Theo Ủy ban quốc gia Dân số kế hoạch hóa gia đình, mỗi năm nước ta có khoảng 300.000 ca nạo phá thai (1), đứng thứ 5 thế giới về tỷ lệ nạo phá thai. Vụ Sức khỏe bà mẹ – trẻ em (Bộ Y tế) cho biết thêm số trường hợp trẻ vị thành niên mang thai chiếm tỷ lệ khoảng 2,5-3%. Mỗi năm có thêm 3.000 ca phá thai ở tuổi vị thành niên tại các cơ sở y tế công lập (2). Con số này thực tế có thể cao hơn nhiều do các ca phá thai được thực hiện tại các cơ sở tư nhân.
Vậy nạo phá thai có bị vô sinh không? Cần biết gì về phương pháp hút thai, nạo phá thai để thực hiện an toàn, tránh biến chứng sức khỏe lâu dài? Những thắc mắc này sẽ được bác sĩ Trần Ngọc Hà Giang – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – Quận 8 giải đáp trong bài viết dưới đây.
Nạo phá thai (phá thai ngoại khoa) là phương pháp chấm dứt thai kỳ bằng cách sử dụng các dụng cụ y tế chuyên biệt và/hoặc lực hút chân không nhằm đưa thai ra khỏi tử cung thông qua đường âm đạo. Thủ thuật này thường áp dụng đối với trường hợp thai vượt quá thời gian phù hợp để dùng thuốc (thường trên 10 tuần) hoặc thai phụ có vấn đề sức khỏe không thể phá thai bằng thuốc. Ngoài ra, chỉ định phá thai ngoại khoa cũng là lựa chọn cần thiết cho trường hợp còn sót nhau sau quá trình phá thai bằng thuốc hoặc phá thai bằng thuốc không thành công.
Có hai dạng phá thai ngoại khoa thường được áp dụng hiện nay:
Tìm hiểu thêm: Phá thai có dẫn đến vô sinh không
Nạo phá thai không gây vô sinh nếu bệnh nhân được thực hiện đúng kỹ thuật tại các bệnh viện, cơ sở y tế uy tín và không gặp biến chứng sau thủ thuật. Hiện nay, không có bằng chứng cho thấy phá thai là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến vô sinh, thai ngoài tử cung hay các biến chứng nghiêm trọng ở các lần mang thai sau. Điều này có nghĩa người phụ nữ hoàn toàn có khả năng mang thai và sinh con khỏe mạnh dù tiền sử có nạo phá thai.
Tuy nhiên trong một số trường hợp, nếu người phụ nữ thực hiện phá thai quá nhiều lần hoặc xảy ra các biến chứng sau phá thai như nhiễm trùng, tổn thương tử cung không được phát hiện và điều trị thì có thể gặp khó khăn trong lần mang thai sau.
Mặc dù các phương pháp phá thai được đánh giá an toàn, hiệu quả nhưng các thủ thuật đình chỉ thai là thủ thuật xâm lấn, luôn tiềm ẩn những nguy cơ biến chứng, ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản. Những nguyên nhân có thể dẫn đến vô sinh sau khi nạo phá thai có thể kể đến như:
Trong quá trình nạo phá thai, đặc biệt với phương pháp nong – nạo hoặc nong – gắp thai, nếu người thực hiện thao tác không cẩn thận, phá thai nhiều lần hoặc cơ sở thực hiện không đảm bảo chất lượng, có thể gây tổn thương đến niêm mạc tử cung. Khi niêm mạc tử cung tổn thương nghiêm trọng, quá trình tái tạo mô gặp khó khăn có thể ảnh hưởng đến khả năng phôi làm tổ, duy trì thai kỳ.
Hội chứng Asherman là tình trạng dính buồng tử cung do hình thành mô sẹo sau các thủ thuật can thiệp như nạo hút thai. Asherman là biến chứng hiếm khi xảy ra sau nạo phá thai nhưng để lại hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản người phụ nữ. Hội chứng này gây hình thành mảng dính hoặc các dải dính bên trong tử cung, làm thu hẹp khoang tử cung, ngăn cản phôi làm tổ. Triệu chứng Asherman phổ biến mà chị em cần chú ý là rối loạn kinh nguyệt, kinh ít hoặc vô kinh dẫn đến vô sinh thứ phát, sẩy thai liên tiếp.
Nạo phá thai không an toàn có thể gây viêm nhiễm đường sinh dục, lan rộng ngược lên vòi trứng, gây ứ dịch hoặc tắc nghẽn vòi trứng. Tình trạng này chiếm đến 40% các trường hợp vô sinh nữ, trong đó có đến 50% phụ nữ có tiền sử nạo hút thai.
Việc thực hiện phá thai tại các cơ sở không được Bộ Y tế cấp phép thực hiện thủ thuật, không đảm bảo về cơ sở vật chất, trang thiết bị và trình độ bác sĩ có thể dẫn đến nhiều rủi ro như: thực hiện thủ thuật sai kỹ thuật, tăng nguy cơ xảy ra biến chứng, nhiễm trùng, sót thai hoặc nhau thai… Những yếu tố này đều có thể để lại hệ quả lâu dài cho sức khỏe sinh sản, thậm chí vô sinh vĩnh viễn nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.
Lựa chọn nạo phá thai là quyết định đầy ám ảnh đối với bất kỳ bệnh nhân và bác sĩ nào, đặc biệt đối với các cặp vợ chồng mong con. Bên cạnh những ảnh hưởng đến sức khỏe, người phụ nữ còn đối mặt với nhiều vấn đề khi đưa ra quyết định chấm dứt thai kỳ.
Nạo phá thai, đặc biệt khi thực hiện thủ thuật nhiều lần tại cơ sở y tế kém chất lượng có thể để lại hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe. Các biến chứng thường gặp bao gồm nhiễm trùng, băng huyết, thủng tử cung, rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt là vô sinh. Bên cạnh đó, nếu không được chăm sóc hậu phẫu đúng cách, chị em có thể gặp tình trạng viêm phần phụ, viêm tử cung… cần phải nhập viện điều trị.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nạo phá thai gây nên những tổn thương tinh thần kéo dài. Nhiều phụ nữ cho biết họ trải qua cảm giác tội lỗi, rối loạn lo âu, thậm chí trầm cảm sau khi phá thai. Tình trạng này được gọi là “hội chứng sau phá thai” (Post-abortion syndrome), tuy nhiên mối quan hệ giữa phá thai và sức khỏe tâm thần vẫn còn vấp phải nhiều tranh cãi. (3)
Đối với nhiều nền văn hóa, tôn giáo, truyền thống của một số cộng đồng không chấp thuận việc phá thai, thậm chí một số quốc gia áp dụng luật cấm phá thai. Những trải nghiệm tiêu cực liên quan đến việc phá thai có thể ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình, chất lượng đời sống hôn nhân, gia tăng áp lực cho người phụ nữ khiến họ cảm thấy bị cô lập, thiếu sự hỗ trợ.
Nhờ những tiến bộ của y học hiện đại, ngày nay những trường hợp bị vô sinh sau phá thai đã hiện thực hóa giấc mơ làm cha mẹ khi có các kỹ thuật điều trị hiện đại. Tuỳ thuộc vào mức độ tổn thương và nguyên nhân cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị vô sinh do biến chứng sau hút và nạo phá thai phù hợp. Các kỹ thuật có thể kể đến như:
Bác sĩ sẽ thực hiện nội soi buồng tử cung, dùng dụng cụ chuyên biệt để tách các dải mô dính bất thường bên trong tử cung. Sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc nội tiết gồm estrogen và progesterone nhằm hỗ trợ phục hồi nội mạc tử cung. Phương pháp này thường mang lại hiệu quả tốt nếu can thiệp sớm và đúng kỹ thuật.
Tại Bệnh viện Tâm Anh, chỉ định nội soi tách dính buồng tử cung sẽ được thực hiện tại Trung tâm Sản Phụ khoa.
Trong trường hợp vòi tử cung bị ứ dịch và bệnh nhân có chỉ định làm IVF, bác sĩ sẽ tiến hành thắt ống dẫn trứng nhằm ngăn ngừa dịch từ vòi trứng chảy ngược vào lòng tử cung, gây thất bại phôi làm tổ. Đối với trường hợp tắc nghẽn vòi trứng hoàn toàn, bác sĩ sẽ tư vấn điều trị IVF, không can thiệp đến ống dẫn trứng.
Khi điều trị nội khoa hay can thiệp thủ thuật/phẫu thuật điều trị không mang lại hiệu quả, hoặc tình trạng tổn thương nghiêm trọng khiến không thể thụ thai tự nhiên, bác sĩ sẽ tư vấn vợ chồng lựa chọn các phương pháp hỗ trợ sinh sản phù hợp với tình trạng bệnh. Các kỹ thuật có thể được chỉ định gồm thụ tinh nhân tạo (IUI), thụ tinh ống nghiệm (IVF), tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI)…
Nếu chị em từng nạo phá thai, bác sĩ thường đưa ra một số lưu ý quan trọng để bảo vệ sức khỏe sinh sản, phòng tránh biến chứng như:
Xem thêm: Nạo hút thai có đau không? Triệu chứng thường gặp sau khi thực hiện
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những thông tin giải đáp cho thắc mắc nạo phá thai có bị vô sinh không. Bác sĩ Trần Ngọc Hà Giang lưu ý để giảm thiểu nguy cơ vô sinh sau nạo phá thai, chị em nên lựa chọn thực hiện thủ thuật tại các bệnh viện, cơ sở y tế uy tín, đảm bảo thực hiện bởi các bác sĩ chuyên môn cao và có sự hỗ trợ của các kỹ thuật hiện đại. Ngoài ra sau khi hoàn tất thủ thuật, chị em cần tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc sau phá thai để cơ thể sớm phục hồi, bảo toàn khả năng sinh sản trong tương lai.
