưỡng chất cần thiết. Khi đó, thai nhi có thể kém phát triển về mặt thể chất lẫn trí tuệ.
• Tăng nguy cơ sinh non hoặc sảy thai: Tình trạng suy nhược cơ thể kéo dài sẽ khiến cho sức khỏe tổng thể của mẹ bầu bị suy yếu, không đủ khả năng để nuôi dưỡng thai nhi. Nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời, thai phụ có thể phải đối mặt với nguy cơ sinh non hoặc sảy thai.
• Tăng nguy cơ thai nhi bị dị tật: Khi bị suy nhược cơ thể, sức đề kháng của người mẹ có xu hướng bị suy yếu, tạo điều kiện khiến cho các tác nhân gây bệnh xâm nhập và tấn công. Nếu thai phụ mắc bệnh trong thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ xảy ra các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe của em bé, trong đó có nhiễm khuẩn dẫn đến dị tật thai nhi.

Cách điều trị suy nhược cơ thể khi mang thai

Để cải thiện hiệu quả tình trạng suy nhược cơ thể, mẹ bầu cần sớm đến bệnh viện để bác sĩ sản khoa hoặc bác sĩ dinh dưỡng thăm khám và chẩn đoán chính xác nguyên nhân. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra hướng chữa trị phù hợp cho mỗi thai phụ.

Về cơ bản, phác đồ điều trị suy nhược cơ thể khi mang thai được bác sĩ chỉ định thường có sự kết hợp giữa các biện pháp bao gồm: tối ưu chế độ dinh dưỡng, thiết lập thời gian nghỉ ngơi hợp lý, sử dụng một số sản phẩm bổ sung an toàn cho mẹ bầu, kiểm soát tốt bệnh lý nền (nếu có)….

Trong mọi trường hợp, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mẹ và bé, việc chữa trị tình trạng mang thai bị suy nhược cơ thể cần trải qua quá trình thăm khám và nhận chỉ định cụ thể từ bác sĩ.

Hướng dẫn phòng tránh tình trạng mẹ bầu bị suy nhược cơ thể

Để đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh, tránh nguy cơ suy nhược cơ thể khi mang thai thì mẹ bầu cần tăng cường hệ miễn dịch, ăn uống khoa học, thăm khám định kỳ và tuân thủ đầy đủ chỉ định từ bác sĩ. Dưới đây là một số gợi ý giúp phòng tránh tình trạng mang thai bị suy nhược cơ thể mà mẹ bầu có thể tham khảo, bao gồm:

• Tối ưu chế độ dinh dưỡng:
  • Trong suốt thai kỳ, chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể của mẹ và bé. Thai phụ cần xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, cân đối giữa các nhóm dưỡng chất bao gồm chất xơ, chất đạm, vitamin, chất đường bột và khoáng chất.
  • Cụ thể, phụ nữ mang thai nên ưu tiên ăn rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi, các loại cá béo, hải sản, thịt nạc gia cầm hoặc gia súc…; hạn chế tiêu thụ món ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn đóng hộp, thức ăn nhanh, nước giải khát đóng chai, nước ngọt có ga….
  • Trong trường hợp bị nghén hoặc chán ăn, thai phụ cần sớm liên lạc với bác sĩ để có biện pháp xử trí kịp thời, tránh nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng gây suy nhược cơ thể.
• Uống đủ lượng nước mà cơ thể cần: Mất nước có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khiến cơ thể dễ bị suy kiệt, chẳng hạn như giảm khả năng hấp thu chất dinh dưỡng, tăng độ nhớt của máu, làm giảm chức năng gan / thận…. Vì vậy, để nâng cao sức khỏe tổng thể, tránh nguy cơ bị suy nhược, thai phụ cần đảm bảo bổ sung đủ 2 lít nước mỗi ngày.
• Nâng cao chất lượng giấc ngủ: Đây là biện pháp giúp mẹ bầu tái tạo năng lượng và duy trì tinh thần tích cực. Qua đó, tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch củng cố hàng rào bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại. Vì vậy, để hạn chế nguy cơ suy nhược cơ thể khi mang thai, mẹ bầu cần ngủ đủ giấc, tránh thức khuya và dành thời gian ngủ trưa ngắn khoảng 30 phút mỗi ngày.
• Vận động vừa sức: Sau khi bước vào tam cá nguyệt thứ 2 (bắt đầu từ tuần thai thứ 13), mẹ bầu nên rèn luyện thể chất nhẹ nhàng bằng cách tập yoga cho bà bầu hoặc đi bộ với tần suất vừa phải. Thường xuyên vận động với cường độ phù hợp sẽ giúp tối ưu quá trình trao đổi chất của cơ thể, đồng thời hỗ trợ cải thiện tâm trạng hiệu quả. Nhờ vậy, góp phần giúp thai phụ nâng cao sức khỏe tổng thể và hạn chế nguy cơ suy nhược cơ thể.
• Duy trì tinh thần thoải mái: Thai phụ cần duy trì tinh thần lạc quan, thoải mái, tránh căng thẳng. Điều này đóng vai trò quan trọng giúp ngăn chặn phản ứng viêm, từ đó nâng cao sức khỏe tổng thể cho mẹ bầu. Nhờ đó, góp phần hạn chế nguy cơ khởi phát các bệnh lý nguy hiểm, bao gồm suy nhược cơ thể khi mang thai.
• Tái khám thai định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ, qua đó bác sĩ kịp thời đánh giá, ghi nhận các dấu hiệu bất thường và có hướng xử lý kịp thời.

Những lưu ý để tránh mẹ bầu bị suy nhược cơ thể sau sinh

Sức khỏe của sản phụ sau sinh thường có xu hướng bị suy yếu do mất máu trong quá trình chuyển dạ và sự thay đổi về khí huyết, hàm lượng hormone trong cơ thể. Vì vậy, để dự phòng nguy cơ bị suy nhược cơ thể sau sinh, sản phụ cần tuân thủ đầy đủ những chỉ định và lưu ý của bác sĩ.

Bên cạnh đó, người thân cần đặc biệt quan tâm đến tình trạng sức khỏe thể chất và tinh thần của sản phụ sau sinh để kịp thời có biện pháp xử trí, giúp tránh nguy cơ xảy ra các vấn đề nguy hiểm như suy nhược cơ thể hay trầm cảm sau sinh.

Câu hỏi thường gặp khi mang thai bị suy nhược cơ thể

1. Mẹ bầu nên khám suy nhược cơ thể ở đâu?

Khi nghi ngờ bản thân bị suy nhược cơ thể, mẹ bầu nên chọn thăm khám tại các bệnh viện uy tín, có các chuyên khoa liên quan như sản phụ khoa, dinh dưỡng, nội tổng hợp… Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong số cơ sở y tế uy tín được nhiều thai phụ lựa chọn thăm khám. Nhiều người dân cũng đến khám, chữa trị tình trạng suy nhược cơ thể, trong đó có suy nhược cơ thể khi mang thai.

Ngoài việc sở hữu hệ thống trang thiết bị hiện đại, đúng chuyên khoa, đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mẹ bầu, Bệnh viện Tâm Anh còn quy tụ đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao trong lĩnh vực sản phụ khoa và nội khoa, dinh dưỡng, đã chữa trị thành công cho nhiều trường hợp suy nhược cơ thể khi mang thai. Thai phụ có thể đăng ký lịch hẹn thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh qua hotline 024 3872 3872 – 024 7106 6858 (Hà Nội) và 093 180 6858 – 0287 102 6789 (TP.HCM).

2. Những món ăn dinh dưỡng cho thai phụ bị suy nhược cơ thể

Về cơ bản, chế độ dinh dưỡng cho thai phụ bị suy nhược cơ thể cần đảm bảo cân bằng dinh dưỡng, chia nhỏ khẩu phần ăn và đa dạng thực phẩm trong bữa ăn theo tư vấn cụ thể của bác sĩ. Thai phụ cần tham khảo ý kiến bác sĩ về các món ăn nên có trong thực đơn ăn uống hàng ngày, giúp nâng cao sức khỏe tổng thể và cải thiện tình trạng suy nhược cơ thể hiệu quả.

Lưu ý: Dinh dưỡng có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người mẹ và sự phát triển của thai nhi. Tốt hơn hết, mẹ bầu cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn xây dựng chế độ dinh dưỡng “bồi bổ” cho thai phụ bị suy nhược cơ thể.

Tóm lại, suy nhược cơ thể khi mang thai có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân. Bà bầu bị suy nhược cơ thể cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định từ bác sĩ để có thể bảo vệ tối ưu sức khỏe của mẹ và bé. Nếu cảm thấy bản thân có dấu hiệu bị suy nhược cơ thể, mẹ bầu cần sớm đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và có hướng chữa trị kịp thời.