Run vô căn và Parkinson có gì khác nhau? Cách phân biệt tham khảo

Run vô căn và Parkinson có nhiều điểm tương đồng, người bệnh khó khăn trong nhận biết hai bệnh lý này. Vậy làm thế nào để phân biệt bệnh Parkinson và run vô căn?

Tìm hiểu về run vô căn và bệnh Parkinson

Để phân biệt hai bệnh lý này, chúng ta cần tìm hiểu một số thông tin cơ bản liên quan:

1. Run vô căn là gì?

Run vô căn là một dạng rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến tay, đầu, thân, giọng nói và chân, khiến các cơ quan này thường xuyên bị run rẩy theo nhịp mà người bệnh không thể kiểm soát. Tình trạng này thường không gây nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên khi bệnh tiến triển nặng, mức độ run tăng lên, có thể khiến người bệnh gặp khó khăn trong công việc và sinh hoạt hằng ngày.

2. Bệnh Parkinson là gì?

Parkinson là một dạng rối loạn vận động của hệ thần kinh, tiến triển chậm, gây nên triệu chứng run, đôi khi đi kèm cứng khớp, khó chuyển động, khó giữ thăng bằng, khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt thường ngày, tiềm ẩn nguy cơ té ngã cao. Trong giai đoạn đầu, người bệnh có thể cảm thấy khó biểu đạt cảm xúc khuôn mặt, khó vung tay khi di chuyển, khó nói. Nếu không được kiểm soát tốt, các triệu chứng này có thể chuyển nặng dần, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tinh thần của người bệnh.

Bệnh run vô căn và Parkinson có gì khác nhau?

Dưới đây là một số điểm khác nhau chính giữa run vô căn và Parkinson:

1. Triệu chứng

• Run vô căn thường xảy ra khi người bệnh tham gia các hoạt động có sử dụng lực tay như cầm nắm đồ vật hoặc khi duy trì một tư thế trong thời gian dài ví dụ như đưa tay lên cao và giữ nguyên. Thông thường, run vô căn chỉ biểu hiện qua triệu chứng run, ít khi đi kèm với các triệu chứng khác. (1)
• Ở bệnh Parkinson, triệu chứng run này thường dễ được nhận thấy khi người bệnh thả lỏng tay, đặt tay lên đùi… Người bệnh còn gặp tình trạng chuyển động chậm, khó đi lại, khó giữ thăng bằng, khó biểu đạt cảm xúc trên khuôn mặt, co rút cơ bắp… Theo nghiên cứu, Parkinson còn tiềm ẩn nguy cơ gây mất khứu giác, đau thần kinh, rối loạn tiểu tiện, táo bón, rối loạn cương dương, giảm ham muốn ở phụ nữ, chóng mặt, vã mồ hôi, khó nuốt, tăng tiết nước bọt, rối loạn giấc ngủ… (2)

2. Nguyên nhân gây bệnh

• Hiện chưa xác định rõ nguyên nhân gây run vô căn. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, bệnh lý này có thể đến từ yếu tố di truyền, khi người bệnh có sự rối loạn về gen được di truyền từ ba hoặc mẹ. Tuổi tác cũng tác động phần nào đến sự hình thành và phát triển bệnh – người trên 40 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường.
• Tương tự run vô căn, nguyên nhân gây ra bệnh Parkinson vẫn chưa được xác định chính xác, bệnh lý này có thể liên quan đến gen hoặc yếu tố môi trường. Việc tiếp xúc với các chất độc hại như heroin tổng hợp, thuốc trừ sâu, nguồn nước ô nhiễm… cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Đối tượng nào có nguy cơ bị run vô căn, Parkinson?

Run vô căn và Parkinson có thể xảy ra ở bất kỳ ai, tuy nhiên các đối tượng dưới đây có nguy cơ mắc các bệnh lý này cao hơn bình thường:

• Người trên 40 tuổi;
• Gia đình có người mắc bệnh run vô căn hoặc Parkinson;
• Người làm việc trong môi trường độc hại, thường xuyên tiếp xúc với các hóa chất, chất độc.

Một số đặc điểm phân biệt bệnh Parkinson và run vô căn

Dưới đây là một số đặc điểm giúp phân biệt cơ bản Parkinson và bệnh run vô căn mà mỗi người có thể tham khảo: (3)

Điều trị bệnh run vô căn và Parkinson như thế nào?

Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ phù hợp nhằm kiểm soát tốt triệu chứng của bệnh, có thể bao gồm:

1. Điều trị run vô căn

• Thuốc: Thuốc chẹn beta, thuốc chống co giật, thuốc an thần, thuốc chẹn thần kinh…
• Độc tố Botulinum: Tiêm trực tiếp vào vùng cơ bị run, làm suy yếu cơ tạm thời, qua đó giảm mức độ run.
• Thiết bị hỗ trợ: Thiết bị chống rung, thiết bị kích thích dây thần kinh ngoại biên…
• Kích thích não sâu: Cấy ghép thiết bị truyền xung điện vào một phần não nhằm ngắt các tín hiệu gây ra các chuyển động cơ run vô căn, giúp cải thiện hiệu quả tình trạng run ở cả hai bên cơ thể.
• Siêu âm: Sử dụng sóng siêu âm tần số cao tập trung vào 1 điểm cụ thể trong não liên quan đến quá trình tạo ra chứng run để phá hủy mô mục tiêu. Qua đó cải thiện triệu chứng run vô căn, tăng cường sự ổn định của cơ quan bị ảnh hưởng bởi hội chứng này.

2. Điều trị bệnh Parkinson

• Thuốc: Carbidopa – levodopa dạng uống, levodopa dạng hít hoặc dịch truyền, chất chủ vận dopamin, thuốc ức chế monoamine oxidase B, chất ức chế catechol O-methyltransferase, thuốc kháng cholinergic, thuốc đối kháng thụ thể adenosine…
• Kích thích não sâu: Tương tự run vô căn, kích thích não sâu là một trong những phương pháp thường được áp dụng giúp làm giảm triệu chứng ở người bị Parkinson.
• Siêu âm tập trung dưới hướng dẫn MRI (MRgFUS): MRI hướng dẫn siêu âm đến các vùng não bắt đầu triệu chứng run, sóng siêu âm tần số cao giúp kiểm soát tốt các vùng này, qua đó hạn chế tình trạng run.

Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM là cơ sở y tế uy tín thăm khám, điều trị hiệu quả nhiều bệnh lý thần kinh, bao gồm cả chứng run vô căn và Parkinson.

Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Thần kinh dày dạn kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, tận tâm, chu đáo, được trang bị nhiều máy móc, thiết bị tân tiến, phục vụ tối ưu cho quá trình khám chữa bệnh, ví dụ như: máy kích thích từ trường xuyên sọ (TMS), hệ thống MRI 1,5 – 3 tesla, CT 1975 lát cắt, CT hơn 100.000 lát cắt, máy CT 768 lát cắt … Quy trình làm thủ tục, khám chữa bệnh tiện lợi, nhanh gọn, hiệu quả và áp dụng đầy đủ các chính sách bảo hiểm.

Biện pháp phòng ngừa Parkinson và run vô căn

Để giảm nguy cơ mắc bệnh, mỗi người nên:

• Thăm khám sức khỏe định kỳ 1 – 2 lần/năm và khám khi được bác sĩ chỉ định.
• Tích cực rèn luyện thể dục thể thao mỗi tuần nhằm duy trì mức dopamine trong não cũng như tăng cường sức khỏe tổng thể.
• Trang bị đồ bảo hộ khi làm những công việc liên quan đến các chất độc hại như thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, dung môi…
• Tránh các dạng chấn thương đầu bằng cách trang bị nón bảo hiểm khi đi xe máy, đeo dây an toàn khi đi ô tô, đảm bảo an toàn lao động khi làm các công việc đặc thù như xây dựng, điều khiển máy móc, thợ điện…
• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng khoa học, cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể.
• Hạn chế dùng thức uống chứa cồn hoặc caffeine.
• Duy trì tâm trạng thoải mái, tích cực, tránh xa các yếu tố gây stress.

Bài viết phân biệt cơ bản chứng run vô căn và Parkinson. Dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng các bệnh này có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, tâm lý của người bệnh. Khi bị run bất thường, người bệnh nên thăm khám sớm tại các cơ sở y tế uy tín có chuyên khoa Thần kinh như Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.