Mất ngủ sau tai biến (đột quỵ) có thể xảy ra ở bất kỳ người bệnh nào, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống và còn làm tăng nguy cơ tái phát đột quỵ. Vậy lý do sau tai biến bị mất ngủ là gì, cách khắc phục ra sao?
Mất ngủ là khi một người không ngủ đủ giấc, có thể là do không ngủ được, không duy trì được giấc ngủ. Một số người gặp tình trạng mất ngủ vào ban đêm sẽ thường xuyên ngủ trưa, nhưng cũng có người không thể ngủ trưa dù mệt mỏi. Điều này có thể dẫn đến tình trạng cáu kỉnh trong ngày.
Ước tính 35 – 42% người bệnh bị mất ngủ sau tai biến (đột quỵ), tùy vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng đột quỵ. Tỷ lệ này còn cao hơn vào thời điểm ngay sau khi bị đột quỵ. Ước tính hơn ⅓ số người sau tai biến bị mất ngủ trong khoảng 3 tháng. Mặt khác, nhiều người bệnh bị mất ngủ kéo dài trong nhiều năm sau tai biến. (1)
Tình trạng mất ngủ có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, trong đó có cả các tác nhân từ môi trường, ví dụ như: phòng ngủ có thể quá lạnh, quá nóng hoặc quá sáng. Việc uống caffeine hoặc rượu quá gần giờ đi ngủ cũng có thể gây mất ngủ.
Tình trạng mất ngủ cũng có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc. Người gặp những vấn đề sức khỏe thể chất (bao gồm triệu chứng đau kéo dài…), vấn đề sức khỏe tâm thần (bao gồm trầm cảm…) cũng có thể bị mất ngủ. Tình trạng mất ngủ sau tai biến còn có nguy cơ xảy ra cao hơn ở người cao tuổi, bị thiếu sắt, nằm quá nhiều, ăn quá no, sinh hoạt chưa khoa học…
Tình trạng mất ngủ sau tai biến ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phục hồi khả năng kiểm soát vận động như sự cân bằng, khéo léo, cảm giác… Khi bị mất ngủ, người bệnh cũng có thể tăng nặng thêm các tình trạng như giảm khả năng tập trung, giảm trí nhớ… Mất ngủ còn có thể khiến người bệnh bị trầm cảm, té ngã vào ban đêm…
Người sau khi được điều trị cấp cứu đột quỵ nếu mất một lượng máu lớn (ví dụ như mất máu khi phẫu thuật) thì sẽ làm cơ thể yếu đi, kết hợp với tình trạng mất ngủ càng khiến vấn đề suy nhược thêm nghiêm trọng, gây sụt cân nhiều hơn. Sau tai biến bị mất ngủ kéo dài còn có thể làm gia tăng nguy cơ tái phát đột quỵ.
Một số biện pháp có thể góp phần cải thiện, chữa mất ngủ sau tai biến, gồm:
Người bị mất ngủ sau tai biến nên đến chuyên khoa thần kinh thăm khám. Thông qua việc thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng, bác sĩ có thể chẩn đoán, lập phác đồ chữa trị phù hợp, giúp người bệnh có giấc ngủ ngon hơn. Một số biện pháp điều trị mất ngủ có thể được bác sĩ chỉ định áp dụng bao gồm: dùng thuốc, thay đổi thuốc đang dùng (nếu thuốc là nguyên nhân gây mất ngủ), liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), kích thích từ trường xuyên sọ (TMS), tập vật lý trị liệu… (2)
Cấu trúc não bị ảnh hưởng sau đột quỵ có thể làm gián đoạn hệ thống giấc ngủ. Mặt khác, đột quỵ còn tác động đến những bộ phận khác như gây yếu liệt tay chân, rối loạn cảm giác, rối loạn vận động, đau nhức cơ thể… góp phần khiến người bệnh sau tai biến bị mất ngủ, thường xuyên tỉnh giấc, bị rối loạn hành vi giấc ngủ REM (giai đoạn giấc ngủ chuyển động mắt nhanh)… Thế nên, việc điều trị, kiểm soát các di chứng sau tai biến có thể góp phần giúp cải thiện tình trạng mất ngủ.
Người sau tai biến bị mất ngủ nên giữ tinh thần thoải mái thông qua một số cách như: trò chuyện với người thân, bạn bè nhiều hơn; ra ngoài hít thở không khí trong lành; thực hiện những hoạt động mà bản thân yêu thích như nghe nhạc, thiền định, đọc sách…
Để chữa mất ngủ sau tai biến, người bệnh cũng cần áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học. Hãy hạn chế hoặc không dùng rượu, caffeine, uống đủ nước và duy trì khẩu phần đầy đủ dưỡng chất. Việc dung nạp các dưỡng chất thiên nhiên từ Blueberry (việt quất) và Ginkgo Biloba (bạch quả) cũng góp phần giúp tăng cường dưỡng chất lên não, điều hòa máu não, hỗ trợ cải thiện tình trạng mất ngủ… Việc ăn tối nên được thực hiện 3 giờ trước khi ngủ và cần hạn chế uống nước 2 giờ trước khi ngủ, đảm bảo bản thân không đói trước lúc ngủ.
Thư giãn trước khi ngủ là việc cần làm để giúp mỗi người có giấc ngủ ngon hơn. Người sau tai biến bị mất ngủ có thể thực hành những kỹ thuật thư giãn trong ngày, ví dụ như bài tập thở. Hãy thử thực hiện vào ban đêm nếu gặp khó khăn khi ngủ.
Một số loại thảo dược có thể hỗ trợ tích cực cho quá trình chữa mất ngủ sau tai biến. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên dùng thảo dược khi đã được bác sĩ chỉ định, tránh tự ý sử dụng để hạn chế nguy cơ gặp tác dụng phụ.
Người bị mất ngủ sau tai biến có thể đến thăm khám, điều trị tại Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Thần kinh dày dặn kinh nghiệm, được trang bị nhiều máy móc hiện đại, phục vụ tối ưu cho quá trình thăm khám, chữa mất ngủ sau tai biến, chẳng hạn như máy đo đa ký giấc ngủ, máy kích thích từ trường xuyên sọ, máy CT và MRI tân tiến… Quy trình khám chữa bệnh diễn ra chuyên nghiệp, hiệu quả, với đa dạng tiện ích y tế, áp dụng đầy đủ các chính sách bảo hiểm.
Để dự phòng tai biến mạch máu não (đột quỵ) tái phát, người bệnh có thể chủ động áp dụng các biện pháp như: kiểm soát huyết áp, kiểm soát bệnh tiểu đường, giảm cholesterol, bỏ hút thuốc lá, vận động thể chất thường xuyên, kiểm soát cân nặng, uống thuốc đều đặn (theo chỉ định của bác sĩ), áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học, chủ động thăm khám sức khỏe và tầm soát đột quỵ định kỳ…
Khi tình trạng mất ngủ sau tai biến kéo dài, không thuyên giảm, thậm chí không cải thiện dù đã chủ động áp dụng các biện pháp khắc phục tại nhà, thay đổi lối sống…, người bệnh cần đến cơ sở y tế thăm khám. Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc an thần hay những loại thuốc khác khi chưa có chỉ định của bác sĩ để tránh gặp các rủi ro, tác dụng phụ nguy hiểm.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, tình trạng mất ngủ sau tai biến kéo dài sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh. Việc thăm khám, kiểm soát, chữa mất ngủ sau tai biến cần được thực hiện càng sớm càng tốt tại cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa Thần kinh, đơn cử như Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
