Phòng áp lực dương được ứng dụng rộng rãi trong y tế với chức năng chính là duy trì môi trường vô trùng, đảm bảo chất lượng không khí, độ ẩm, nhiệt độ và áp suất trong phòng. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về cách hoạt động và những ứng dụng của phòng áp lực dương trong bệnh viện qua chia sẻ của bác sĩ CKII Lưu Kính Khương, Trưởng khoa Gây mê hồi sức, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Phòng áp lực dương là một loại phòng đặc biệt được thiết kế để duy trì áp suất không khí bên trong cao hơn so với bên ngoài. Phòng thường được dùng cho không gian đặc biệt, cần giữ vệ sinh và bảo vệ những người bên trong khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường bên ngoài.
Trái ngược với phòng áp lực dương là phòng áp lực âm có áp suất thấp hơn không gian bên ngoài, giúp giữ các hạt, vi khuẩn, tác nhân gây hại không phát tán ra không gian bên ngoài gây ô nhiễm môi trường, tránh lây nhiễm bệnh cho người khoẻ mạnh.
Phòng áp lực dương luôn được cung cấp và duy trì áp suất không khí cao hơn bên ngoài bằng cách liên tục bơm không khí sạch vào phòng. Không khí luôn di chuyển theo nguyên lý đi từ nơi có áp suất cao đến nơi có áp suất thấp. Điều này đảm bảo rằng khi mở cửa phòng, không khí luôn thoát ra bên ngoài, giúp ngăn chặn các chất gây ô nhiễm bên ngoài xâm nhập vào phòng. (1)
Phòng áp lực dương có cấu trúc đặc biệt để luôn duy trì được áp suất trong phòng cao hơn bên ngoài. Cấu trúc cơ bản của phòng áp lực dương bao gồm 2 phần chính: hệ thống tạo áp suất dương (quạt hoặc máy thổi khí) và hệ thống lọc, khử khuẩn không khí.
Hệ thống tạo áp suất dương giúp tạo và luôn duy trì mức áp suất không khí dương cho phòng so với khu vực xung quanh. Thiết bị tạo áp thường là quạt lồng sóc hoặc máy thổi khí công suất cao giúp đưa lượng khí cần thiết vào phòng.
Hệ thống lọc không khí trong phòng áp lực dương sử dụng màng lọc và hệ thống tiệt trùng bằng UV để làm sạch không khí trước khi được bơm vào phòng. Hệ thống lọc sẽ bao gồm hai loại, một màng lọc sơ cấp và một màng lọc vi cấp. Màng lọc dùng để loại bỏ bụi và vật chất gây ô nhiễm trong không khí trước khi đi qua bộ tạo áp suất dương.
Quy trình bơm và lọc không khí cho phòng áp suất dương như sau:
Vì không khí liên tục được bơm vào phòng nên lượng khí cũ cũng sẽ liên tục được hút ra ngoài để đảm bảo duy trì mức áp suất không khí phù hợp trong phòng. Không khí được hút ra ngoài cũng sẽ đi qua một hệ thống lọc làm sạch, đảm bảo vô trùng trước khi được thải ra ngoài.
Dòng không khí được luân chuyển ra – vào phòng áp suất dương với chu kỳ khoảng 20-25 lần/giờ, mang lại chất lượng không khí rất sạch. Vì thế, phòng áp suất dương được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực cần môi trường sạch, không khí chất lượng cao, đặc biệt là trong y tế.
Phòng áp lực dương được sử dụng phổ biến trong các cơ sở y tế và bệnh viện, ví dụ như phòng mổ ngoại khoa. Đây là nơi yêu cầu môi trường vô trùng, không khí sạch sẽ để đảm bảo các tác nhân gây hại như vi khuẩn, bụi bẩn không lọt vào phòng gây ảnh hưởng, thậm chí nguy hiểm cho bệnh nhân.
Phòng sạch là căn phòng hay không gian yêu cầu sự kiểm soát chặt chẽ, đúng tiêu chuẩn về các yếu tố như áp suất, nhiệt độ, độ ẩm, chất lượng không khí,… Phòng sạch được ứng dụng để làm không gian nghiên cứu khoa học, không gian lưu trữ, nơi sản xuất thiết bị, linh kiện điện tử,…
Dưới đây là một số khu vực có thể được xây dựng phòng áp lực dương trong các cơ sở y tế và bệnh viện. Phòng áp lực dương không phải là một tiêu chuẩn bắt buộc, thế nên một số bệnh viện có thể không có hoặc không cần phòng áp lực dương.
Phòng vô khuẩn (hay vô trùng) là nơi hoàn toàn không có sự hiện diện của vi khuẩn hay vi sinh vật có khả năng sinh sản, lây truyền. Phòng vô khuẩn trong bệnh viện có thể được sử dụng trong nhiều mục đích tại bệnh viện như phòng nghiên cứu, phòng thí nghiệm, phòng chăm sóc bệnh nhân, phòng mổ…
Không gian của phòng mổ áp lực dương luôn yêu cầu vô trùng nhằm hạn chế tối thiểu nguy cơ gây nhiễm trùng, tai biến trong và sau phẫu thuật cho người bệnh. Tuy nhiên, hiện nay không phải bệnh viện nào tại Việt Nam cũng được trang bị phòng mổ áp lực dương.
Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh sở hữu phòng mổ áp lực dương đạt tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) với hệ thống lọc HEPA, sàn vinyl kháng khuẩn cùng tường bọc chì giúp hạn chế tối đa ảnh hưởng khi sử dụng các thiết bị X-quang trong phẫu thuật.
Một số các vật tư, thiết bị y tế cần duy trì trạng thái vô trùng, không được nhiễm khuẩn trong quá trình giao nhận. Phòng áp lực dương giúp duy trì độ sạch của vật tư khi chúng được vận chuyển vào khu vực bệnh viện.
Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh rất yếu nên dễ mắc phải các bệnh truyền nhiễm nếu không được chăm sóc đúng cách. Phòng chăm sóc trẻ sơ sinh tạo ra một môi trường sạch sẽ, vô khuẩn để đảm bảo an toàn về mặt sức khỏe cho trẻ sơ sinh.
Trong quy trình laser mắt, môi trường vô khuẩn là rất quan trọng để tránh nhiễm trùng. Bởi mắt rất nhạy cảm, việc có bụi bẩn, vi khuẩn, hay dị vật rơi vào mắt lúc phẫu thuật rất nguy hiểm. Phòng áp lực dương giúp duy trì độ sạch của không khí, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng cho bệnh nhân.
Phòng áp lực dương có thể được sử dụng trong lưu trữ các loại thuốc có yêu cầu bảo quản khắt khe. Một số loại thuốc, hoá chất dùng trong điều trị cần được lưu trữ trong môi trường đặc biệt, có nhiệt độ, độ ẩm phù hợp.
Các phôi thai và mẫu tế bào rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương bởi các tác nhân gây nhiễm khuẩn từ môi trường bên ngoài. Phòng áp lực dương giúp duy trì môi trường sạch sẽ, ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn, virus và bụi có thể gây nhiễm khuẩn và ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi thai.
Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến vị trí, quy mô, khả năng vận hành phòng áp lực dương gồm:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những thông tin cơ bản về cấu trúc, nguyên lý hoạt động và ứng dụng của phòng áp lực dương trong các cơ sở y tế và bệnh viện. Phòng mổ, phòng thí nghiệm là những khu vực thường được lắp đặt phòng áp lực dương trong bệnh viện. Phòng áp lực dương giúp đảm bảo vệ sinh trong phòng, duy trì nhiệt độ, độ ẩm cần thiết giúp hoạt động phẫu thuật và thí nghiệm diễn ra an toàn, thuận lợi hơn.
